SERDENGEÇTİ: PARADAN SIFIR ATILMASI DÖVİZ VE FAİZİ ETKİLEMEZ

Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, sıfır atmanın yuvarlama etkisinin, enflasyon ortamında yaşamaktan dolayı zaten var olduğundan dolayı daha az hissedileceğini ve sürekli olmayacağını söyledi. Serdengeçti, uygulamanın ilk aylarında, fiyatlarda yuvarlama nedeniyle az da olsa artış olabileceğini belirtti. Süreyya Serdengeçti bugün düzenlediği basın toplantısında, euroya geçiş sürecinde 12 farlı kurun kullanılmasının mal ve hizmet fiyatlarında artış olmasına yani ''yuvarlama'' etkisini ön plana çıkarttığına dikkat çekti. Euro Bölgesi'nde buna rağmen 2002 yılı enflasyon oranının yüzde 2,2 ile 2001 yılı enflasyonunun altında kaldığını belirten Serdengeçti, euroya geçişin enflasyona etkisinin 0 ila 1,16 arasında, yani 0,2'yi geçmediğini anlattı. Serdengeçti, şöyle devam etti: ''Enflasyon fiyat artışlarındaki devamlılığı ifade eden bir olgudur. Fiyat yuvarlamaları yüksek enflasyon ortamında tedavülden kaldırılan kupürlerin ve muadili para kullanma alışkanlığının yitirilmesinin etkisiyle süreklilik arzederken, sıfır atma operasyonu ile ortaya çıkabilecek fiyat artışlarının (yuvarlama) süreklilik arz etmesi beklenmemektedir. Dolayısıyla Yeni TL'ye geçiş maliyetinin tüketicilere yansıtma veya kurumsal yansımadan yararlanma amacıyla yukarıya doğru fiyat yuvarlamalarına gidilmesi süreklilik arz etmeyecektir. Sonuç olarak sıfır atma operasyonunun yuvarlama etkisinin, enflasyon ortamında yaşamaktan dolayı zaten var olduğundan, daha az hissedilebileceği, operasyonun enflasyonist etkisinden ziyade tek haneli rakamlara indirilmesinde kararlılığın ön plana çıkacağı düşünülmektedir. Ayrıca paramızdan sıfır atılmasının döviz kurları veya faizlerin genel düzeyi üzerinde bekleyişleri olumlu yönde etkilemekten başka olumlu veya olumsuz bir etkisinin olması da beklenmemektedir. Zira kurların ve faizlerin genel düzeyini belirleyen temel unsurlar ekonominin temelleri ve uygulanan istikrar programıdır.'' YENİ BANKNOTLAR ESKİLERE BENZEYECEK Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, banknotların daha kolay tanınması ve karışıklığa neden olunmaması için aynı satınalma gücüne sahip kupürlerin benzer renk ve tasarımlarda üretileceğini söyledi. Serdengeçti, 1, 5, 10 ve 20 Yeni Türk Lirası'nın halen dolaşımdaki 1, 5, 10 ve 20 milyon liralık banknotlara benzeyeceğini bildirerek, 50 ve 100 Yeni Türk Lirası'nın farklı olacağını, ayrıca 1, 5, 10, 25, 50 ve 100 (bir lira) kuruşluk madeni paraların da çıkartılacağını kaydetti. Daha yüksek kupürlerin kullanım dışı kalacağı için tercih edilmediğini anlatan Serdengeçti, şöyle devam etti: ''En büyük kupür olarak 100 liranın belirlendiğini söyledik. Yeterli kolaylığı sağlayacak olması, 200 ve 500 perakende piyasasında nadiren kullanılacak olması, ''Merkez Bankası bir süre sonra piyasada ihtiyaç duyulacağını düşünüyor, enflasyonun düşeceğine de inanmıyor'' şeklinde hatalı yorumların yapılması ve kamuoyunda bekleyişlerin yanlış yönlendirilmesinin önüne geçilmesi de önemli bir unsur. Çok büyük kupürlerin etkisiyle paramızdaki sahteciliğin uluslararası boyut kazanmasının önüne geçilmesi de yine başka bir nokta. Kara para aklama faaliyetlerinde bulunanların işlerinin kolaylaştırılmaması, düşük gelir düzeyine sahip ekonomik birimler üzerinde olumsuz psikolojik etki yaratılmaması ve euro bölgesi standartlarındaki ekonomik istikrar ortamında 1 Yeni Türk Lirası alım gücünün ancak 2059 yılında bugünkü 20 milyon lira alım gücüne düşecek olması veya 2006 yılından sonra enflasyonun yüzde 5'in altında seyretmesi durumunda ise uzun süre 200 Yeni Türk Lirası'na ihtiyaç duyulmayacak olması da diğer nedenler arasında sayılabilir.'' Görme engellilerin banknotlarının daha kolay ayırt edebilmesi için bazı iyileştirmeler yapılacağını da açıklayan Serdengeçti, bunun kabartma baskı tekniğinin güçlendirilmesi, bazı kupürlerde boy farklılığının yaratılması şeklinde olacağını söyledi. BİR KAÇ YIL SONRA ''YENİ'' İBARESİ KALKACAK Bir kaç yıl sonra ''yeni'' ibaresinin kaldırılarak tekrar Türk Lirası ibaresine dönüleceğine işaret eden Serdengeçti, bununla birlikte yeni hususların da gündeme geleceğini bildirdi. Bir Yeni Türk Lirası'nın hem madeni hem banknot olarak tedavüle çıkarılmasının banknot ve madeni para üretim programlarında esneklik sağlayacağını vurgulayan Serdengeçti, düşük değerdeki banknotların bankadan geçiş sayısının düşük olmasının banknot kalitesini olumsuz etkilediğini, bu durumun banknot izleme sistemlerinin randımanını düşürdüğünü anlattı. Daha sonraki dönemlerde 1 liralık banknotların tamamının madeni paraya dönüştürülesi düşünülmekle birlikte geçiş döneminde uyumu kolaylaştırmak amacıyla hem madeni hem banknot olarak dolaşıma çıkarılmasının planlandığını kaydeden Serdengeçti, banknot üretim maliyetinin madeni para üretim maliyetinden daha yüksek olduğunu, uygulamayla maliyetlerin de azalacağını söyledi. İLK AYLARDA FİYATLARDA ARTIŞ OLABİLİR Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti bu arada, paradan sıfır atma uygulamasının ilk aylarında, fiyatlarda yuvarlama nedeniyle az da olsa artış olabileceğini belirtti. Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti, paradan 6 sıfır atılarak 2005 yılı başından itibaren Yeni Türk Lirası'na geçilmesi konusunda bir basın toplantısı düzenledi. Parasından sıfır atan 49 ülkenin deneyimlerinin Merkez Bankası uzmanlarınca incelendiğini anlatan Serdengeçti, bu ülkelerden İsrail'in, hiperenflasyonu engellemek için enflasyonun çok fazla düşmesini beklemeden sıfır attığını söyledi. Farklı enflasyon oranlarıyla Arjantin'in 4 kez, Brezilya'nın ise 6 kere paradan sıfır attığını belirten Serdengeçti, paradan sıfır atmanın, genellikle istikrar programı ile başarıya ulaştığını vurguladı. Serdengeçti, ''Programların başarısızlığa uğradığı durumlarda ise (Arjantin ve Brezilya örneği) bir süre sonra paradan yeniden sıfır atma gerekliliği ortaya çıkıyor, bu da hiç hoş bir durum değil'' diye konuştu. NELER YAPILACAK? Yeni Türk Lirası'na (Yeni TL) geçişe dönük yapılacak çalışmalara da değinen Merkez Bankası Başkanı'nın verdiği bilgiye göre, Şubat ayında Yeni TL banknotları ve mürekkep siparişleri verilecek. Haziran ayında ISO'dan Yeni TL'nin uluslararası ödeme sistemlerinde kullanılacak para birimi kodunun tescili ve tüm ülkelere duyurulması, Eylül'de bilgi-işlem programlarının EFT ve diğer işlemlere uyumu için test çalışmaları, Ekim'de şubelerin tahsilat ve tediye işlemlerine ilişkin düzenlemeler, Ekim'de kapsamlı bir tanıtım, Kasım'da yeni banknotların sistemlere uyumu, uygulamaya ilişkin mevzuatta gerekli düzenlemelerin yapılması, muhasebe sistemleri, bilgisayar programları ve diğer uyum konularına ilişkin koordinasyon çalışmaları gibi işler yapılacak. Yeni TL'ye geçiş için Maliye Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, SPK, kamu ve özel bankaları ile finans kuruluşları, şirketler, BDDK, İMKB, Bankalararası Kredi Merkezi, Altın Borsası ve diğer kurumların da kendi faaliyet alanlarına giren konularda düzenlemeler yapmaları gerektiğini anlatan Serdengeçti, ilgili kurumların, yapacakları düzenlemeleri yıl içinde ayrıntılı şekilde kamuya bildireceklerini söyledi. TL VE YENİ TL'NİN KULLANILMASI Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren TL'den 6 sıfır atılarak Yeni TL'ye geçilecek olmasının, enflasyonu tek haneli rakamlara indirilmesinde bu güne kadar gösterilen kararlılığın, bir diğer ve çok önemli göstergesi olduğunu söyledi. Serdengeçti, 2005 yılı boyunca TL ve Yeni TL banknotlarının birlikte tedavül edeceğini, bu nedenle TL banknotlarının bir an önce Yeni TL'ye çevrilmesi gibi bir gereklilik bulunmadığının altını çizdi. Ancak tüm hesapların, 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren Yeni TL üzerinden tutulması gerektiğine işaret eden Serdengeçti, konuyla ilgili şu bilgileri verdi: ''Halen tedavülde olan banknotlar, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren 10 yıllık zaman aşımı boyunca sadece Merkez Bankası şubelerinde, Merkez Bankası şubesi olmayan yerlerde de Ziraat Bankası şubelerinde kabul edilecektir. Mikro düzeydeki teknik hazırlıkların tamamlanabilmesi için, önümüzde yaklaşık 11 aylık bir süre bulunmaktadır. Bu süre zarfında kamu ve özel kesimde gerekli hazırlık çalışmalarının zamanında tamamlaması gerekmektedir. Operasyonun başarılı bir şekilde gerçekleşebilmesi için Merkez Bankası gerekli tedbirleri almakta, çalışmalar diğer kurumlarla birlikte koordinasyon içinde yürütülmektedir.'' BANKNOT KULLANIMINDA HASSASİYET ÇAĞRISI Bu arada Yeni TL banknotlarının teknik özelliklerinin, bu yılın sonuna doğru açıklanacağını belirten Serdengeçti, enflasyon nedeniyle TL'nin sürekli değer kaybetmesi, banknot kullanıma gereken özenin gösterilmemesi ve kirlilik nedeniyle, her yıl üretilen banknotların yaklaşık yüzde 90'ı kadar banknotun imha edildiğine dikkati çekti. Serdengeçti, vatandaşların banknot kullanımına gerekli hassasiyeti göstermesinin, banknotların kalitesini artıracağını ve üretim maliyetlerini azaltacağını vurguladı. Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:36