Çalışan emekli için çifte tazminat! 10 soruda merak edilenler...

KAYNAK : SABAH

Türkiye'de milyonlarca sigortalı emekli olduktan sonra çalışmaya devam ediyor. Emeklilik hakkı kazanan kişi ya bir işyerine giriyor ya da kendi işini kuruyor. Emeklilerin çift tazminat alma hakları bulunuyor. Sabah Gazetesi Yazarı Faruk Erdem 10 soruda çalışan emekli haklarını yanıtladı.

Yasalarımızda emekli olduktan sonra çalışmanın önünde bir engel bulunmuyor. İzin, tazminat, işe geri dönüş gibi özlük haklarında da emekli çalışanlar açısından bir ayrım bulunmuyor.

Sadece yatırılan primler ikinci bir emeklilik sağlamıyor. Üstelik emekli olduktan sonra çalışanların çift tazminat alma hakları da bulunuyor. Emeklilik için ayrılan sigortalı çalıştığı yıl kadar tazminatını istifa ederek de alabiliyor. Emekli olduktan sonra çalışmaya başlayan sigortalı yine ttazminat alacak şekilde bu ikinci işinden de ayrıldığında yeni bir tazminat da alabiliyor.

İşte 10 soruda çalışan emeklilerin hakları ve konuyla ilgili merak ettikleri:

1- Emekli olup çalışmaya devam edersem emekli maaşımdan kesinti yapılır mı?

Emekli olduktan sonra hem emekli maaşı alıp hem de ister başkasının yanında isterseniz de kendi adınıza çalışabilirsiniz. İşçi olarak 4A'lı çalışanlar için devreye Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) girer. İşveren, çalışan için Sosyal Güvenlik Kurumu'na SGDP yatırmakla yükümlüdür. Dolayısıyla emeklinin maaşından bir kesinti olmaz.

2- Kendi işinde çalışanlardan da kesinti yapılıyor mu?

Eskiden Bağ-Kur kapsamında ve vergi mükellefi olan ya da şirket ortaklarından maaşlarından yüzde 10 kesinti yapılırdı. Bu uygulama 2016'da kaldırıldı. Artık emekli olduktan sonra ticari faaliyette bulunmaya devam edenlerin emekli maaşlarında kesinti yapılmıyor, bu kişiler prim de ödemiyor.

3- Kimlerden SGDP kesintisi olmaz?

Kendi adına tarımsal faaliyette bulunanlardan, işçi ya da devlet memuru olarak çalışıp emekli olduktan sonra kendi işini kuranlardan, eğitim kurumlarında ücret karşılığı ders verenlerden, vakıf üniversitelerinde görev alanlardan SGDP kesintisi yapılmıyor.

4- Emekli çalışanlar kısa çalışma ödeneği ya da ücretsiz izin desteği alabilir mi?

Emekliler işsizlik sigortası primi kesilmediğinden kısa çalışma ödeneğinden de, nakdi ücret desteğinden de yararlanamaz.

5- SGDP süreleri sigortalılık süresinden sayılır mı?

İşçi statüsünde çalışanlar için SGDP süreleri sigortalılık süresinden sayılmaz, hizmet birleştirmesi yapılamaz.

6- Emekli çalışanlar tazminatta nelere dikkat etmeli?

Bir işyerinde çalıştıktan sonra emekli olanlar istedikleri zaman ayrılıp kıdem tazminatını alabiliyor.

Son işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak kaydıyla ne kadar kıdemi varsa o kadar tazminat ödeniyor. Daha sonra bir başka işyerinde de 1 yılı doldurup kendi istek ve kusuru dışında çıkartılırsa bu kez ikinci tazminatı da alabiliyor.

Emekli olurken kendi isteğiyle ayrılmasına yani istifa etmesine rağmen kıdem tazminatını alabilen emekli, çalışmaya başladığında istifa ederse para alamıyor. Buna dikkat etmek gerekiyor.

Emekli olduktan sonra tazminatınızı alıp aynı işyerinde devam ederseniz kıdeminiz sıfırlandığı için yine 1 yıl beklemeniz gerek.

7- Emekli çalışanın kıdem tazminatı nasıl hesaplanıyor?

Emekli bir çalışan da 1 yıl dolduktan sonra işten çıkartılırsa, kanunun tarif ettiği ihbar ve kıdem tazminatını brüt maaş üzerinden alıyor. 20 yıl çalışıp 5 yıl aynı işyerinde devam edenler eğer emeklilik işlemi sırasında tazminatını almamışsa 25 yıl üzerinden, almışsa 5 yıl üzerinden kıdem tazminatını alıyor.

8- Emekli çalışanlar da ihbar tazminatı alır mı?

Emekli işçiler, haklı bir gerekçe olmadan işten çıkartıldıklarında ihbar tazminatı alır. İhbar tazminatı süreleri kıdem tazminatını sıfırlayıp sıfırlamadıklarına göre değişiyor.

9- Yıllık izinlerle ilgili hesaplamalar nasıl yapılır?

Emekli çalışanların izin günleri, diğer çalışanlar gibi kıdemlerine göre belirleniyor. Hatta 50 yaşından büyük olanlara kıdemine bakılmaksızın 20 günden az izin verilemiyor.

10- Emekli çalışan rapor parası alır mı?

Emekli çalışanlar hastalandıklarında ya da raporlu olduklarında diğer çalışanlar gibi rapor parası almıyor. Sadece iş kazası ve meslek hastalıklarında ödeme ortaya çıkıyor.

 

Güncellenme Tarihi : 28.7.2021 17:37