Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez'in "Varsa bulacağız" kararlılığıyla karada ve denizlerde hidrokarbon keşfi çalışmaları hız kesmeden devam ederken, Maden ve Petrol İşletmeleri Genel Müdürlüğü de (MAPEG) özel ve kamuya arama ruhsatı vermeyi sürdürüyor.

2016 ocak ayından itibaren yükselişe geçen ham petrol fiyatlarının etkisi Türkiye'de 2017 yıl sonu itibariyle görülmeye başlanırken, yükselen petrol fiyatları 2019 yılındaki petrol arama ruhsatı sayısının da 2017 yılına göre yüzde 70.2 oranında artmasına neden oldu.

Uzun süren bir durağanlık döneminin ardından yükselişe geçen petrol faaliyetleri bu kez de 2019 aralık ayında ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını nedeniyle tekrar durağanlık dönemine girdi.

Devletlerce alınan kapanma ve düşük kapasitede çalışma tedbirleri nedeniyle dünya genelinde enerji ihtiyacı azalırken petrol talebinde oluşan düşüşle arz fazlası meydana geldi. Bu durum 2020 yılı nisan ayında ham petrol fiyatlarında son 20 yılın en düşük seviyesi olan 18.38 dolar seviyesinin görülmesine neden oldu. Türkiye'de petrol arama ve üretim faaliyetleri gösteren firmalarda hem salgından hem de bu ciddi düşüşten olumsuz etkilendi.

Ruhsat başvuruları arttı

MAPEG firmaların pandemi dönemini rahatlıkla atlatmaları için çeşitli teşviklerde uyguladı. Bu kapsamda firmalara talep etmeleri halinde teminat değerlendirme sürelerini 6 ay erteleyebilmeleri imkanı sağlandı. Bu karar firmaların ruhsat sürelerinde herhangi bir uzatmaya neden olmaksızın, yerine getirmeleri gereken yatırım taahhütlerini 6 aylık bir ek süre ile daha rahat planlamalarını sağladı.

2 bölgede çalışmalara yoğunlaştı

Böylece Covid-19 salgını gölgesinde Türkiye'de devam eden arama faaliyetleri 2021 yılı mayıs ayı itibariyle 2019 yılına göre yüzde 9.4 artışla 326 adet arama ruhsatı sayısına yükseldi. Petrol aramacılığı Güneydoğu'da yoğunlaşırken, doğalgaz aramacılığı ise Trakya bölgesinde yoğunluk kazandı. Son yıllarda sayısı Karadeniz ve Akdeniz'de artan hidrokarbon keşfi çalışmaları kapsamında Fatih Sondaj Gemisi 540 milyar metreküplük doğalgaz keşfine de imza attı.

Ruhsatların 4'te 3'ü kamunun elinde

2014-2021 yılları arasındaki 8 yıllık süreç değerlendirildiğinde kamunun sahibi olduğu ruhsat sayısının Türkiye'deki toplam arama ruhsatı sayısı içerisindeki oranı yüzde 45.3 iken yüzde 75.7'ye yükseldi. Yerli firmaların oranı yüzde 25.2 iken yüzde 21.2 oldu. Yabancı firmaların oranı ise bu süreçte yüzde 19.7 iken yüzde 3.1'e geriledi.

Mayıs 2021 itibariyle toplam 326 adet petrol arama ruhsatının kara alanlarındaki oranı yüzde 73, kara suları içi alandaki oranı yüzde 5 ve münhasır ekonomik bölge olan kara suları dışındaki oranı ise yüzde 22 oldu.

326 adet arama ruhsatının toplam yüzölçümü 38.47 milyon hektar olurken, toplam arama ruhsatı yüzölçümünde yüzde 77.1'lik paya sahip olan deniz ruhsatlarında yalnızca kamu faaliyet gösterirken, yüzde 22.9'luk kara alanlarının yüzde 64.9'unda kamu, yüzde 31.7'sinde yerli firmalar ve yüzde 3.4'ünde ise yabancı firmalar faaliyetlerine devam ediyor.