İŞTE 10 SORUDA GÜNDEMİ SARSAN 'İNKAR YASASI'!..

•  1. Meclis'te nasıl bir yol izlenecek?
      - Yasanın görüşülmesi 18 Mayıs'ta yarıda kalmıştı. Önce hangi noktadan başlanacağı karara bağlanacak. Ardından teklifle ilgili lehte ve aleyhte konuşmalar yapılacak. Daha sonra, maddelere geçilip geçilmemesi oylanacak. Maddelere geçilmesi ret edilirse, teklif de ret edilmiş sayılacak.
      Maddelere geçilirse, ki öyle olacağı sanılıyor; önce değişiklik önergeleri ele alınacak. Deveciyan'ın sunduğu ve akademisyenleri yasa kapsamı dışında bırakan önerge özellikle dikkat çekiyor. Kabul şansı yüksek. Ardından "2001 tarihli Ermeni soykırımı yasasına ekleme yapan ve Ermeni soykırımının inkarına ceza öngören" madde oylanacak. Daha sonra değişikliklerle birlikte teklifin tümü oylanacak.
      •  2. Görüşmeler ve oylama sırasında salt çoğunluk gerekli mi?
      - Oylama için salt çoğunluk gerekmiyor. Salonda bulunanların yarıdan bir fazlasının oyu yetiyor. Bugünkü oylamada az sayıda milletvekilinin oturuma katılacağı, kabuller ağır basarsa yasanın Meclis'en geçmiş sayılacağı biliniyor. Tartışma için teorik olarak yoklama istenmesi mümkün ama centilmenlik kurallarına göre çok nadiren buna baş vuruluyor.
      •  3. Teklif bugün Ulusal Meclis'ten geçerse yasalaşıyor mu?
      - Hayır. Yasa metni bundan sonra Senato'ya gidecek. Ancak Senato tarafından da aynı sözcüklerle onaylanırsa imza için Cumhurbaşkanı Jacques Chirac'a sunulacak.
      •  4. Senato'da bekleme süresi var mı?
      - Senato'da sonsuza kadar bekleyebiliyor, yani bir kez Meclis'ten geçti mi artık kadük olmuyor.
      •  5. Teklif önümüzdeki gün veya haftalarda Senato'da ele alınabilir mi?
      - Bu zayıf bir olasılık. Senato'da, tıpkı Ulusal Meclis'te olduğu gibi normal gündemi belirleme yetkisi hükümete ait ve gelecek ilkbahardaki başkanlık seçimine kadar hükümetin metni Senato gündemine alması beklenmiyor.
      •  6. Hükümetin Senato'da bu teklifi engelleme yetkisi var mı?
      - Hükümete rağmen Senato'da ele alınması mümkün. Bunun için Senato'da grubu bulunan bir partinin kendisine ayrılan özel oturumda, benzer bir yasa teklifi sunması gerekiyor. İki dereceli seçimle seçilen senatörlerin, milletvekillerine kıyasla seçmenle doğrudan teması daha az. Daha sorumlu davranıp bu yola başvurmamaları bekleniyor.
      •  7. Senato'dan da geçerse teklifin yasalaşmasının önündeki tüm engeller kalkıyor mu?
      - Cumhurbaşkanı'nın 15 gün içinde metni ikinci kez görüşülmek üzere Meclis'e iadesi mümkün. Chirac'ın bu hakkı kullanıp kullanmayacağı şimdiden bilinmiyor. Ayrıca Cumhurbaşkanı'nın, Başbakan'ın, Ulusal Meclis ve Senato başkanlarının, 60 milletvekili veya senatörün "düşünce ve ifade özgürlüğünü kısıtlayıcı nitelik taşıması" nedeniyle anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle teklifi Anayasa Mahkemesi'ne götürme yetkisi var.
      •  8. Senato, Meclis'e iade ve Anayasa Mahkemesi engelleri aşılırsa başka engel kalır mı?
      - Hayır. Cumhurbaşkanı resmi gazetede ilan etmek zorunda. Teklif 1 yıla kadar hapis ve (veya) 45 bin Euro'ya kadar para cezası öngörüyor. Bu yasadan yargılanıp hüküm giyen bir kişi iç itiraz yollarını tüketip Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurabilir. AİHM, Fransa'yı suçlu bulsa bile Fransa kendi iç yasasını değiştirmek zorunda değil. Son yıllardaki uygulamalar, AİHM'nin kararlarıyla uyum sağlayacak şeklide Fransa'nın yeni düzenleme yapmayı kabul ettiğini gösteriyor.
      •  9. Ankara konuyu uluslararası mahkemelere taşıyabilir mi?
      - Türkiye AİHM'ye başvuru yapabilir. Yani çıkarılan yasanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı olduğunu savunup Fransa aleyhine dava açabilir. İtiraz gerekçesi gene "düşünce ve ifade özgürlüğünün ihlali" olur.
      •  10. Seçimlerden sonra teklifin akıbetini değiştirecek siyasal gelişmeler olur mu?
      - 2007 ilkbaharında hem Cumhurbaşkanı, hem Ulusal Meclis değişecek. Şimdiki veriler, sağda Nicolas Sarkozy, solda Segolene Royal'in en güçlü cumhurbaşkanı adayları olduğunu gösteriyor. Her ikisi de inkarı suç sayan teklifi destekliyor. Buna karşılık, Sosyalistlerin ikinci en güçlü adayı Dominique Strauss Kahn teklife açıkça tavır aldı. Gene de seçimlerden sonra, yeni yönetimin şimdikinden çok daha realist bir çizgiye geleceği düşünülebilir. MİLLİYET