KAYNAK : Haber Vitrini
IMF, 'Dış Borç Yapılandırma Mekanizması' için düğmeye bastı. 2003 ilkbaharında son şekli verilecek tasarı için üyelerden görüş alınıyor. Tasarı ile borçlarını ödeyemeyen ülkeler iflas edecek ve kreditörlerle masaya oturacak
Bir dönem Boğaziçi Üniversitesi'nde yardımcı profesör olarak da çalışan IMF Birinci Başkan Yardımcısı Anne Krueger'in ortaya attığı borçlarını ödeyememe konumuna gelmiş ülkelerin iflas etmelerini sağlayacak plan için düğmeye basıldı. IMF üyesi ülkelerin maliye bakanlarından oluşan politika belirleme komitesi, borç krizlerinin çözümüne yepyeni, tamamen farklı yaklaşım geliştirilmesi talimatını verdi. IMF Başkan Yardımcısı Anne Krueger'in iki yıl önce ortaya attığı SDBR(Sovereign Debt Restructuring Mechanizm) Borç Yeniden Yapılandırma Mekanizması ile ilgili nihai kararın, 2003 baharında gerçekleştirilecek toplantıda alınması bekleniyor. Bu yöndeki karar, İngiltere Hazine Bakanı Gordon Brown ve IMF İcra Direktörü Horst Köhler tarafından duyuruldu.
DÖNÜM NOKTASI OLACAK
Global mali sisteme çeki-düzen verilmesinde dönüm noktası olacak bu adımla, dış borçları idare edilemeyecek, başa çıkılamayacak düzeylere çıkmış ülkelerin iflaslarını ilan etmeleri ve kreditörlerin (alacaklıların) geri ödeme şartlarını müzakere ederek yeniden yapılandırmalarının yolu açılıyor. Anne Krueger'in ortaya attığı SDBR sisteminde, özellikle gelişmekte olan ülkelerin tahvil ihracı yoluyla gerçekleştirdikleri borçlanmaların yeniden yapılandırılmasına ilişkin sorunların ortadan kaldırılması öngörülüyor. 1980'li yıllarda genellikle uluslararası finans kuruluşları tarafından sağlanan krediler yoluyla gerçekleştirilen dış borçlanma, 90'lı yıllarla birlikte ağırlıklı olarak tahvil ihracı yöntemine dönüşmüştü. Ancak bir ülkenin zor duruma düşmesi, borçlarını ödeyemeyecek duruma gelmesiyle portföyünde o ülkenin tahvillerini tutan uluslararası kuruluşlar önemli zararlar yazıyordu. Bu noktada IMF, zor durumdaki ülkelerle, ellerinde bu ülkelerin tahvillerini tutan kuruluşların müzakere yoluna gitmelerini öneriyor. Yeni sistemde tahvil ihraçlarındaki sözleşmelere Birlikte Hareket Maddesi (Collectif Action Clause) ibaresinin yazılması öngörülüyor. Portföyünde, en fazla miktarda, borçlarını ödeyememe noktasına gelen ülkenin tahvilini tutan sınırlı sayıdaki büyük yatırımcılara (kuruluşlara) ülke ile borcun yeniden yapılandırılması yönünde müzakere hakkı veriliyor. Ayrıca yeni sistemle, ağır borç yükü içerisindeki ülkenin ulusalararası mali kuruluşlar veya özel kredi veren kurumlardan programlanmış kredi dilimlerini zamanında alabilmesine imkan tanınıyor. Mevcut uygulamada ağır borç yükü içerisindeki ülkenin kredi dilimleri donduruluyor. Yeni sistemle, iflas durumundaki ülkeye yeni borç vermeyi kabul edecek kuruluşların alacaklarının, diğer alacaklılara göre öncelik taşıması da öngörülüyor. IMF bu sistemde iflas durumundaki ülkelerin durumunun belirlenmesinde aktif rol oynayacak.
IMF üyesi 184 ülke yeni sistem hakkında görüş bildirmek üzere incelemede bulunuyor. Türkiye de yeni sistem hakkında IMF'ye görüşünü bildirecek. Ancak IMF'ye yakın kaynaklar genel olarak gelişmekte olan ülkelerin öneriye karşı çıkma eğiliminde olduğunu belirtiyorlar. Yeniden yapılandırma görüşmelerine büyük yatırımcıların katılması yönündeki eğilimin, diğer yatırımcıları zor durumda bırakabileceği yönünde eleştiriler getiriliyor.
TÜRKİYE DE GÖRÜŞ BİLDİRECEK
Bu öneri, ABD ve diğer zengin ülkelerdeki büyük bankaların tepkisini çekti. Dünyanın en büyük bankalarını temsil eden Uluslararası Finans Enstitüsü'nde konuşan ABD Hazine Bakanı O'Neill, ülkelerin iflasları hususunda kabul edilebilir yaklaşım ortaya koyarak karar alıcılara yardımlarını istedi. O'Neill, herkesin ve halkların mevcut sistemin kaosundan acı çektiğini söyledi.
Öte yandan, IMF-Dünya Bankası sonbahar dönemi toplantılarında, dünyanın ikinci büyük ekonomisi Japonya'nın sorunlu bankacılık sektörüyle nasıl baş edip canlanacağına dair işaretler alınamadı. Zengin ülkelerden yoksulların kalkınması için daha fazla kaynak ayırması istenirken, Dünya Bankası Başkanı James Wolfensohn, ABD ve AB'nin dış yardımlarını üç yılda 12 milyar dolar artıracaklarını, bunun da yoksullukla mücadelede yeterli olacağını söyledi.
Dünya Bankası'nın politika belirleme kurulunun başkanı Trevor Manuel, "Bu kadar çene çalmadan sonra, artık uygulamaya odaklanmalıyız'' dedi.
(Sabah)
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 18:15
