HIV dünyada azalıyor, Türkiye'de artıyor! 15–24 yaş arasında yayılıyor

HIV/AIDS Türkiye’de sessiz bir pandemi durumunda... HIV pozitif vakaları patladı. Türkiye’de 10 yılda 12 kat artış yaşandı. Uzmanlar endişeli. Yarısı teşhis bile alamıyor. HIV toplum içinde fark edilmeden yayılıyor.

Dünyada yeni HIV/AIDS vakalarında azalma yaşanırken Türkiye’de artış katlanarak devam ediyor. Türkiye’de her yıl ortalama 6 bin kişiye HIV/AIDS teşhisinin konulduğunu söyleyen uzmanlar “Bu sadece HIV pozitif kişilerin yarısını oluşturuyor. Biz sadece yarısına teşhis koyabiliyoruz. Yüzde 50’si teşhis edilmeden toplumda dolaşıyor, bir taraftan bu kişilerin hastalıkları ilerlerken diğer taraftan da bulaştırmaya devam ediyor. Bu salgını test sayısının artırılması ile kontrol altına alabiliriz” değerlendirmesini yapıyor.

HIV/AIDS dernekleri 1 Aralık Dünya AIDS Günü öncesinde Gilead Türkiye’nin ev sahipliğinde düzenlenen “HIV Zor Değil / HİÇ Zor Değil” temalı toplantıda büyüyen tehlikeye dikkat çekti...

‘DAMGALANMA KORKUSU’ HIV RAKAMLARINI PATLATTI

HIV/AIDS’in Türkiye için “sessiz bir pandemi” olduğunu söyleyen HIV Enfeksiyonu Derneği (HIVEND) Başkanı Prof. Dr. Ömer Fehmi Tabak, şüpheli davranışta bulunan kişilerin damgalanma korkusu ile test yaptırmaya gitmediklerini belirterek “Türkiye’de AIDS salgınını ‘pozitif olduğum öğrenilirse işimden, ailemden, özel hayatımdan olurum’ korkusu büyütüyor. Bu çekinceyle insanlar test yaptırmaya gitmiyor; hastalığını bilmediği için başkalarına da bulaştırıyor. Vakalar çoğunlukla ileri safhada başka hastalıklarla, daha ağır tablolarla karşımıza geliyor. Bu hastalıklar ensefalit dediğimiz kafaiçinde su toplanması ya da bazı kanserler oluyor. Çünkü virüs bağışıklık sistemini çökertiyor ve diğer hastalıklar ortaya çıkıyor. Bazen de bir ameliyat öncesinde yapılan kan testlerinde tesadüfen yakalanıyor. Her enfeksiyon hastalıkları kliniğinde bu şekilde yatan en az 2-3 hasta bulunuyor. Oysa hastalığı basit bir testle yakalamak ve tedavi etmek mümkün” dedi.

AIDS ARTIK KRONİK BİR HASTALIK

Tedavideki gelişmeler sayesinde HIV/AIDS’in artık öldürücü olmaktan çıktığını ve kronik bir hastalık hâline geldiğini söyleyen HIV AIDS Korunma ve Eğitim Derneği (HAKED) Başkanı Prof. Dr. Serhat Ünal “Bilimsel olarak bugün biliyoruz ki, erken dönemde başlanan tedavi ile viral yük baskılandığında HIV cinsel yolla bulaşmaz; bunu B=B yani ‘Belirlenemeyen = Bulaştırmayan’ şeklinde ifade ediyoruz. Bu konudaki tek sorunumuz vakayı yakalamak. Bunun için de yapılabilecek tek olay, test yapmak. HIV ile mücadelede en kritik adım, toplumda doğru bilgiyle farkındalığın artırılmasıdır. Kilit gruplarda düzenli tarama, erken tanı ve tedaviye yönlendirme hem bireysel sağlığı korur hem de toplumdaki genel HIV yükünü azaltır” diye konuştu.

GENÇLERDEKİ ARTIŞ KORKUTUYOR

HIV/AIDS Güneydoğu Nöroloji İnfeksiyon Derneği (GÜNİDER) Başkanı Prof. Dr. Yeşim Taşova Türkiye’de yeni HIV/AIDS vakalarının 15-19 yaş ve 20-24 yaş arasında yoğunlaştığını belirterek, gençlerin bu hastalık ve virüsün bulaşması konusunda bilinçlendirilmesinin şart olduğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Taşova “Bu hastalık diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklarla birlikte de çok görülüyor. Uyuşturucu kullanımı hastalığın bulaşma riskini artırıyor. Ülkemizde gençlerde uyuşturucu kullanımının artışı İç İşleri Bakanlığının raporlarıyla gösteriliyor. Böyle bir ortamda HIV pozitif vakalarının da artışı kaçınılmaz. Gençler aktif oldukları için birbirlerine bulaştırma riski de artıyor. Özellikle kadınlar ve çocuklar HIV/AIDS vakalarında hassas gruplar ve bu gruplarda artış var. Testle teşhis konamadığı için tedavide alamıyorlar. Ülkemizdeki vakaların yüzde 71’i virüsün nasıl bulaştığını bilemiyor” dedi.

BULUŞMA SİTELERİ HIV’İ ALEVLENDİRİYOR

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji (EKMUD)’den Prof. Dr. Hüsnü Pullukçu “HIV/AIDS artık “uzak bir tehlike” değil; 2025 Türkiye’sinde genç yetişkinler, korunmasız ilişki yaşayanların, bilinçsizliğin kurbanı olabiliyor. HIV’le ilgili sessizlik ya da ‘risk yok’ düşüncesi hem kişileri hem toplumu savunmasız bırakıyor. Bu nedenle ‘Konuşmak, öğrenmek, test yaptırmak ve korumak şart’. Kimse korunmasız ilişki yaşamadığını iddia ediyor ama bir çalışma Türkiye’de belirli gruplarda 1 kişinin 14 farklı kişiyle ilişki yaşadığını gösteriyor. Bu konuda Avrupa ikincisiyiz. Buluşma siteleri bunu çok kolaylaştırıyor. Yine bizim yaptığımız bir çalışma Türkiye’de sırf bu amaç için kullanılan 50’den fazla buluşma sitesi olduğunu ortaya çıkardı” değerlendirmesini yaptı.

NE KADAR TEST O KADAR TEŞHİS

HIV testinin tüm sağlık kuruluşlarında ücretsiz olarak yapıldığını hatırlatan AIDS ve Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Derneği Başkanı Prof. Dr. Ayşe Deniz Gökengin “Sonuçların gizliliği yasal olarak korunur. Ayrıca kişi istediği takdirde, Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezlerinde kimlik bilgilerini vermeden ve sağlık sigortası kapsamında olmasa da ücretsiz olarak test yaptırabilir. Teste kolay erişim ve gizliliğin korunması erken tanının önünü açıyor” dedi.

HIV TEDAVİSİ TÜRKİYE’DE ÜCRETSİZ

Türkiye’deki vaka artışının korkutucu olduğunu söyleyen KLİMİK- Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği’nden Prof. Dr. Asuman İnan “Türkiye’de 10 yılda 12 kat artış yaşandı. Bazı Afrika ülkelerinde bile hiç yeni vaka görülmezken bu durum ülkemiz için üzücü. Türkiye Avrupa’da HIV/AIDS vakalarının en çok arttığı ülkeler listesinin başında bulunuyor. Oysa tedaviye erişimde ve tedavi konusunda hiçbir sorunumuz yok. Türkiye Cumhuriyeti, en son çıkan tedavileri vatandaşlarına ücretsiz olarak veriyor. Erken teşhis ve düzenli tedavi ile HIV Pozitif kişilerin kanından virüs tamamen temizlenebiliyor. Bu kişiler evlenebiliyor ve çocuk sahibi olabiliyorlar. Tek sorunumuz test yapıp teşhis konulması” dedi.