Bakan Lütfi Elvan'dan kripto para açıklaması: Yetki verildi

Katıldığı canlı yayında kripto paralar hakkında açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, MASAK'a denetleme yapma yetkisi verildiğini açıkladı.

Türkiye ekonomisine dair merak edilenler CNN Türk canlı yayınında Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'a soruldu. Bakan Elvan'ın açıklamalarından satır başları şöyle:

Kovid-19 sürecinde küresel ekonomideki gelişmeleri değerlendiren Elvan, küresel büyümenin yüzde 3,3 daraldığını, dünya ticaretinin yüzde 8,5 küçüldüğünü, tedarik zincirlerinde problemler yaşandığını, ülkelerin arz şoklarıyla karşılaştığını anlattı. Elvan, bu süreçte Merkez Bankalarının da ciddi parasal genişlemeye gittiğine işaret ederek, devlet ve özel kesimin borçlanmasında artışlar olduğunu ve kamu maliyesinde ciddi sıkıntıların ortaya çıktığını ifade etti.

Elvan, dünyanın son derece sıkıntılı ve kimsenin beklemediği bir süreç yaşadığını aktararak, "Ülkeler bu sürecin bu kadar uzun süreceğini düşünmüyordu, biz de aynı kanaatteydik. Küresel ölçekte işçi ve esnaf kesimi sıkıntılar yaşadı. Şunu da yadırgıyorum: Sanki küresel ölçekte bu tür sıkıntılar yaşanmıyor, sadece bu sıkıntılar Türkiye'deymiş gibi bir bakış açısının yanlış olduğunu düşünüyorum. Salgın döneminde küresel ölçekte 114 milyon insan işsiz kaldı." diye konuştu.

Salgın döneminde küresel ölçekte tasarruf oranlarında artış görüldüğünü de anlatan Elvan, "Bu dönemde 5,5 trilyon dolarlık ilave tasarruf sağlandı. Önümüzdeki süreçte belki bambaşka bir tabloyla karşı karşıya kalacağız." ifadesini kullandı.

Bu yıldan itibaren küresel ölçekte güçlü büyüme beklendiğine dikkati çeken Elvan, sanayi sektörü başta olmak üzere ekonomik aktivitenin canlandığını, şu anda üretim ve ticaretin kriz öncesi dönemden daha iyi durumda olduğunu anlattı.

Elvan, bu dönemde dünyanın önemli bir borçlanma problemiyle yüzleşeceğini belirterek, bu dönemde dijitalleşme alanının ise fırsat olarak görülmesi gerektiğini söyledi. Uzaktan çalışmanın da ciddi ölçüde yaygınlaşacağını düşündüğünü aktaran Elvan, Türkiye dahil dünya genelinde yazılım sektöründe de hizmetler sektöründeki gibi istihdam yaratılmasının beklendiğini ifade etti.

"Türkiye tedarik konusunda avantaj sunuyor"

Ülkelerin salgın sürecinde yaşadıkları sıkıntılardan dolayı artık bölgesel tedarik zincirlerine yöneleceğine de işaret eden Elvan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye'ye stratejik konumu, nitelikli insan altyapısı, genç dinamik nüfusu yanında Avrupa Birliğiyle Gümrük Birliği anlaşmasının olması çok ciddi avantaj sunuyor. Türkiye, ürün çeşitliliği itibarıyla gelişmekte olan ülkeler içinde önde gidiyor. Biz istediğimiz her şeyi üretebiliyoruz. Türkiye'nin çok büyük avantajları var. Şunu da biliyoruz, geçmişte Türkiye'ye yatırım yapmayı düşünüp Doğu Avrupa'ya yatırım yapan bir çok firmanın bir süre sonra pişman olduklarını, 'keşke Türkiye'ye yatırım yapsaydık' şeklinde ifade ettiklerini biliyoruz."

Elvan, küresel ölçekte emtia fiyatları ve faizlerdeki artışa da dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Özellikle ocak ayından itibaren ABD 10 yıllık tahvillerinde ciddi artış oldu ki 4 aylık süreçte yüzde 80'e yakın tahvil faizlerinde artış söz konusu oldu. Bunun daha da artacağı yönünde görüş ifade edenler oldukça çok. Faizlerin artmasıyla gelişmekte olan ülkelere fon akışı neredeyse durma noktasına geldi. 2020 son çeyreğinde gelişmekte olan ülkelere olan sermaye akımı 200 milyar dolar iken, bu yılın mart ayında ise bu rakam sadece 10 milyar dolar oldu. Özellikle finansman ihtiyacı olan gelişmekte olan ülkelerin önümüzdeki süreçte zorlanacağını buradan ifade etmek istiyorum. Sonuç olarak ne yapılması gerekiyor? Ciddi tehditlerin olduğu bu süreçte küresel ölçekte önemli bir koordinasyona ihtiyaç var. G20, AB, OECD, Dünya Bankası gibi uluslararası kuruluşlara çok büyük sorumluluklar düşüyor."

"İstihdamda daha iyi durumdayız"

Türkiye'nin ise Kovid-19 sürecinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin avantajlarını ciddi ölçüde kullandığını ve çok hızlı karar alarak sorunların çözümünde önemli adımlar attığını ifade eden Elvan, Türkiye'nin bu süreci başarıyla yürüttüğünü vurguladı.

Elvan, işsizlikteki artış eğilimini önleyecek tedbirler yanında, firmaların ayakta kalmasını sağlayacak önlemleri aldıklarını anlatırken, şu anda Kovid-19 öncesindeki dönemde istihdam edilen kişi sayısından daha fazla istihdamın sağlandığını söyledi.

Bakan Elvan, Kovid-19 sürecinde sağlanan desteklere ilişkin de bilgi vererek, şunları kaydetti:

"Merkezi yönetim bütçemizden 2020-2021 döneminde bugün itibarıyla yapılan harcama 78,6 milyar lira oldu. İşsizlik Sigortası Fonu ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'ndan yapılan ödemeleri de dahil edince bugün itibariyle 133,7 milyar liralık harcama yapıldı. Şu anda uygulanan destekler var, kısa çalışma ödeneği, ücretsiz izin gibi destekler var, lokanta ve restoranlara yönelik destekler var, sosyal yardımlaşmadan sağlanan bir destek var, esnafa yönelik destekler var. Önümüzdeki haziran sonuna kadar yapılacak destekleri de dahil edince, bu rakam 2020-2021 yılları için 175,7 milyar liraya tekabül ediyor. Yani haziran sonuna kadar yaklaşık 176 milyar liralık harcama (bütçe, İşsizlik Sigortası Fonu ve sosyal yardımlaşma dahil) yapmış olacağız. KGF kredileri dahil kredi programlarını dikkate alınca firmalara şu ana kadar 315 milyar liralık kredi verildiğini görüyoruz. Ertelemeler ne kadar? Tarım Kredi Kooperatiflerine yönelik, esnaf kredi ertelemesi var, vergi ve SGK prim ertelemeleri var, bunların da toplam tutarını bütün olarak aldığımızda şu an için gerçekleşen 206 milyar lira. 2021 sonu itibariyle ne olacak, 219 milyar lira olacak. Şu anda bizim programımız bu şekilde."

"İlave destek gerekiyorsa verilecek"

Bu sürecin zorluğuna dikkati çeken Elvan, "Çok iyi gidiyoruz, vatandaşlarımıza destek olmaya çalışıyoruz. Kamu maliyesi tarafında elimizden gelen desteği vermeye devam ettik. Önümüzdeki süreçteki gelişmelere bağlı olarak yine desteklerimiz olabilir, vatandaşların ihtiyaçları, talebi bizim için çok derece önemli. Hemen hemen tüm kesimlere dokunmaya çalıştık, destek olmaya çalıştık. Bundan sonraki süreçte de bu desteğimiz sürecek." dedi.

Elvan, ilave bir destek olup olmayacağına ilişkin bir soru üzerine de "Bu dinamik bir süreç, gelişmelere bakacağız, örneğin kısa çalışma ödeneğini haziran sonuna kadar uzattık, gelişmelere göre hareket edeceğiz. Tabii burada aşılamanın hızı, salgının seyri de önemli. Eğer yeni bir şokla karşı karşıya kalırsak elbette hükümet olarak üzerimize düşen görevi yapacağız, ilave destek verilmesi gerekiyorsa bunlar mutlaka verilecek." diye konuştu.

Büyüme rakamları

2020 yılının büyümelerinde Çin ile birlikte pozitif kapatan ülke olduk. 2020 yılının ilk çeyreğinde talep çekişli bir büyüme görüyoruz. 2020'de yüzde 1.8'lik bir büyüme gerçekleştirdik. İkinci çeyrekte kovid ile birlikte bir küçülme söz konusu oldu. Bir kovid süreci yaşıyorsunuz ve olağanüstü bir tablo yaşıyorsunuz. İç talepteki canlanma sonu Eylül başında tedbirler alındı. Tüketici kredilerinde vade 36 aya çekildi. Bu tür olağanüstü durumlarda bazı tedbirler alınmak zorunda ve biz bu tedbirler sayesinde 2021 yılına güçlü olarak girdik.

'Bu yıl 200 milyar doları ihracatta aşabiliriz'

İlk üç ay 50 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. İhracat performansı olarak oldukça iyi gidiyoruz. Bizim ihracatımız ne olacak? Yüzde 16 ile 20 arasında bir artış olacağını öngörüyoruz. Belki ilk kez bu yıl 200 milyar doları ihracatta aşabiliriz.

Makine teçhizat yatırımlarda artış olduğunu görüyoruz. 2021 yılı oldukça nitelikli sağlıklı ve sürdürülebilir bir yıl olacak. 2021 yılını özetleyecek olursak iç ve dış talebin dengede olduğu, fiyat istikrarının gözetildiği, bizim yapısal reformlarımızın desteklediği bir büyüme olacak.

'Yüzde 5'in üstünde büyüme göreceğimizi düşünüyorum'

Vaka sayılarındaki düşüş turizmin de önünü açacak gibi duruyor. Burada avantaj olarak gördüğüm bir husus şu; ABD biliyorsunuz çok hızlı toparlanıyor. Önümüzdeki süreç aşılama hızına baktığımızda AB ülkelerinde de olumlu gidiyor. Bu bize neyi sağlayacak? İhracat performansımıza katkı sağlayacak.

2021 ilk çeyrekte yüzde 5,5-6, ikinci çeyrekte baz etkisiyle çift haneli, yıl genelinde de yüzde 5'in üstünde büyüme göreceğimizi düşünüyorum. Türkiye açısından küresel büyüme bizim büyümemize olumlu etki edecek.

"Temel problemimiz büyümenin finansmanıdır?"

Ekonomi reform programının etkisi olacak. Bizim aslında temel problemimiz büyümenin finansmanıdır. Bir iç tasarrufunuz var. Diğer taraftan yapılan bir yatırım var. Ama sizin iç tasarruflarınız yatırım talebini karşılamıyorsa, bunu nereden sağlayacaksınız? Dış tasarruflardan sağlayacaksınız. Bizim ithal ettiğimiz ürünleri Türkiye'de gerçekleştirmemiz gerekiyor.. Biz şu an bunun için mücadele ediyoruz.

'Bu konular üzerinde çalışıyoruz'

Orta ve uzun vadede dışa bağımlılık azalacak. Biz bakanlar sık sık bir araya geliyoruz. Bu konular üzerinde çalışıyoruz. Biz savunma sanayinde oldukça başarılırız. Yerlilik oranını yüzde 80'lere çıkardık. Cumhurbaşkanımızın yönetiminde ilgili bakanlara verdiği talimat ile savunma sanayinde bir ekosistem oluşturuldu. Savunma sanayindeki ekosistem sağlıkta da olacak.

'TÜİK mesleki olarak tamamen bağımsızdır'

TÜİK mesleki olarak tamamen bağımsızdır. Teknik konularda talimatlandırılamaz. Siz enflasyonu sabah saat 10'da öğreniyorsanız, ben de sabah saat 10'da öğreniyorum. 130 yıllık bir kurum. Bu kurum güçlü ve nitelikli bir kurum ama maalesef bu kurum yıpratılmaya çalışılıyor.

Enflasyonla mücadele olmazsa olmazımız. Biliyorsunuz bizim TBMM'de geçen bütçemizde merkezi yönetim bütçe açığı 4,3 olarak ön görüşmüştü. Biz bunu kovide rağmen 3,5 seviyesine çektik. Biz yoğun bir çaba içindeyiz. Banka kredilerini yakından takip ediyoruz. Bireysel kredilerde daha fazla artış söz konusu. Biz şunu arzu ederiz. Bu kredilerin üretime gitmesini, yatırıma gitmesini isteriz.

'Bankacılık sektörü açısından sorun görmüyoruz'

Reel sektöre bakalım, sektörün toplam döviz pozisyon açığına baktığımız zaman 155 milyar dolarlık bir açığı var. 3 yıl önce bu 70 milyar dolar daha fazlaydı. Herhangi bir sorun yaşanması söz konusu değil. Bankacılık sektöründe de benzer bir durum söz konusu. Bankalar Sendikasyonlarını rahat bir şekilde yenileyebiliyorlar. Bankacılık sektörü açısından da biz herhangi bir sorun görmüyoruz. Döviz açık pozisyonları var mı diye baktığımızda 6 milyar dolarlık bir fazla olduğunu görüyoruz.

128 Milyar dolar polemiği

Buharlaştı dediler, peşkeş çekildi dediler. Ben açıklama yaptım Merkez Bankası Başkanımız açıklama yaptı. Sayın Cumhurbaşkanımız açıklama yaptı. Bundan sonraki süreçte şu başladı; Bu protokol hukuki değil' dendi. Halbuki Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Hazine müsteşarlığı yetkileri Hazine ve Maliye Bakanlığı'na aktarıldı ve bu yasaldır dedik.

Herhangi bir hukuksuzluk söz konusu değil. Merkez Bankası kanunu ne diyor? Hükümet ile birlikte Türk parasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak. Türk lirasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi için, dövizlerin alım ve satımı ile, dövizlerin Türk lirası ile değişimi ve türev işlemlerini yapmak.

'Kredi desteği verilecek'

İstihdam desteklerini sadeleştirip, etkin olanları ön plana çıkaracağız. İlave istihdama kredi desteği vereceğiz.

Kripto paralara düzenleme

Biz tüketiciyi korumak zorundayız. Terörün finansmanını ve kara para aklama gibi durumları önlemek için gerekli tedbirlerin alınması gerekiyor. Gerekli çalışmalarımızı yaptık. Küresel ölçekte bu platformların denetlenmesine yönelik, alım satım işlemlerini yapanların kimler olduğuna yönelik tedbirleri ülkeler almaya başladı. Bizim de taslak bir çalışmamız var. Bir kanun teklifi muhtemelen olacak. Biz gerekli tüm hazırlıklarımızı yaptık. Merkez Bankamızın düzenlemesinden sonra, MASAK'ın denetleme yapma yetkisi yoktu. MASAK'a bu yetkiyi verdik. Bu platformların uyması gereken ilkeler nelerdir? Bir şüpheli müşterisi var, bunu bildirmekle yükümlü olacak. 10 bin liranın üzerinde işlem yapanları 10 gün içinde MASAK'a bildirme zorunluluğu getirdik.

Kripto varlık ile ilgili platformların yükümlülükleri neler olacak? Uyması gereken ilkeler neler? Bunların ortaya konması gerekiyor. Arkadaşlarımız bu çalışmaların hepsini yaptı. Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz ve uygun görmesi halinde adımımızı atacağız. Dünyadaki örneklerine de bakıyoruz. Sadece bizim değil AB'nin çalıştığı alanlar.

Bu yasaklansın gibi bir yaklaşımımız kesinlikle yok. Vatandaşlarımız kripto varlıklara yatırım yaparken ihtiyatlı ve dikkatli olmalı, kendilerini ve gelirlerini riske atacak girişimde bulunmamalı.

Güncellenme Tarihi : 7.5.2021 01:14