KAYNAK : Haber Vitrini
ANKARA- Dün gece RTÜK'ü imzalayarak Başbakanlık'a gönderen Cumhurbaşkanı Sezer, yazısında yasayı 'kerhen' imzaladığı ifadelerine yer vermişti. Hükümet yasayı Resmi Gazete'de yayınlayarak yürürlüğe soktu.
Ancak Sezer, RTÜK Yasası'nı 'tedbirli olarak' Anayasa Mahkemesi'ne götürdü. Yasanın yürürlüğünün durdurulmasını isteyen Sezer, aldığı bu kararla hükümeti ve bazı medya patronlarını şoka soktu.Anayasa Mahkemesi Sezer'in 'tedbir' kararını kabul ederse, dava bitkene kadar RTÜK kanunu uygulanamayacak.
Cumhurbaşkanlığı Basın Merkezi'nden yapılan yazılı açıklamada, Sezer'in, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nca 15.05.2002 gününde kabul edilen ve 21.05.2002 günlü, 24761 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4756 sayılı "Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"un kimi madde, fıkra, bent ve kurallarının Anayasa'ya aykırılığı nedeniyle iptali ve yürürlüklerinin durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurduğu belirtildi.
YASA NE GETİRİYORDU ?
Kamuoyunda ''RTÜK Kanunu'' olarak bilinen ''Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, Basın Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'', Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanarak, yürürlüğe girdi.
Yasaya göre, telefonla yarışma yapılamayacak, ikramiye verilemeyecek.
RTÜK üyelerinin görev süreleri, yeni üyelerin atanmalarının ardından sona erecek.
RTÜK'ün yeni üyelerinden 5'i, siyasi parti gruplarınca TBMM Başkanlık Divanı oluşumuna göre belirlenecek kontenjan doğrultusunda TBMM Genel Kurulu'nca seçilecek.
Üyelerden 2'si YÖK Genel Kurulu'nun göstereceği 4 aday, bir üye, en çok sarı basın kartı sahibi üyesi bulunan iki gazeteciler cemiyeti ile Basın Konseyi'nin ortaklaşa göstereceği 2 aday ve bir üye de MGK Genel Sekreterliği'nin göstereceği 2 aday arasından Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.
Üst Kurul üyeleri 4 yıl süreyle görev yapacak. Üyenin 65 yaşını doldurması halinde görevi sona erecek.
RTÜK, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu'nun denetimine tabi olacak.
TRT Genel Müdürü, yeni Üst Kurul tarafından belirlenecek adaylar arasından atanacak.
RTÜK'ÜN GELİRLERİ
RTÜK'ün gelirleri, TV kanal ve radyo frekansı yıllık kira bedelleri ile radyo ve televizyon kuruluşlarının yıllık brüt reklam gelirlerinden alınacak yüzde 5 paylardan oluşacak.
Özel radyo ve televizyon kuruluşlarından alınacak yayın izin ve lisans ücretleri Hazine'ye gelir kaydedilecek.
Türkiye'de ulusal, bölgesel ve yerel çapta TV kanal ve radyo frekans planları ile radyo ve televizyon yayınlarına esas olan frekans bantları ile ilgili çalışmaları Telekomünikasyon Kurumu yapacak.
RADYO VE TV KURAMAYACAKLAR
Siyasi partiler, dernekler, sendikalar, meslek kuruluşları, kooperatifler, vakıflar, mahalli idareler ile bunlar tarafından kurulan veya bunların ortak oldukları şirketler, iş ortakları, birlikler ile üretim, yatırım, ihracat, ithalat, pazarlama ve finans kurum ve kuruluşlarına radyo ve televizyon yayın izni verilmeyecek.
Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının hisseleri nama yazılacak.
Yıllık ortalama izlenme veya dinlenme oranı yüzde 20'yi geçen bir televizyon veya radyo kuruluşunda gerçek veya tüzel bir kişinin veya sermaye grubunun payı yüzde 50'yi geçemeyecek. Bu oranı geçtiği takdirde hisseleri halka arz ederek yüzde 50'nin altına indirecek.
Özel radyo ve televizyon sahipleri, kamu ihalelerine girebilecek ve menkul kıymetler borsalarında işlem yapabilecek.
CEZALAR
Üst Kurul, öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin şartlarını ihlal eden, yayın ilkelerine ve bu yasada belirtilen diğer esaslara aykırı yayın yapan radyo ve televizyon kuruluşlarını uyaracak ve aynı yayın kuşağında açıkça özür dilenmesini isteyecek.
Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı halinde, ihlale konu olan programın yayını bir ile 12 kez durdurulacak. Bu süre içinde programın yapımcısı ve sunucusu hiçbir ad altında başka program yapamayacak.
Yayını durdurulan programın yerine, aynı yayın kuşağında ve reklamsız olarak, Üst Kurul'ca hazırlattırılacak eğitim, kültür, trafik, kadın ve çocuk hakları, gençlerin fiziksel ve ahlaki gelişimi, uyuşturucu ve zararlı alışkanlıklarla mücadele, Türk dilinin güzel kullanımı ve çevre eğitimi konularında programlar yayınlanacak.
PARA CEZALARI
Aykırılığın tekrarı durumunda ise ulusal düzeyde yayın yapan kuruluşlara ihlalin ağırlığına göre 125 milyar liradan az olmamak üzere 250 milyar liraya kadar, yerel ve bölgesel yayın yapan kuruluşlara ise kapsadığı yayın alanı esas alınarak 5 ila 100 milyar lira arasında idari para cezası uygulanacak. Bu ceza, radyo yayınları için bu miktarların yarısı kadar olacak.
Sayısal ortamda yayın yapan kuruluşlarla kablolu yayın kuruluşlarına abone sayısı esas alınarak idari para cezası uygulanacak. İhlalin, ihlal tarihinden itibaren bir yıl içinde tekrarı halinde cezalar yüzde 50 oranında artırılacak.
İzin almadan radyo ve TV yayını yapan ya da izni iptal edilmesine karşın yayın yapan kişi ve kuruluşların sorumlularına, 6 aydan iki yıla kadar hapis cezası ile 1 milyar liradan 100 milyar liraya kadar para cezası verilecek.
Yıkıcı ve bölücü faaliyetleri yöneltecek şekilde yayın yaptıkları belirlenen kuruluşların yayınları durdurulacak, sorumlular cezalandırılacak ve tüm yayın cihazları müsadere edilecek.
Yayın bantlarını bir yıl süreyle saklamayan ve bu süre içinde Üst Kurul veya Cumhuriyet savcılığınca istenmesine karşın teslim etmeyen yayın kuruluşlarının sahip ve yöneticileri, 6 aydan 1 yıla kadar ağır hapis cezası ve 1 milyar liradan 10 milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırılacak. Ayrıca, bu kuruluşun yayını 1 aydan 3 aya kadar durdurulacak.
YAYINLARIN DENETİMİ
Ulusal, bölgesel ve yerel düzeydeki yayınlar, yayın ilkeleri ve bu yasada belirtilen esaslara uygunluğu yönünden Üst Kurul tarafından izlenip, değerlendirilecek.
RTÜK tarafından yaptırılan ulusal radyo ve televizyon frekans planları, bir hafta içinde Telekomünikasyon Kurumu'na devredilecek.
Telekomünikasyon Kurumu, gerekirse planları değiştirebilecek ve 4 ay içinde Haberleşme Yüksek Kurulu'na sunacak.
TRT'nin yayın durdurmayı gerektirecek şekilde yayın yapması halinde, Üst Kurul'un kararı üzerine TRT Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu'nun görevi düşecek.
KURULUŞLARA VERİLECEK CEZALAR
Düzeltme ve cevap hakkını yayınlamayan veya geciktiren kuruluşun yayınlarından sorumlu en üst yöneticisi ile kuruluşun sahibine 30 milyardan 90 milyar liraya kadar ağır para cezası verilecek. Ayrıca, 3 aya kadar gelir getirici yayın yapma yasağı verilebilecek. Bunun ikinci kez tekrarı halinde yayın izni iptal edilebilecek ve en yüksek para cezasına hükmolunacak. Bu cezalar ertelenemeyecek.
Yayın kuruluşu ile birlikte şirketin yönetim kurulu başkanı da sorumlu olacak.
Tazminat talebinin haklı bulunması halinde tazminat miktarı, 10 milyar liradan az olmamak üzere fiilin ağırlık derecesine göre belirlenecek. 10 milyar liralık alt sınır, her yıl Maliye Bakanlığı'nca ilan edilen yeniden değerlendirme oranında artırılacak.
Yasayla Basın Yasası'nın bazı maddeleri de değiştirildi.
Buna göre, süreli yayınlarla işlenen suçlarda, suç unsuru taşıyan yayını hazırlayan kişi ve sorumlu müdür ile şirket yönetim kurulu başkanının yanı sıra patron da sorumlu olacak.
Sorumlu müdürlere verilen hapis cezası, sürelerine bakılmaksızın para cezasına çevrilecek, ancak bu cezalar ertelenemeyecek.
Cevap ve düzeltme hakkıyla ilgili yeni düzenlemelere göre de cevap metninin değiştirilmeden yayınlanması zorunlu olacak.
Bu konudaki hükümlere aykırı davranılması durumunda, sorumlulara 3 milyar liradan 5 milyar liraya kadar ceza verilebilecek.
Hakim kararına karşın cevabın yayınlanmasından kaçınılması durumunda 10-20 milyar lira, şartlara uygun yayınlanmaması halinde ise 5-10 milyar lira para cezası verilecek. Hakim kararıyla yeniden yayınlanan cevap veya düzeltmede de yasalara uymayanlar 50-150 milyar lira para cezasına çarptırılacak. Kararın alındığı tarihten itibaren yayından kaçınılan her sayı için günlük süreli yayınlarda 500 milyon lira, diğer yayınlarda 3 milyar lira para cezası verilecek. Suçun aynı yıl içinde tekrar edilmesi durumunda para cezası iki kat artırılarak uygulanacak.
İNTERNET SUÇLARI
Yayın yeri, yılı, yayıncının ismi ve işyerini yayında belirtmeyenlere para cezaları verilecek.
Buna göre, bu zorunluluğa uymayanlara 10 milyar liradan 50 milyar liraya kadar para cezası verilecek. Bunları gerçeğe aykırı şekilde gösterenler ile sorumluların belirlenmesini veya mahkeme kararlarının uygulanmasını güçleştirecek şekilde değiştirenler, 30 milyar liradan 90 milyar liraya kadar para cezasına mahkum edilecek. Bu para cezaları ertelenemeyecek.
Düzenlemeyle sanal ortam da suç kapsamına alınarak, yaptırıma bağlandı.
Basın Yasası'ndaki ''Yalan haber, hakaret ve benzeri fiillerden doğacak maddi ve manevi zararlar'' konusundaki hükümleri bilişim teknolojileri ve internet ortamında sayfa açılması veya elektronik gazete, elektronik bülten yoluyla yayınlanan her türlü yazı, resim, işaret, sesli veya sessiz görüntü ve benzerlerine de uygulanacak.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 16:55
