Osmanlıdan kalma Libyalı Türkler
Bugün birkaç parçaya ayrılmış olan Libya çatısı altında bulunan Trablus, Bingazi, Fizan bölgeleri geçmişte birbirinden ayrı ayrı bölgelerdi. Bu bölgelerin Osmanlı hakimiyeti altına alınmasıyla Libya bugünkü sınırlarına kavuşmuştu.
LİBYA'NIN FETHİ
16. yüzyılın ortalarında Kanuni Sultan Süleyman döneminde Batı Akdeniz'de hakimiyet kurmak ve Kuzey Afrika'yı Hristiyanlaşmaktan kurtarmak isteyen Osmanlı yönetimi Malta ve Trablusgarb üzerine bir donanma gönderdi. Malta'da başarılı olamayan Osmanlı kuvvetleri 1551'de bugün Libya'nın başkenti Trablus'u kuşattılar. Trablusgarb, Gaspard de Vallier komutası altındaki 200 şövalye ile 630 Kalabriyalı ve Sicilyalı paralı asker tarafından müdafaa edilmekteydi. Osmanlılar, Libya'nın çoğu yerini fethetmişler ve Trablusgarb'ı çembere almışlardı. Kaleyi savunan Malta Şövalyeleri mağlup edildi ve altı günlük bir bombardımandan sonra Trablus 15 Ağustos'ta fethedildi.
Fransa'nın 1830'da Cezayir'i, 1881'de Tunus'u, İngiltere'nin de I882'de Mısır'ı işgaliyle Osmanlı Devleti'nin elinde kalan Afrika'daki tek toprak parçası Libya oldu. Osmanlı yönetimi, buranın da elden çıkmaması için yerli halkı savaşa hazırlayıp, çeşitli yerlerde silah depoladı. Bölgedeki önemli tarikatlar devlet tarafına kazanıldı. Ancak İtalya, 29 Eylül 1911'de Libya'nın liman şehirlerini bombalayarak fiili işgalin ilk adımını attı..
Türkiye ile Libya'yı birleştiren tarihi bir bağ: Libyalı Türkler...
Libya'da Osmanlı bakiyesi olan Türkler, toplumun önemli bir kısmını teşkil ediyor.
Libya'da Osmanlı bakiyesi olan Türkler, toplumun önemli bir kısmını teşkil ediyor.
Ülkede 16. yüzyılın ortalarında başlayan Osmanlı egemenliğinin ardından Türk nüfusu bölgeye yerleşmeye başladı.
1912 yılında Libya'nın İtalya tarafından ele geçirilmesine dek yaklaşık 4 asır süren Osmanlı devrinde, Libya'da Türkler nüfusun önemli bir kısmını oluşturdu.
1912 yılından sonra da Libya'da kalan Türk nüfus zamanla Arap-Libya kültürüne entegre olsa da, halen Türk geçmişleri hatırlanmaya devam ediyor.
Libyalı Türkler
Özellikle ülkenin batısındaki Trablus-Misrata hattında, buna ek olarak doğudaki Derne ve Bingazi'de yaşayan Libyalı Türkler, Libya'nın modern tarihinde de önemli bir yer teşkil ediyor.
Libyalı Türklerin tohumunu ilk olarak 1551 yılının ardından Anadolu'dan göç eden tüccarların ve yerel halk ile evlenen Türk askerlerin oluşturduğu biliniyor.
Osmanlı'nın Akdeniz hakimiyeti arttıkça önemi artan Libya'da Türk nüfusu da bu duruma paralel olarak artış gösterdi.
Aynı zamanda Girit'ten de çok sayıda Türk zaman içerisinde Libya'ya yerleşti.
Osmanlı'nın çöküş devrinde, 1911 yılında İtalya tarafından işgal edilen Libya'da, aralarında Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi isimlerin de olduğu Osmanlı subayları, ülkeye giderek İtalya'ya karşı direnişi organize etmişti.
Osmanlı sonrası ve günümüz
Osmanlı hakimiyetinden sonra da, geçmişte Libya'ya yerleşen Türkler bölgede kalmaya devam etti.
Buna ek olarak 1970 ve 1980'li yıllarda da çok sayıda Türk işçi Libya'ya yerleşti.
Ülkede halen sayıları 1.5 milyona yakın Libyalı Türk'ün olduğu tahmin ediliyor.
Libyalı Türkler, Libya'nın bağımsızlık döneminde ülkede önemli roller oynadı. Türkiye'de Arap Kaymakam olarak bilinen ve 1949-1952 arasında Libya'nın ilk Başbakanı olan Sadullah Koloğlu da Libyalı Türklerdendi.
Muammer Kaddafi döneminde Arap milliyetçiliği politikası paralelinde zaman zaman baskı gören Türk asıllı Libyalılar, Kaddafi sonrası dönemde de iç savaş döneminde etkin oldu.
Halen süren iç savaşta Libyalı Türkler etkin olmayı sürdürüyor. Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Başbakanı Fayiz es Serrac da Libyalı Türklerden.
Libyalı Türklerden ismi öne çıkanlar arasında UMH İçişleri Bakanı Fethi Başağa, Libya doğusundaki Sireneyka'nın ilk başbakanı Ömer Paşa Mansur el Kihya, akademisyen Prof. Dr. Mansur Ömer el Kihya, Ulusal Geçiş Hükümeti üyelerinden akademisyen Mansur Muhammed el Kihya, Libya eski Dışişleri Bakanı ve BM elçisi Mansur Raşid el Kihya, eski Libya Başbakanı Ahmed Maytik, Libyalı tarihçi Ali Sallabi, eski Libya Başbakanı Muhammed Sakızlı, Libyalı siyasetçi Abdurrahman el Suvehli, Trablusgarp Cumhuriyeti kurucularından Ramazan el Suvehli, Libya Adalet ve Kalkınma Partisi Başkanı Muhammed Suvan ve iş adamı Hasan Tatanaki gibi isimler bulunuyor.
Libya, kapladığı alan bakımından Afrika’nın Sudan, Cezayir ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nden sonra dördüncü büyük ülkesidir. Kuzeybatıda Tunus, batıda Cezayir, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan, doğuda Mısır ile komşu olan, kuzeyde Akdeniz’le kıyısı bulunan Libya’nın resmî adı el-Cemâhîriyyetü’l-Arabiyyetü’l-Lîbiyyetü’ş-şa‘biyyetü’l-iştirâkıyyetü’l-uzmâ (Büyük Libya Arap Halk Sosyalist Cemâhiriyesi), yüzölçümü 1.759.540 km2, nüfusu 7.250.800’dür (2003 tah.). Başşehri Trablus (Tripoli) (1.750.000 nüfus, 1998 tah.), diğer önemli şehirleri Bingazi (950.000), Mısrâte (500.000), Züvâre (350.000), Hums (230.000) ve Sebhâ’dır (220.000).
Kaynak: Mepa News
Güncellenme Tarihi : 26.12.2019 22:51
