New York Times : Savaş Netanyahu'nun siyasi hayatını uzattı

Savaş Netanyahu'nun siyasi hayatını nasıl uzattı: Bir soruşturma perde arkasındaki sırları ortaya çıkarıyor.

New York Times, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun 7 Ekim'deki Hamas saldırısının ardından siyasi ömrünü nasıl uzattığını bir haberinde ortaya koydu.

Gazete, Hamas'ın İsrail'e saldırıp Gazze Şeridi'nde savaşı başlattığı sırada, Netanyahu'nun siyasi kariyerinin sona eriyor gibi göründüğünü yazdı. Ancak savaşın başlamasından yaklaşık iki yıl sonra çatışmalar devam ediyor ve Netanyahu, ülke içinde nadir görülen bir siyasi güç konumunu yeniden ele geçirdi.

Daha önce açıklanmamış birçok ayrıntıyı da içeren altı aylık bir soruşturma, perde arkasındaki tüm hikayeyi ortaya çıkararak, Netanyahu'nun siyasi olarak nasıl ayakta kalmayı başardığını ve savaş giderek karmaşıklaşırken konumunu nasıl sağlamlaştırdığını ortaya koyuyor.

Araştırma, okuyucuları Temmuz 2023'teki hastane odasına, Hamas saldırısının başlamasından sonraki ilk dakikalardaki evine, takip eden günlerde İsrail askeri karargahına ve 2024 ve 2025 yıllarındaki ateşkes görüşmelerinin ve İsrail kabine görüşmelerinin perde arkasına götürüyor.

İsrail, ABD ve Arap dünyasından 110'dan fazla yetkiliyle yapılan görüşmeler ve düzinelerce hükümet belgesi ve kaydının incelenmesiyle yürütülen soruşturma, Netanyahu'nun kararlarının İsrail'i 7 Ekim saldırısına karşı nasıl daha savunmasız hale getirdiğini ve ardından savaşı nasıl uzatıp genişlettiğini ortaya koyuyor.

Beklenmedik bir şekilde bu genişleme, İsrail'in Hizbullah'a güçlü bir darbe indirmesine ve İran'a meydan okumasına olanak sağladı; Gazze'deki operasyonların devam etmesi ise Filistinlilerin acı çekmesine, İsrailli rehinelerin ölümüne yol açtı ve Netanyahu'ya iç siyasi hesaplaşmayı erteleme fırsatı verdi.

7 Ekim'den Önce: Uyarılar Göz Ardı Edildi

Temmuz 2023'te, Netanyahu hastanede iyileşirken, üst düzey bir general ona endişe verici bir istihbarat raporu getirdi. Raporda, Hamas da dahil olmak üzere İsrail düşmanlarının, Netanyahu'nun yargıyı zayıflatma planlarının tetiklediği iç huzursuzluğu bir saldırı fırsatı olarak gördükleri uyarısı yer alıyordu. Netanyahu bu uyarıları görmezden geldi ve hükümeti yargıyı zayıflatan yasalar çıkararak bölünmeleri daha da körükledi. Sadece iki gün sonra, Hamas liderliği önceden planlanmış saldırıyı gerçekleştirmek için zamanın geldiğine karar verdi.

Sabahın erken saatlerinde: sorumluluktan kaçmak

Saldırının ilk anlarında Netanyahu sorumluluktan kaçmaya çalıştı. O sabah yaptığı ilk telefon görüşmelerinden birinde, güvenlik güçlerini suçlamak için "İstihbaratta hiçbir şey göremiyorum" dedi. Ekibi, askeri liderleri suçlayan bir hikayeyi yakın arkadaşlarına sızdırmaya başladı. Netanyahu ile yapılan görüşmelerin herhangi bir kaydını engellemeye özen gösterdiler ve Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi de dahil olmak üzere askeri komutanların üzerinde gizli kayıt cihazları aradılar.

Ekip daha sonra 7 Ekim'de Netanyahu'nun resmi telefon kayıtlarını değiştirdi ve Gazze'de rehin tutulanların aileleri de dahil olmak üzere eleştirmenlerinin güvenilirliğini sarsmak amacıyla hassas bir belgeyi yabancı bir gazeteye sızdırdı.

Aşırı sağla ittifak: Yetkililerin hesapları ateşkesi geciktiriyor.

Savaşın başında Netanyahu, muhalefet liderinin ulusal birlik hükümeti kurma teklifini reddederek, iktidarının devamını garanti altına alacak aşırı sağcı bir koalisyonda kalmayı tercih etti. O zamandan beri, özellikle Hamas ile ateşkese varmayı reddetmesi konusunda aşırı sağın taleplerinin esiri haline geldi. Ateşkese doğru her türlü ilerleme belirtisinde Netanyahu, askeri liderlerin stratejik açıdan boşuna olduğu yönündeki uyarılarına rağmen, Refah'ın kontrolünü ele geçirmek veya Gazze'nin Mısır sınırını işgal etmek gibi görevlere öncelik vererek askeri önceliklerini yeniden düzenledi.

Suudi Arabistan ile Barış Şansı: Netanyahu Tereddütlü

Mayıs 2024'te Suudi yönetimi, Gazze'deki savaşın sona ermesi, Washington'ın Riyad'a taviz vermesi ve İsrail'in Filistin devletini tanıma sürecini başlatması koşuluyla İsrail ile ilişkileri normalleştirme isteğini dile getirdi. Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bir toplantıda "Bunu bitirelim" dedi. Ancak Netanyahu'nun bu yolu izlemekteki isteksizliği, ABD Başkanı Joe Biden yönetimiyle ilişkilerin bozulmasına katkıda bulundu. Gazze'deki ölü sayısı artarken, Biden, Netanyahu ile yaptığı görüşmelerden birini aniden sonlandırdı. Kamuoyu yoklamaları İsraillilerin yarısından fazlasının rehine takasını desteklediğini gösterdiğinde Netanyahu, "Seçmenlerimin %50'si değil" diye yanıt verdi.

Bölgesel Tırmanış: Savaş Yoluyla Statü Kazanma

Savaşın başında Netanyahu, Hizbullah ve İran ile gerginliği tırmandırmaktan kaçındı. Daha sonra, istihbarat başarıları elde ettikten sonra, önde gelen Hizbullah liderlerinin öldürülmesini, ardından genel sekreterinin öldürülmesini ve Güney Lübnan'daki kalelerinin işgal edilmesini emretti. İran hava savunma sistemlerine saldırılar düzenleyerek Tahran'ı ifşa ederek ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ı koruyamaz hale getirerek, isyancıların ilerlemesinin ve Esad'ın devrilmesinin önünü açarak harekâtı sürdürdü.

İran'ın nüfuzunun azalmasıyla birlikte Netanyahu, siyasi kariyerinin en büyük başarısı olarak değerlendirilen İran'a doğrudan saldırı başlattı ve partisini 2023 sonbaharından bu yana ilk kez kamuoyu yoklamalarında güçlü bir konuma taşıdı.

Kaynak: The New York Times