ALİ ULURASBA
ANKARA - Çek Yasası'nı değiştiren yasa tasarısı TBMM Adalet Komisyonu'nda ele alınıyor. Komisyon Köksal Toptan başkanlığında toplandı. Adalet Bakanı Cemil Çiçek ve bazı sivil toplum örgütü temsilcilerinin de katıldığı toplantıda, 'Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısı' ele alınıyor.
Tasarının geneli üzerinde bir konuşma yapan Adalet Bakanı Cemil Çiçek, tasarının kanunlaşmasının Türkiye açısından bir zorunluluk halini aldığını ifade etti. Anayasa'da yapılan değişikliğin ardından Yargıtay ve yerel mahkemelerde 100 binlerce dosyanın beklediğini kaydeden Çiçek, bu tasarının önemli olduğunu çünkü menfaat çatışmalarının bulunduğunu belirtti.
TASARI NELER GETİRİYOR
19 maddelik tasarıya göre karşılıksız çek verme suçunu ilk defa işleyenlere hürriyeti bağlayıcı ceza yerine çek bedeli kadar ağır para cezası verilecek. Bunun tekrarlanması durumunda ise 1 yıldan 5 yıla kadar ağır hapis cezası getiriliyor. Hakkında yasaklama kararı verilmiş kişilere yasaklama süresi içinde çek hesabı açan bankalara ilişkin düzenleme ile de bankalara 350 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezası getiriliyor. Ayrıca bankaların çek defteri verirken gerekli araştırma ve değerlendirmeyi yapmaları konusunda da düzenlemeler yer alıyor.
Yine tasarı ile çek defteri verecek olan bankalar ile Merkez Bankası'nın görev ve sorumluluklarını yeniden düzenliyor. Bu düzenleme doğrultusunda bankalar çek hesabı açarken Merkez Bankası'nca yapılan duyurular çerçevesinde gerekli araştırmaları yapacaklar, ayrıca çek hesabı açtıracak kişinin ekonomik ve sosyal durumunun belirlenmesinde gerekli özeni gösterecekler. Bankalar çek hesabı açtıranların açık kimlik ve adreslerini saptamak için fotograflı nüfus cüzdani örnekleri ile yerleşim yeri bilgilerini vergi kimlik numaralarını ve çek hesabının kapatılma hallerini 15 gün içinde Merkez Bankasına bildirecekler ve bunlara ilişkin belgeleri hesapların kapatılmasını izleyen 5 yılın sonuna kadar saklayacaklar.
Yeterli karşılığı bulunmadığı için çeki kısmen veya tamamen ödemeyen muhatap banka, hesap sahibine, kendisine ait bütün çek defterlerini geri vermesini, düzeltme süresinin bitiminden itibaren 10 gün içinde isteyecek.
Çeki karşılıksız çıkan kimse ibraz süresinin bitiminden itibaren en geç 10 gün içinde karşılıksız kalan kısmı yüzde 10 tazminatı ve gecikme faizi ile birlikte ödemek suretiyle düzeltme hakkını kullanırsa, çek keşide etme hakkını yeniden elde edecek. Muhatap banka, üzerinde yazılı keşide gününe göre süresinde ibraz edilen çekin karşılığının bulunmaması halinde 150 milyon liraya kadar, kısmen karşılığının bulunması halinde ise bu miktarı 150 milyon liraya tamamlayacak biçimde ödeme yapmakla yükümlü olacak.
Bankanın sorumlu olduğu miktar, TEFE dikkate alınarak Merkez Bankası tarafından her yılın Ocak ayında belirlenecek. Merkez Bankası yeterli karşılığı olmadığı için ödenmeyen ve daha sonra ödenen karşılıksız çekler ile hesap sahibi hakkındaki bilgilerin bankalardan toplanılan ve bankalara duyurulma esas ve usullerini Türkiye Bankalar Birliği'nin görüşünü alarak belirleyecek.
Bankanın ihtarını aldığı ve almış sayıldığı tarihten itibaren 10 gün içinde geçerli bir nedene dayanmadan çek defterlerini geri vermeyenlere, ilgili bankanın ihbarı üzerine 350 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezası verilecek. Tasarıyla, yetkili olmadığı halde çek defteri basan ve bastıranlara 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 350 milyon liradan 3 milyar liraya kadar ağır para cezası getiriliyor.
Yeterli karşılığı bulunmaması nedeniyle kısmen de olsa ödenmeyen çeki keşide eden hesap sahibi veya temsilcileri, kanunların ayrıca suç saydığı haller saklı kalmak kaydı ile çek bedeli tutarı kadar ağır para cezasıyla cezalandırılacaklar. Fakat verilebilecek para cezası 80 milyar liradan fazla olamayacak. Bu miktar her yıl artırılacak. Bu suçu tekrarlayanlara bir yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Tasarıyla düzeltme hakkının kullanılması da sağlanmakta. Buna göre, henüz dava açılmadan önce çek tutarı veya karşılıksız kalan kısmın ve öngörülen yüzde 12 tazminatın ve gecikme faizinin ödenmesi halinde ceza davası açılmayacak.
Dava açıldıktan hüküm verilinceye kadar geçen süre içinde çek tutarı veya karşılıksız kalan kısmı ile çek tutarına veya karşılıksız kalan kısmına ait yüzde 15 tazminat ile ödeme tarihine kadar geçen süreye ilişkin gecikme faizinin ödenmesi halinde de ceza davası düşecek.
Tasarıyla yasanın yürürlük tarihinden önce açılmış davalara ilişkin de düzenmeler getiriliyor. Karşılıksız çekler hakkında açılmış bulunan davaların ilk duruşmalarında hazır bulunmayan şikayetçiye veya vekiline duruşmaya gelmesi için davetiye çıkartılacak. Davetiye tebliğine rağmen üst üste 2 duruşmaya gelmeyen şikayetçi, şikayetinden vazgeçmiş sayılacak.
Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce karşılıksız çek suçundan hükümlü ve tutuklu bulunanların bu halleri derhal sona erdirilecek ve tahliye edilecekler. Bu kişiler hakkındaki hapis cezaları, çek bedeli kadar ağır para cezasına dönüştürülecek. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten önce karşılıksız çek vermiş bir kişi, bu tarihten sonraki 3 ay içinde çek tutarını veya karşılıksız kalan kısmını yüzde 10 tazminatı ve gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya öderse veya düzeltme hakkını kullanarak karşı tarafın zararını karşılarsa hazırlık soruşturmasında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilecek.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:15
