Trump'ın 8 ayda 8 savaş bitirdim sözü doğru mu.. İşte bitirdim dediği o savaşlar
Başkan Trump, "barışın başkanı" başlığıyla sosyal medyada yaptığı paylaşımda, "sadece 8 ayda 8 savaşı bitirdiğini" iddia etti.
"Bitirdiği" savaşlar listesine son olarak İsrail ile Hamas arasında iki yıl süren çatışmayı ekledi.
Diğer yedi ülke ise İsrail ile İran, Pakistan ile Hindistan, Ruanda ile Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Tayland ile Kamboçya, Ermenistan ile Azerbaycan, Mısır ile Etiyopya ve Sırbistan ile Kosova arasındaydı.
Bu çatışmaların bir kısmı uzun süredir devam eden gerginliklerin sonucu olmasına rağmen sadece birkaç gün sürdü ve bunlardan birinin sonu çatışmayla bitmedi.
Ayrıca bazı barış anlaşmalarının kalıcı olup olmayacağı da belirsiz.
BBC Verify, çatışmaları ve başkanın bunları sona erdirmedeki rolünün ne kadar olduğunu daha yakından inceledi.
İsrail ve Hamas
Başkan Trump, İsrail ile Hamas arasında Filistinli tutuklularla İsrailli rehinelerin takasını içeren ateşkesin sağlanmasında oynadığı rol nedeniyle geniş çapta övgü aldı.
Ancak kalıcı bir barış için Hamas'ın silah bırakması ve Gazze'de yeni bir hükümetin kurulması da dahil olmak üzere bir dizi zorlu meselenin çözülmesi gerekiyor.
Brookings Enstitüsü düşünce kuruluşundan savunma ve dış politika uzmanı Michael O'Hanlon, "Bu büyük ama çok kırılgan bir başarı" diyor.
Trump'ın, İsrail'e yönelik baskıyı önceki ABD liderlerinden daha fazla artırmaya istekli olması nedeniyle takdiri hak ettiğini söylüyor.
"Ancak bu sadece ilk aşama ve iki devletli çözüme ulaşmak daha da zor olacak. Eğer bunu başarırsa, kendisi ve başarıda kilit rol oynayan diğer herkes bir gün Nobel Barış Ödülü'nü hak edecek," diye ekliyor.
İsrail ve İran
12 gün süren çatışma, İsrail'in 13 Haziran'da İran'daki hedefleri vurmasıyla başladı.
Trump, saldırı öncesinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun kendisini bilgilendirdiğini doğruladı.
ABD'nin İran'daki nükleer tesislere düzenlediği saldırı, çatışmayı hızla sona erdirecek bir hamle olarak değerlendirildi.
Trump, 23 Haziran'da şu paylaşımı yaptı: "Resmi olarak İran ATEŞKESİ başlatacak ve 12. Saatte İsrail ATEŞKESİ başlatacak ve 24. Saatte 12 GÜN SAVAŞI'nın Resmen SONU, Dünya tarafından selamlanacak."
Çatışmaların sona ermesinin ardından İran'ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, ülkesinin "kesin bir zafer" elde ettiğini vurguladı.
İsrail, yeni tehditlere karşı koymak için İran'a tekrar saldırabileceğini ileri sürdü.
Bay O'Hanlon, "Kalıcı bir barış konusunda veya İran'ın nükleer programının bundan sonra nasıl izleneceği konusunda bir anlaşma yok" diyor.
"Dolayısıyla elimizde savaşın sona ermesinden ziyade fiili bir ateşkes var, ancak İsrail'in ABD yardımıyla İran'ı zayıflatması stratejik açıdan önemli olduğundan, ona bir miktar hak veriyorum."
AFP, Getty Images aracılığıyla
12 gün süren çatışmalarda İran ve İsrail'deki hedefler vuruldu
Pakistan ve Hindistan
Nükleer silahlara sahip bu iki ülke arasında yıllardır gerginlik yaşanıyordu, ancak Mayıs ayında Hindistan yönetimindeki Keşmir'e düzenlenen saldırının ardından çatışmalar başladı.
Trump, dört gün süren saldırıların ardından Hindistan ve Pakistan'ın "TAM VE DERHAL ATEŞKES" konusunda anlaştığını duyurdu.
Bunun "ABD'nin arabuluculuğunda uzun bir gece süren görüşmelerin sonucu" olduğunu söyledi.
Pakistan, Trump'a teşekkür etti ve daha sonra onu "kararlı diplomatik müdahalesi" nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne önerdi .
Hindistan ise ABD'nin müdahalesine ilişkin iddiaları önemsemiyor : "Askeri müdahalenin durdurulmasıyla ilgili görüşmeler, her iki ordu arasında mevcut kanallar aracılığıyla doğrudan Hindistan ve Pakistan arasında gerçekleştirildi." dedi Hindistan Dışişleri Bakanı Vikram Misri.
Ruanda ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti
İki ülke arasında uzun süredir devam eden düşmanlıklar, M23 isyancı grubunun yılın başlarında Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusundaki maden zengini toprakları ele geçirmesinin ardından alevlendi.
Haziran ayında iki ülke, on yıllardır süren çatışmaları sona erdirmeyi amaçlayan bir barış anlaşması imzaladı. Trump, anlaşmanın iki ülke ile ABD arasındaki ticaretin artmasına yardımcı olacağını söyledi.
Metinde , Ruanda ile Kongo Demokratik Cumhuriyeti arasında Ağustos 2024'te varılan "ateşkese saygı" çağrısı yapıldı .
Getty
M23 isyancılarının Ruanda ile bağlantısı olduğu ortaya çıktı
Son anlaşmadan bu yana, her iki taraf da birbirini ateşkesi ihlal etmekle suçluyor ve İngiltere ile ABD'nin Ruanda ile ilişkilendirdiği M23 isyancıları barış görüşmelerinden çekilmekle tehdit ediyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne göre, Temmuz ayında isyancı grup, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunda kadınlar ve çocuklar da dahil olmak üzere en az 140 kişiyi öldürdü.
Oxford Üniversitesi'nde tarih dersleri veren profesör Margaret MacMillan, "Kongo ile Ruanda arasında hâlâ çatışmalar var, dolayısıyla ateşkes hiçbir zaman tam olarak sağlanamadı" diyor.
Tayland ve Kamboçya
Trump, 26 Temmuz'da Truth Social'da yaptığı paylaşımda, "Tayland Başbakan Vekilini de aynı şekilde bir ateşkes talebinde bulunmak ve şu anda devam eden Savaşa SON vermek için arıyorum." ifadelerini kullandı.
İki ülke, sınırda bir haftadan az süren çatışmaların ardından birkaç gün sonra "derhal ve koşulsuz ateşkes" konusunda anlaştı.
Malezya barış görüşmelerini gerçekleştirdi, ancak Başkan Trump, Tayland ve Kamboçya arasındaki çatışmayı durdurmadıkları takdirde ABD'nin ithalat vergilerini (gümrük vergilerini) düşürmeye yönelik ayrı müzakereleri durduracağı tehdidinde bulundu.
Her ikisi de büyük ölçüde ABD'ye yapılan ihracata bağımlı.
Tayland ve Kamboçya, 7 Ağustos'ta ortak sınırlarında gerginliğin azaltılmasını amaçlayan bir anlaşmaya vardı.
Ermenistan ve Azerbaycan
Her iki ülke lideri de 8 Ağustos'ta Beyaz Saray'da yaptıkları açıklamada, Trump'ın barış anlaşmasının sağlanmasındaki çabalarından dolayı Nobel Barış Ödülü alması gerektiğini söyledi.
Bay O'Hanlon, "Sanırım burada kendisine iyi bir itibar veriliyor. Oval Ofis'teki imza töreni tarafları barışa itmiş olabilir" diyor.
Mart ayında iki hükümet, Dağlık Karabağ'ın statüsü etrafında yaklaşık 40 yıldır devam eden anlaşmazlığa son vermeye hazır olduklarını açıklamıştı.
En son ciddi çatışma, Eylül 2023'te Azerbaycan'ın bölgeyi (çok sayıda etnik Ermeni'nin yaşadığı) ele geçirmesiyle yaşandı.
Getty
Trump, Ağustos ayında Azerbaycan Cumhurbaşkanı ve Ermenistan başbakanını Beyaz Saray'da ağırladı
Mısır ve Etiyopya
Burada başkanın sonlandıracağı bir "savaş" yok, ancak Nil Nehri üzerindeki baraj nedeniyle uzun zamandır gerginlik yaşanıyor.
Etiyopya'nın Büyük Etiyopya Rönesans Barajı bu yaz tamamlandı. Mısır, Nil'den aldığı suyun etkilenebileceğini savunuyor.
Mısır Dışişleri Bakanı, 12 yıllık anlaşmazlığın ardından 29 Haziran'da Etiyopya ile görüşmelerin durduğunu açıkladı.
Trump, "Mısır'ın yerinde olsaydım Nil'deki suyu isterdim" dedi. ABD'nin sorunu çok hızlı bir şekilde çözeceğinin sözünü verdi.
Mısır, Trump'ın sözlerini memnuniyetle karşıladı ancak Etiyopyalı yetkililer, bu sözlerin gerginliği tırmandırma riski taşıdığını söyledi.
Mısır ile Etiyopya arasında anlaşmazlıkları çözecek resmi bir anlaşmaya varılmadı.
Sırbistan ve Kosova
Trump, 27 Haziran'da aralarında bir düşmanlığın çıkmasını engellediğini iddia ederek, "Sırbistan ve Kosova savaşacak, büyük bir savaş çıkacaktı. Ben, siz savaşın, Amerika Birleşik Devletleri ile ticaret yok, dedim. Onlar da, 'Belki de savaşmayız' dediler." dedi.
İki ülke arasında uzun süredir anlaşmazlık yaşanıyor; bu durum 1990'lardaki Balkan savaşlarının bir sonucu ve son yıllarda gerginlik artıyor.
Prof. MacMillan, "Sırbistan ve Kosova birbirleriyle savaşmadı veya birbirlerine ateş açmadı, bu yüzden bu bitecek bir savaş değil" dedi.
Beyaz Saray bizi Trump'ın ilk dönemindeki diplomatik çabalarına yönlendirdi.
İki ülke, 2020 yılında cumhurbaşkanıyla Oval Ofis'te ekonomik normalleşme anlaşmaları imzalamıştı ancak o dönemde savaşta değildi.
KAYNAK : BBC
