Gazze kentinin işgali İsrail'e 30 milyar dolara mal olacak

Kudüs'teki İbrani Üniversitesi'nden bir ekonomiste göre, Gazze kent merkezini işgal etme planı İsrail ekonomisine ağır bir yük yükleyecek.

İbrani Üniversitesi'nde ekonomi profesörü olan Esteban Klor, İsrail'in işgal planının 100 milyar şekele (30 milyar dolar) mal olabileceğini belirtti. Bu, ülkenin gayrisafi yurt içi hasılasının yüzde 5'ine denk geliyor. Klor'a göre bu meblağ, askeri harcamalardaki artışın yanı sıra sivil harcamalardaki düşüşü ve yatırımlar ile ihracattaki azalmaları da içeriyor.

The Times of Israel'e konuşan Klor, "İsrail Gazze'nin kontrolünü tamamen ele geçirirse sadece doğrudan maliyetlerle karşı karşıya kalmayacak, aynı zamanda İsrailli şirketlerin ticari boykotlarıyla ilgili dolaylı maliyetler de söz konusu olacak" dedi. Klor, "İsrail ekonomisinin böylesine büyük bir darbeyi sürekli olarak kaldırabileceğini düşünmüyorum" ifadesini kullandı.

7 Ekim 2023'ten bu yana devam eden savaşın İsrail'e maliyeti şimdiye dek yaklaşık 88.5 milyar dolar oldu ve bu maliyet İsrail'in borç yükünü ciddi bir şekilde artırdı.

Yedek askerlerin orduya çağrılması, İsrail ekonomisindeki yerlerinin boşalması ve bu sebeple oluşan istihdam sektöründeki personel eksikliği, özellikle küçük firmaların faaliyetlerini sekteye uğrattı ve finansman bulma kabiliyetlerini zayıflattı.

Klor'un tahminlerine göre Gazze'yi ele geçirmenin ilk maliyeti 7.5 ila 15 milyar dolar arasında olacak. Ardından, bölgedeki halkın yerlerinden edilmesi gibi gelişmelerden doğan diğer maliyetler zaman içerisinde artmaya devam edecek.

Yeni saldırı ve Gazze Şeridi üzerindeki güvenlik kontrolünün ve sivil yönetimin potansiyel olarak beş ay ya da daha uzun bir süre devam ettirilmesi, İsrail'in savaş nedeniyle zorlanan devlet bütçesi ve yüksek bütçe açığı için ağır maliyetler getirecek.

Klor şunları söyledi:

“Gazze'deki bu yeni savaş turu 2025 bütçesine dahil edilmedi ve bu konuda herhangi bir rezerv yok. İsrail bu harcamaları ya vergileri daha da artırarak ya da seçim yılı öncesinde daha olası bir seçenek olan bütçe açığını artırarak karşılamak zorunda kalacak.”

İsrail devam eden savaşı borçlanarak finanse etti. Ülkenin borcunun gayrisafi yurt içi hasılasına oranı savaştan önce yaklaşık yüzde 60 iken bu oran yüzde 70'e yükseldi. Klor, sadece borcu ödemek için İsrail'in yılda yaklaşık 17.7 milyar dolar faiz ödediğini söyledi.

Klor sözlerini şöyle sürdürdü:

"Gazze'deki çatışmaların yoğunlaşmasının İsrail'in kredi notunun daha da düşürülmesine yol açması şaşırtıcı olmaz, bu da artan borcumuz için daha da yüksek faiz oranları ödemek zorunda kalacağımız anlamına gelir.

İsrail'in faize ödediği her şekel, devletin eğitime, yolları iyileştirmeye, daha fazla hastane inşa etmeye ya da vergileri düşürmeye yatırım yapamayacağı bir şekeldir. Temel olarak, İsrail'in notunun düşürülmesi yaşam kalitemizin düşmesi anlamına geliyor."

Eylül ayında kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, İsrail'in kredi notunu iki kademe düşürerek A2'den Baa1'e indirmiş, gerekçe olarak da İsrail kurumlarının ve yönetiminin devlet maliyesini yönetme kabiliyetlerindeki azalan kaliteyi ve savaş döneminde artan harcama ihtiyaçlarını göstermişti.

Temmuz ayında derecelendirme kuruluşu İsrail'in not görünümünü negatifte tutmuştu

İsrail'in yeni işgal hamlesinin ticari ilişkilerine de darbe vurması bekleniyor.

İsrailli uzmanlar, yeni işgalin, şirketlerle ticaret yapmak istemeyen işletmeleri ve ülkeye yatırım yapmak istemeyen yatırımcıları artırmasından endişe ediyor.

Dünyanın en büyük varlık fonu olan Norveç'in 2 trilyon dolarlık devlet varlık fonu Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Gazze ve Batı Şeria'daki durum nedeniyle ülkedeki yatırımlarını gözden geçirmeye devam ederken daha fazla İsrail şirketini elden çıkarmayı planladığını belirtmişti.

Planlanmamış ticaret ve yatırım kayıplarının yanı sıra ordunun Gazze'yi ele geçirmek için 15 milyar dolara varacak olan ilk harcamaları, Klor'un tahmini maliyet hesabını 30 milyar dolara yükseltiyor.

Klor sözlerini şöyle sürdürdü:

"Özellikle İsrail'in başlıca ticari ortaklarından biri olan Avrupa'da, İsrailli şirketlere karşı yaptırım ve elden çıkarma çağrılarının arttığını görebiliriz. İsrailli şirketlere yönelik sessiz bir boykot ya da yaptırım bile gayrisafi yurt içi hasılada iki ya da üç puanlık bir düşüşe ya da 60 milyar şekellik ekstra kayba yol açabilir. Bu çok önemli ve insanların İsrail'den iş yapamadıkları için ülkeyi terk edip başka bir yere yerleştikleri, giderek kötüleşen bir sürecin başlangıcı olabilir. Umarım bu noktaya ulaşmayız."

Kaynak: Mepa News