Türkiye, ABD, İngiltere, Katar ve BAE arasında Washington'da Somali zirvesi

Türkiye, ABD, İngiltere, Katar ve BAE arasında Washginton'da Somali konulu bir görüşme gerçekleştirildi.

Türkiye, ABD, İngiltere, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında Washginton'da Somali konulu bir zirve gerçekleştirildi.

Somali'deki Mogadişu yönetimin en büyük dış destekçileri olan devletler arasında gerçekleştirilen görüşmede bölgedeki son durum ele alındı.

"Somali Beşlisi" olarak adlandırılan ülkelerin arasındaki görüşmeye Mogadişu yönetiminin yetkilileri de katıldı.

1 Ekim'de gerçekleştirilen görüşmede taraflar "Somali Federal Cumhuriyeti'nin egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve birliğini desteklediklerini" teyit ederken "Türkiye'nin desteklediği ara buluculuk çabaları da dahil olmak üzere diyalog yoluyla bölgesel gerginliklerin azaltılması ihtiyacını" yineledi.

Görüşmenin ardından yapılan ortak açıklamada şu ifadelere yer verildi:

"Taraflar, Afrika Boynuzu'ndaki terörist gruplardan kaynaklanan süregelen ve yeni ortaya çıkan tehditlerin ele alınması için ortak ekonomik ve güvenlik hedeflerine odaklanmanın zorunluluğunu tartıştılar.

Ortaklar, Somali Federal Hükümeti'nin yetenekli, profesyonel ve hesap verebilir güvenlik güçleri ve savunma kurumları oluşturma çabalarını desteklediklerini ifade ettiler. Kısa vadede daha etkili operasyonları kolaylaştırmak için uluslararası eğitimin koordinasyonunu geliştirmek ve Somali Federal Hükümeti'nin uzun vadeli bir eğitim kabiliyeti geliştirmesine yardımcı olmak için adımlar atmayı kabul ettiler.

Ortaklar, Somali'deki Afrika Birliği Geçiş Misyonu'nun sona ermesinin ardından Somali'deki yeni Afrika Birliği İstikrar ve Destek Misyonu için planların acilen sonuçlandırılması ihtiyacını görüştü. Uygulanabilir ve kaynaklara dayalı hedef ve görevler ile Somali'nin güvenlik sektörünün kapasite inşasıyla senkronize edilmiş net bir çıkış stratejisine sahip bir misyon oluşturmak için planlama sürecine asker katkısında bulunanlar da dâhil olmak üzere geniş paydaş girdisi sağlamanın önemine dikkat çektiler. Ortaklar ayrıca yeni misyon için finansman seçeneklerinin sonuçlandırılmasının aciliyetini de tartıştılar.

Son olarak ortaklar, sürdürülebilir askeri kazanımlar için istikrar planlamasının önemini bir kez daha teyit etti. Yönetişim, insani yardım ve kuvvet planlamasının askeri operasyonlara nasıl daha etkin bir şekilde dahil edilebileceğini tartıştılar."

Somali Beşlisi'nin sekizinci toplantısının Mogadişu'da gerçekleştirileceği belirtildi.

Kaynak: Mepa News

SOMALİ TÜRKİYE İLİŞKİLERİ

-23 Kasım 2018 tarihinde ise ülkemize çalışma ziyaretinde bulunmuş, Sayın Cumhurbaşkanımızla İstanbul’da bir görüşme gerçekleştirmiştir.

Dönemin Somali Dışişleri Bakanı Awad 26-27 Kasım 2019 tarihlerinde ülkemize gerçekleştirdiği resmi ziyaret, Dışişleri Bakanları düzeyinde iki ülke arasındaki ilk resmi ziyareti teşkil etmiştir.

Ülkemiz, 1991 yılında tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Somaliland bölgesel yönetimi ile Somali Federal Hükümeti arasındaki görüşmelerde 2013 yılından beri kolaylaştırıcı rol üstlenmiştir.

Somali ile 2020 yılında ikili ticaret hacmimiz 280 milyon ABD Doları olarak gerçekleşmiştir (ithalat: 5 milyon ABD Doları; ihracat: 275 milyon ABD Doları).

Mogadişu Uluslararası Havalimanı ve Mogadişu Limanı halen Türk firmaları tarafından işletilmektedir.

Türk şirketlerinin Somali’deki yatırımlarının toplam değeri 100 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır.

1992 yılından bugüne kadar, 1.092 Somali vatandaşı Türkiye Burslarından yararlanarak ülkemizde yükseköğrenim görmüştür. Bu bağlamda, 2019-2020 akademik yılı için 98 Somali vatandaşına tarafımızca çeşitli alanlarda burslar tahsis edilmiştir.

Somali, Türkiye için neden stratejik önemde bir ülke?

İlk Türk savaş gemisinin Somali kıyılarına varması, iki ülke arasında on yıl sürecek yeni savunma anlaşmasının sembolik bir göstergesi olmanın ötesinde bir anlam taşıyor.

Bu görüntü, Türkiye'nin ülkede 10 yıl öncesine uzanan ve giderek artan ilgisine de işaret ediyor.

Savaş gemisi limana yanaştığında, Türkiye'nin Somali Büyükelçisi Alper Aktaş, "Bu Somali ile dostluğumuzun, kardeşliğimizin ve paylaştığımız ortak vizyonun ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor" mesajını verdi.

Türkiye, Somali ile Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması'nı 8 Şubat’ta imzalamış, 23 Nisan'da da ilk Türk savaş gemisi başkent Mogadişu'ya ulaşmıştı.

İki ülkenin hedefleri
Somali'nin jeopolitik açıdan Afrika Boynuzu'ndaki coğrafi konumu oldukça önemli.

Denizcilik konusunda analiz ve danışmanlık hizmetleri sağlayan Lloyd's List'e göre, küresel ticaretin yaklaşık yüzde 12'sini oluşturan, yılda 1 trilyon doları aşan mal Aden Körfezi'nden, Somali'nin kıyı şeridi boyunca uzanarak Süveyş Kanalı'ndan geçiyor.

Bu da Mogadişu'nun dünyanın stratejik açıdan en önemli bölgelerinden birinde yer aldığı anlamına geliyor.

Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Afrika Çalışmaları Programı'nda yer alan Profesör Elem Tepeciklioğlu, Somali'nin aynı zamanda Türkiye'ye kendisini küresel bir güvenlik ortağı olarak konumlandırma fırsatı verdiğini söylüyor.

Somali yıllardır terör saldırıları ve korsanlık nedeniyle istikrarsızlık içinde.

Hükümet, El Kaide bağlantılı Eş Şebab'ın varlığına 2024 yılı bitimine kadar son verme vaadinde bulundu.

Şubat ayında Mogadişu ve Ankara arasında imzalanan savunma anlaşması ikili ilişkileri ve bölgenin istikrarını güçlendirmeyi amaçlıyor.

Türkiye, Somali'nin deniz sınırlarını korsanlığa karşı korumasına ve karada terörle mücadele etmesine yardımcı olacak.

Mart ayında iki ülke, Somali'nin kıyı şeridi boyunca açık denizde petrol ve doğal gaz arama faaliyetlerinde bulunmalarını sağlayacak bir başka anlaşma daha imzaladı.

Elde edilen gelirin iki ülke arasında nasıl paylaşılacağı net değil.

Profesör Tepeciklioğlu, Türkiye'nin Somali ile ilişkisinin daha büyük bir planın parçası olduğunu ve Ankara'nın komşuları dışında jeopolitik alanda rol oynamayı hedeflediğini söylüyor.

Somali'nin bundan çıkarı ne?

Somali-Türkiye anlaşması, Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud'un, yıllar süren istikrarsızlığın ardından ülkeyi bölgedeki komşuları arasında eşit bir aktör haline getirme çabalarının bir parçası.

Türkiye 2017'de Mogadişu'da Somali ordusu ve polisine eğitim veren en büyük denizaşırı askeri üssünü açtı.

Ankara ayrıca yıllar içinde okullar, hastaneler ve altyapı inşa etti ve Somalililerin Türkiye'de eğitim görmeleri için burslar sağladı.

Afrika Boynuzu ülkesi, kıyı şeridi boyunca ticaret yapma fırsatlarıyla, iç güvenlik sorunlarını çözdüğü konusunda bölge liderlerini ikna etmeyi başardı ve kısa süre önce Doğu Afrika Topluluğu'na katıldı.

Türkiye ile Somali arasında Şubat ayında imzalanan denizcilik anlaşması, Etiyopya ile Somali'den ayrılmaya çalışan ve bağımsızlığını ilan eden Somaliland Cumhuriyeti arasında imzalanan tartışmalı anlaşmanın hemen ardından geldi.

Anlaşma, Somaliland'ın egemen bir devlet olarak tanınması karşılığında Etiyopya'ya Kızıldeniz'e erişim olanağı veriyordu.

Mogadişu bu durumu Etiyopya'nın egemenliğine yönelik bir tehdidi olarak gördü ve iki ülke arasında aylarca süren diplomatik gerginliklere yol açtı.

Afrika Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nde kıdemli araştırmacı olan Timothy Walker, Somali-Türkiye savunma anlaşmasını, Somali'nin egemenliğinin ihlali olarak gördüğü unsurlara karşı egemenliğini korumaya yardımcı bir anlaşma olarak değerlendiriyor.

Walker'ın savunma anlaşmasının önemine ilişkin görüşleri, Türk savaş gemisi ülkesine yanaştığında konuşan Somali Cumhurbaşkanı Hasan Mahmud tarafından da yinelendi.

Cumhurbaşkanı Mahmud, Somali donanmasının Türk halkının desteğiyle ülke sularının kontrolünü tamamen ele geçirmesinin uzun sürmeyeceğini söyledi.

Türkiye'nin Somali Büyükelçisi Aktaş, Türkiye'nin Somali'nin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini korumak için mümkün olan her şeyi yaptığını belirtti.

Etiyopya, Somali-Türkiye anlaşması konusunda sessizliğini korurken, Somaliland anlaşmayı tanımadığını açıkladı.

Somaliland'ın Kenya Temsilcisi Dr. Mohamed Ahmed Mohamoud BBC'ye yaptığı açıklamada Somali ile Türkiye arasındaki anlaşmanın Somaliland topraklarında uygulanmayacağını söyledi.

Türkiye, bağımsızlık ilan eden Somaliland Cumhuriyeti ile Somali arasındaki durumdan duyduğu endişeyi dile getirerek, bu sorunun uluslararası hukuk çerçevesinde çözülmesi gerektiğini kaydetti.

Profesör Tepeciklioğlu'na göre, Ankara'nın Kızıldeniz bölgesinde kilit bir rol oynamak istemesi nedeniyle Türkiye ile Somali arasındaki ilişkiler hızla gelişmeye devam edecek.

Tepeciklioğlu ayrıca Türkiye'nin Birleşmiş Milletler'de yürüttüğü diplomaside Afrika ülkelerinin desteğine ihtiyacı olduğunu da belirtiyor.