KİRA ZAMLARI ENFLASYONU AZDIRIYOR

Dün açıklanan Merkez Bankası Enflasyon Raporu’nun en önemli bölümlerinden biri de herkesi ilgilendiren kiralardaki artışa ayrıldı. Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, enflasyona etki eden en önemli ve katılık gösteren bazı hizmetlerden söz etti ve bunların başında kira kaleminin geldiğini belirtti. Yılmaz, Merkez Bankası’nın Enflasyon Raporu’nun kiracı ve ev sahiplerine mesaj niteliği taşıyan bölümünde şunları söyledi: “Örneğin son üç yılda kira kalemindeki artışlar çok yüksek seyretmekte ve tek başına kira artışının yıllık enflasyona katkısı 1 puana yaklaşıyor.”

Türkiye’nin enflasyonla mücadelesinde en önemli kalemlerden biri haline gelen kiralar konusunda Ankara’nın en belirgin tavrı yeni kira sözleşmelerinde zam oranının gelecek yılın yüzde 4’lük enflasyon hedefini aşmaması yönünde oldu.

KİRAYA ZAM % 4’Ü GEÇMEMELİ

Kira artışlarında yüzde 4 oranının üzerine çıkılmasının enflasyon hedefinin tutturulmasında risk unsuru olduğunun belirtildiği rapor, kiralara zam konusunda klasik “bozuk para yok, üzeri kalsın” davranışının değişmesi gerektiğini belirtiyor. Örneğin 1.100 YTL aylık kira ödeyen bir aile, yeni dönem için yüzde 4 zam üzerine ev sahibi ile anlaşmalı. Yani kirasını 44 YTL tutarında artırmalı. 44 YTL’nin küsüratlı olduğu ve bozuk paraya ihtiyaç duyuracağı öne sürülerek, bu rakamın 50 YTL’ye yuvarlaması yapılmamalı. 50 YTL’ye yuvarlanan kira zammı, yüzde 4.5’lik bir artışa denk düşüyor.

 Kiraya sınır gelmiyor

HÜKÜMET, yasa yoluyla kira artışlarını belli bir orana sabitleyemiyor. Benzeri bir hazırlık 2000 yılında yapılmıştı. Hükümetin enflasyonla mücadele programına paralel olarak öngördüğü, kira artışlarına sınırlama getiren yasa tasarısı, 16 Şubat 2000 tarihinde TBMM ‘de kabul edilmişti. Yasa taslağına göre gayrimenkul kiraları 2000 yılında yüzde 25, 2001’de yüzde 10 oranında artırılabilecekti. Ancak, Anayasa Mahkemesi, söz konusu yasayı, 19 Temmuz 2001’de Anayasa’ya aykırı bularak iptal etmişti.

Faiz artışı uyarısı

YILMAZ, seçimlerin ardından bireysel kredilerde faiz indirme yarışına giren bankalara da uyarıda bulunarak, “Toplam talebi kontrol ederek enflasyon hedefine yakınlaşmaya başlarsak, başka araçları kullanmamıza gerek yok. Zamanından önce kredilerde bir ivmelenme olur ise zorunlu karşılıkların artırılması gibi tedbirler alabiliriz” dedi. Yılmaz, bireysel kredi kullanmak isteyen tüketicilere de uyarıda bulunarak, “Enflasyon hedefe yakın olduğu sürece orta vadede faiz oranları daha düşük olacaktır. Dolayısıyla ilerideki borçlanma bugünkünden daha avantajlı olacaktır” diye konuştu.

 Binlerce yeni konut

2003 yılından itibaren canlanan inşaat sektörü, başta İstanbul olmak üzere tüm Türkiye’de yüz binlerce yeni konutun ortaya çıkmasına yol açtı. Bu konutların önemli kısmı tamamlanmak üzere. Sadece Toplu Konut İdaresi’nin (TOKİ) son dönemde 250 bin civarında konut geliştirdiği dikkate alındığında, bir süre sonra kiralarda artış yapabilmek bile belli bölgelere mahsus hale gelecek.

Buna özel sektörün geliştirdiği bağımsız projeler de eklendiğinde, mevcut durumun aksine kiralık ev enflasyonunun yaşanacağı söylenebilir. Ev sahipleri, kira zammında daha yüksek kira alayım derken eldeki hazır kiradan da olmamaya dikkat etmeliler. Birkaç puan daha yüksek kira zammı için kiracısıyla anlaşmazlığa düşen ev sahibi, evinin boş kalacağı bir aylık sürede, istediği zam oranından fazlasını kaybedebilir.

 Konutta arz artacak

KİRA zamlarının enflasyona paralel düşmesi konut fiyatlarında yaşanan ani ve keskin artışları da önler. Bu arada bir iki yıl içerisinde yüzbinlerce yeni konut tamamlanacak. Konut arzının yükselmesi kentlerde çok sayıda evin boşalmasına yol açacak. Boşalan evlerin kiraya verilmesi veya satılması gündeme gelecek. Arzın fazla olduğu her ortamda fiyatlar rekabet gereği düşecek. Yüz binlerce konutun devreye gireceği bir iki yıl içinde konut kiraları da fiyatları da disiplin altına girecek. Sadece belli semtlerde, belli projelerde fiyatlar veya kiralar bulunduğu düzeyi koruyabilecek.

Halil OKŞİT/AKŞAM