HORMONLU ÇİLEK YEDİ ERGENLEŞTİ!..
Erken ergenliğin nedeni: Çileği irileştirmek için kullanılan fitoöstrojen hormonu.
Türkiye'de ve dünyada yıllardır tartışılan, ancak sakıncası somut olarak ortaya konamayan "hormonun" zararı Uşak'ta yaşanan dehşet verici bir olayla gözler önüne serildi. 2.5 yaşındayken üç ay boyunca neredeyse her gün bir tabak hormonlu çilek yiyen Yılgı'nın ergenliğe giren bir kız çocuğu gibi göğüsleri çıktı. Yılgı Akkuş'un doktoru Dokuz Eylül Üniversitesi Çocuk Endokrin Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz, çileğin irileşmesi için kullanılan fitoöstrojen hormonunun Yılgı'nın erken ergenliğe girmesine neden olduğunu söyledi. Prof. Dr. Büyükgebiz'in yaptığı tahlilde, sıfır düzeyinde östrojen (kadınlık hormonu) bulunması gereken Yılgı'nın vücudundaki östrojen seviyesinin bir genç kızınkine yakın olduğu anlaşıldı. Yılgı'nın 3 ayda 30 kiloya yakın çilek tükettiğini öğrenen Büyükgebiz, hormonun tarımda kullanılan fitoöstrojen nedeniyle yükseldiği sonucuna vardı. Yılgı, çileği bıraktı. Önce hormon seviyesi, sonra da göğüsleri normal seviyeye indi. Ancak, tedavide geç kalınsaydı minik kız 2.5yaşında bir kadın gibi görünecekti.
Başlarına gelen bu olay Yılgı'nın annesi hemşire Berrin Akkuş'un da ayrı bir korku yaşamasına neden oldu. Berrin Akkuş, "Her gün kızımın göğüslerini kontrol ediyorum. Tuvalete gittiğinde 'aman regl olmuş mu?' falan diye ben de peşinden gidiyorum. Yaşadığımız olay psikolojimizi bozdu" dedi. Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz hormonlu çilek yiyip erken ergenliği giren "Yılgı vak'asını", uluslararası tıbbın gündemine taşıdı. Büyükgebiz'in case study (örnek olay) yaptığı Yılgı'nın durumu, 2003 yılında Slovenya'da düzenlenen Ulusal Endokrin Birliği Kongresi'nde bildiriye dönüştürüldü. Yılgı şimdi 4.5 yaşında... Üç ay boyunca bir genç kız gibi büyük göğüslerle yaşayan Yılgı ve birlikte yaşadığı annesi için kabus atlatıldı. Yılgı, hormon seviyesinin kontrolü için üç ayda bir İzmir'e kontrole geliyor. Çünkü, hormonların beyni uyarması durumunda Yılgı'nın yalnızca göğüsleri büyümeyecek tamamen ergenliğe girecek.
Yılgı'nın göğüslerininbüyüdüğü anı, "Çocuğumun sürekli büyüyeceğini düşündüm. Çok kötüydü" diye anlatan anne Berrin Akkuş, şunları söylüyor: "Hala rahat değilim. Çocuğumun yine aynı şeyleri yaşayacağını düşünerek, her sabah göğsüne, koltuk altlarına ve kilosuna bakıyorum. Çileği gözüm görmesin. Mevsim meyvelerini yiyoruz. Kahvaltılık zeytini de evde kendimiz yapıyoruz." Yılgı'nın doktoru Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz, yaşanan olayın tamamen bilinçsiz hormon kullanımından kaynaklandığını ifade etti. Büyükgebiz, "Tarımda kullanılan büyüme faktörleri normalinden fazla kullanıldığı zaman östrojen (kadınlık hormonu) salgılanmasını artırıp uyarıcı vazifesi görüyor. Böylelikle aynen ergenlik döneminde olması gereken değişikler çocukluk döneminde ortaya çıkıyor" dedi. Avrupa Çocuk Endokrin Derneği Seçilmiş Başkanı ve Ege Çocuk Endokrin ve Diyabet Derneği Başkanı Büyükgebiz, küçük kızın hormonlu çileklerden kilolarca alıp tükettiğini belirterek, "sürekli ve yüksek düzeyde" fitoöstrojene maruz kalmanın kendisinde ergenliği tetiklediğini ifade etti.
Akdeniz Ü. Ziraat Fakültesi'nden Doç. Dr. Salih Ülger:
NE KADAR hormon kullanılmış ki bu etkiyi yapmış çocukta. Bu kullanılan maddenin cinsine bağlı. Üretici, hasattan bir gün önce kimyasal maddeyi yani hormonu kullanıp çileği satışa çıkarırsa etkisi büyüktür. Hasattan 10 gün önce kullanılırsa etkisi çok azdır. İyi bir analiz yapmak lazım. Hormon Türkiye'de de kullanılıyor ve dünyada kullanılıyor. Giberelik asit, belirgin dozajında kullanılırsa bir problem olmaz. Bu hormon erkencilik sağlıyor.
DEÜ Tıp Fakültesi öğretim görevlisi Doç. Dr. Ece Böber:
BAZI meyve ve sebzeler doğal ostrojen içeriyor. Bu bitkiler çok hızlı büyümeyi sağlayan yapay yöntemlerle (hormon gibi) yetiştirildiğinde içerdiği ostrojen miktarında artış oluyor. Bunları çok tüketen kişilerde ekstra östrojen etkisi oluşuyor ve erken ergenliğe giriyorlar. Bu tip durumlar daha çok çilek ve soya fasulyesinde ortaya çıkıyor. Önüne geçilmesi için meyve ve sebzelerin yapay yöntemlerle aşırı büyütülmemesi ve aşırı tüketilmemesi sağlanabilir.
Ziraat Müh. Odası Genel Başkanı Gökhan Günaydın:
BİTKİSEL hormonların normal tüketimi, insan sağlığı üzerinde zararlı etki yapmaz. Türkiye'de sadece domates, patlıcan ve sakız kabağında hormon kullanılır. Çilek üretiminde kullanmıyor. Ancak çileklerin çeşidi değiştiği için büyüklerini görünce herkes hormonlu sanıyor. Onlara Kaliforniya cinsi denir. Türkiye'de artık bunlar getiriliyor. O hekim, böyle bir iddiada bulunuyorsa bizde karşı argümana tutarız. Türkiye, hormonda yanlış bilgilendiriliyor.
Sivaslı İlçesi Belediye Başkanı Dursun Poyraz, "Çiftçilerimiz nitrat, şeker gübresi dışında bir katkı maddesi kullanmıyor. İtalyan menşeli bir gübre getirdiler. Hormon içeriyor mu bilmiyoruz. Bir firma gübre adı altında hormon getirdiyse bundan haberim yok. Bir mevsimde 600 ton çilek çıkartıyoruz. Ankara ve İstanbul'a gönderiyoruz. Benim de çilek bahçem var" dedi.
:Erkan DOĞAN, Devrim İNCE - SABAH
