KAYNAK : Haber Vitrini
ESRA YARGICI
İSTANBUL- Yakın tarihinde üç defa göç alan ve her defasında olumsuz etkiler yaşayan Türkiye, ABD'nin Irak'a muhtemel operasyonu sebebiyle, şimdi dördüncü ve belki de en büyük dalgaya karşı hazırlık yapıyor.
İHA muhabirinin derlediği bilgilere göre, birinci göç dalgası 28 Ağustos 1988'de yaşandı. İran-Irak Savaşı'nın bitmesinden sonra Irak ordusundan kaçan mülteciler, Türkiye'ye geldiler. İkinci dalga, Irak'ın 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal etmesinden sonra yaşandı. Üçüncü dalga, ikincisi ile bağlantılı şekilde 17 Ocak 1991'de başlayan Körfez Savaşı ile beraber ve devamında 2 Nisan 1991'de gerçekleşti.
İkinci ve üçüncü dalgada bir milyon sığınmacı İran'a ve 460 bin sığınmacı Türkiye'ye gitti. Bu rakamlar aynı zamanda, 'İkinci Dünya Savaşı'ndan sonraki en büyük göç hareketi' olarak tarihe geçti. Üçüncü göç dalgasından sonra da sistematik şekilde yasadışı göç yaşandı ve bu akım halen devam ediyor, ama bu konuda yeterli veri yok.
Türkiye 1923-1960 zaman aralığında da toplam 1 milyon 203 bin 936 göçmen, mübadil ve sığınmacı kabul etmişti. Bu rakam sadece Türkiye'ye yerleşmesine izin verilenleri kapsıyor.
Sığınmacılar Türkiye'ye Hamamboğazı, Kayadibi, Tarlabaşı, Yıldız, Yekmal, Andaç, Ortaköy, Yeşilova, Çayırlı, Karasu, Üzümlü, 49. sınır taşı, Asmaköprü, Işıkveren, Çığlı, Narlı, Kandil, Işıklı, Pirinçeken, Dibecik, Genişdere, Dağlıca ve Derecik'ten girdiler. Diyarbakır, Mardin, Muş, Sivas, Tatvan, Kayseri, Silopi ve Yüksekova'daki geçici barınma merkezlerine misafir edildiler.
Gelen sığınmacılar ağırlıkla Sindi, Koçer, Gülli, Dostiki ve Bervari aşiretlerindendi. Geçici barınma merkezlerinde 76 doktor sürekli görevlendirildi. 963 sığınmacı hayatını kaybetti, 3 bin 718 bebek dünyaya geldi.
Göç neticesinde Şırnak ve Hakkari'de ekili alanlar ağır tahribat yaşadı. Bu zarar 328 bin 500 ABD doları olarak tespit edildi. Ayrıca bölgedeki hayvan varlığı yüzde 53 azaldı. Bunun dolar bazından ifadesi 6 milyon 50 bin ABD doları. Meraların zararı da 2 milyon 375 bin ABD doları düzeyinde kaydedildi. Ayrıca, sığınmacıların ağaçlara verdiği zararın ekonomik boyutu da 5 milyon 892 bin 550 ABD doları düzeyinde.
Ayrıca kamu mallarına verilen zarar da bunlardan daha az değil. Örneğin bozulan su şebekeleri 9 milyon 800 bin ABD doları, yolların tamiri 37 milyon ABD doları, iş makinelerinin hasarı ise 10 milyon 837 bin 500 ABD doları olarak belirlendi. Ormanlık alanlardaki tahribat ise 15 milyon 900 bin ABD doları seviyesinde.
Göç sonrasındaki çevre temizleme harcamaları yaklaşık 2 milyon ABD doları tutmuştu. Hesaplanabilir iş gücü kaybı da 3 milyon 455 bin ABD Doları. Toplam zarar 99 milyon 938 bin 550 ABD doları olarak tahmin ediliyor. Bu rakamlara yapılan yardımlar ve götürülen hizmet de dahil değil. Yapılan dış kökenli yardımların tutarı yaklaşık 415 milyon 153 bin 508 ABD doları. Bu rakam ABD, İngiltere, Almanya, Belçika, Fransa, Kanada ve Japonya'nın yaptıkları yardımın toplamı. Türkiye'nin tek başına yaptığı harcama ise 298 milyon 233 bin 980 ABD doları. Türkiye'nin harcaması, uğradığı zarar ile beraber 398 milyon 172 bin 530 ABD doları.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 18:54
