Vesayet dönemi son buldu! Kenan Evren artık beş para etmiyor

Darbeci cumhurbaşkanı Kenan Evren'in askeri vesayet dönemlerinde milyon liralara satılan tabloları bugün beş para etmez oldu. Darbeci Evren'in iki hafta önce bir müzayede de çok küçük miktarda bir paraya satışa çıkarılan tablolarına hala alıcı çıkmadı.

Türkiye'yi derin bir girdabın içine sokan ve askeri vesayeti bir kez daha Türkiye'ye getiren 12 Eylül 1980 darbesinin baş mimarı Kenan Evren'in emekli olduktan sonra yapmaya başladığı tablolar kapış kapış satılıyordu. Hatta 1998 yılında bir tablosu 105 milyar TL (402 bin dolar) fiyatla satılmıştı.

Artık para etmiyor

Ancak Türkiye'deki askeri vesayet yönetiminin ve insanlar üzerindeki baskısının kalkmasının ardından geçmişte milyon liralar eden darbecilerin eserleri şimdi beş para etmez oldu. Öyleki darbeci cumhurbaşkanı Kenan Evren'in iki hafta önce 2 bin 500 liradan satışa çıkarılan bir tablosuna hala alıcı çıkmadı. Konuyu bugünkü köşesinde ele alan gazeteci Nuray Babacan, detaylarını şöyle aktardı;

Satıyoruuuum, satamadım! Evren tabloları elde kaldı

Ankara’daki bir çevrimiçi müzayedede, Kenan Evren’in 2 bin 500 liradan satışa konulan tablosunun iki haftadır satılmadığını görünce aklımıza işadamlarının bu resimlere servet döktüğü yıllar geldi.

1980 darbe dönemini yakından yaşayanlar ve takip edenler, darbeci Kenan Evren paşanın sonraki kuşaklar için neredeyse “ressam dedeye” dönüşmesine izin vermediler. Darbecilerden hesap sorma süreci işe yaradı. Kenan Evren’in geçtiğimiz hafta Ankara’da çevrimiçi müzayedede satışa çıkan tablosu, daha öncekilerin akıbetine uğradı.

Ankara’daki çevrimiçi müzayedede, Kenan Evren’in 1997’de yapılmış, 48x60 cm yağlı boya tablosu 2 bin 500 liradan satışa konuldu. Daha önce tablolarına verilen fiyatlarla kıyasladığında, bedava sayılacak bu rakama bile iki hafta boyunca henüz alıcı çıkmadı. Sanatsal değeri olmaması bir yana, darbeci bir paşanın resmini duvarına asmak, herhalde sadece aile üyelerine iyi gelebilir.

Evren resimlerinin akıbeti, bizden önce de çok sayıda yazıya konu oldu. Evren’in resimle ilişkisini, “umutsuz ev kadınlarının kendine uğraş bulma çabası”na benzetenler oldu. Zira sanatsal bakış açısı ve derinlikten o kadar uzaktı ki, New York’ta bir müzeyi gezerken karşılaştığı Pablo Picasso’nun resimleri için “Bunları ben de yaparım” dediğini kimse unutmadı. “Nü” tablo bulunan bir bienalde sansür uygulatıp, kolaj bir resme “yırtık” dediğini de hatırlıyor herkes. Sonra da “nü” yağlıboya resim yapıp, “Bunları satmaya kıyamıyorum” dediğini de.

Bir müzayede neleri anımsattı bize... Amatörce çalışmalarına biçilen kıymetin, bulunduğu konumdan kaynaklandığını anlamak uzun sürmemiştir herhalde. Çünkü o dönemlerde, ünlü iş insanlarının tablolarına bir servet ödediği haberleri, gazete arşivlerinde duruyor. Bunların bir kısmının okul yapımı gibi bağış amaçlı olduğunu kabul bile etsek de çok vahim. Zira o tabloların yıllar sonra icra satışlarında tek kuruş etmediği yaşanarak görüldü.

KÜLTÜR BAKANLIĞI DEPOYA KALDIRDI

KÜLTÜR Bakanlığı, zamanında alınmış Kenan Evren tablolarını depoya kaldırdı, sanat eserleri koleksiyonundan düştü. O zamanın parasıyla (liradan sıfır atılmadan önce) 10 milyon ile 1 milyar liraya kadar, küçük bir servet ödeyerek alınan tablolar, sahiplerine, “kötü günleri” anımsatıyordur herhalde. Gücü elinde tutanların, etrafında kümelenen gruplarla ilişkisi hep böyle arızalıdır.

O DÖNEM TABLOLAR KAÇA SATILDI

- 1992’de Evren’in satışa çıkan ilk resmi olan ‘Marmaris’te dar bir sokakta bir adam’ adlı tablosu Kenan Evren Lisesi Vakfı’nın gecesinde açık arttırmaya sunuldu. 5 bin lirayla başladı, tablo 50 milyon liraya (o günkü kurlarla 7 bin 273 dolar) satıldı.

- 1993’te, aynı vakfın bir yıl sonraki gecesinde 10 bin lirayla satışa başlanan tablosunu 110 milyon liraya (9 bin 967 dolar) ünlü bir iş insanı aldı.

- 1994’te Evren, Marmaris’te yeniden sergi açtı. Bir tablosu 500 milyon liraya (16 bin 785 dolar) alındı. 1997’de ise ‘Hamamda kızlar’ isimli tablosuna bir müteahhit 600 milyon lira (3 bin 945 dolar) ödedi.

- Ancak rekor, 1998’de kırıldı. Günün parasıyla 105 milyar liraya (402 bin 338 dolar) satılan Atatürk tablosu, o dönemde Türkiye’nin hiçbir ünlü ressamına ödenmeyen rakam oldu