Batman'da esrarengiz bir mezarlık

MEHMET ŞÜKRÜ YILDIRIM
BATMAN

Köyün hemen girişinde yer alan ve çok eski dönemlere ait olduğu varsayılan mezarlıkta bulunan birçoğu tahrip olmuş mezar taşlarında çocuk, insan, güneş figürleri ile farklı dilde yazılmış yazılar yer alıyor. İnsan boyu büyüklüğünde mezar taşlarının da yer aldığı mezarlığın bir hayli ilgi çektiği ve merak uyandırdığını belirten köy sakinleri, rivayetlere göre büyük mezar taşlarının, o mezarda yüksek mertebedeki bir kişinin yattığına işaret ettiğini söyledi. Köy sakinlerinden Erkan Barlık, esrarengiz mezarın ziyaretçilerinin olmadığını belirterek, "Mezar taşlarındaki ilginç figürler define avcılarını harekete geçiriyor.

Hazine olabileceğini düşünen defineciler bir çok mezarı tahrip etmiş mezar taşları kırılmış" dedi. Batman Üniversitesi Rektörü ve Hasankeyf Kazı Başkanı Prof Dr Abdusselam Uluçam, Türkiye’de genellikle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde, onun dışında Azarbeycan ve Kuzey İran bölgesinde de bu tür taşlara rastlandığını söyledi. Rektör Uluçam, "Örnek vermek gerekirse mezar taşının insan biçiminde şekillendirilmesi bize Orta Asya’daki Göktürk döneminde ait balbalları hatırlatır. Onun ötesinde Akkoyunlu ve Karakoyunlu dönemlerin mezar taşları taşların rengine göre mesela Akkoyunların beyaz taş, Karakoyunların daha çok bazalt olmak üzere koyu taşların üzerine koç ve koyun şeklinde sandukaları şekillendirdiklerini görüyoruz. Bunun dışında mezarların üzerinde at şeklinde, eğerlenmiş at şeklinde şekiller olabiliyor. Üzerinde kılıç balta savaşla ilgili herhangi bir kabartma veya resim varsa burada yatan insanın muhtemelen kahraman bir savaşçı olduğu, eğer üzerinde tırpan orak gibi resimler varsa bunların çiftçilikle uğraştığı, tarak makas gibi figürler varsa bunlarında berber olduğuna işaret ediliyor. Yani mesleklerle ilgili bir takım semboller olduğu gibi insan figürleri ve hayvan şekilleri de çizildiğini görüyoruz" diye konuştu.

Bölgede daha çok Şii mezhebine ait Müslümanlar ya da bu bölgedeki Yezidilerin ya da diğer Hristiyan grupların mezarlarında da buna benzer mezar taşlarına rastlandığını aktaran Uluçam, “Bunlar bu dönemden kalmış olabilir. Ancak bu taşların nihai olarak ne zaman yapıldığını bilimsel açıdan dile getirmek gerekirse o zaman biz deriz ki bunların bilimsel olarak araştırılması üzerindeki varsa kitabelerin tarihlerinin okunması gerekir ve o zaman net bir tarihleme yapabiliriz. Tabi önce bu tür buluntuların korunması, korunması için de müze ve kültür müdürlüğü aracılığıyla bu ilin valisi ya da kaymakamına haber verilerek bunları bilimsel bir yaklaşımla korumak gerekir" şeklinde konuştu.

Uzman ekiplerin mezarlıkta inceleme yapacaklarını belirten Batman Müze Müdürü Tenzile Uysal da, "Mezarlığı henüz yerinde görmedik. Müdürlüğümüz uzmanları yerinde inceleme yapacaklar. Gerekli incelemelerde uzmanlarımıza soracağız. İncelemenin ardın şayet kültür varlığı ise gerekli koruma tedbirleri alınacaktır" ifadelerini kullandı.