Bireysel emeklilikte maaşlardan ne kadar kesinti yapılacak

Uzun süredir konuşulan zorunlu BES dönemi 1 Ocak 2017 tarihi itibariyle başladı. Bireysel Emeklilik Sistemi gereği çalışanların maaşlarından belli oranlarda kesintiler yapılmaya başlandı. Zorunlu sisteme dahil olmak istemeyen vatandaşlar şimdiden ‘Zorunlu BES’ten çıkış hakkı var mı? Otomatik BES iptali nasıl yapılır?’ gibi soruları gündeme taşıdı. İşte, yeni bireysel emeklilik sistemiyle ilgili en çok sorulan sorular ve yanıtları!

Bireysel emeklilikte (BES) zorunlu katılımı öngören sistem ocak ayının ilk günü itibariyle yürürlüğe girdi. Zorunlu bir diğer adıyla otomatik BES’in şartlarını taşıyan tüm çalışanlar sisteme dahil olmaya başladı. Milyonlarca çalışanı ilgilendiren sistemin uygulamaya konulmasıyla birlikte pek çok soru işareti doğdu. Bazı vatandaşlar, sistemin kendilerine nasıl bir katkısı olacağını sorgularken; sistemde kalmak istemeyen çalışanlar, cayma hakkı olup olmadığını araştırmaya başladı. Peki, bu sistem kimleri kapsıyor, ne kadar kesinti yapılacak? Dahası zorunlu BES sisteminden çıkış için ne yapmak gerekiyor? İşte, otomatik BES dönemiyle ilgili en çok merak edilenler!

Otomatik BES kesinti tutarı ne kadar?

Ödenecek katkı payları, çalışanların prime esas kazançlarının %3 oranında olup, her ay çalışanın maaşından otomatik olarak kesilecektir. (Aylık brüt kazanç toplamı en fazla SGK tavanı kadar)

Otomatik BES’te yaş sınırı var mı?

1972 ve üstü doğumlu çalışanlar sisteme girecek. Yani 45 yaş altı çalışanlara zorunlu bireysel emeklilik sistemine dahil olacak. Bu yaş üstü sisteme dahil olmayacak. Hali hazırda çalışanlardan 45 yaş altında olanlar da bireysel emekliliğe otomatik katılacak.

Zorunlu BES’ten çıkış hakkı var mı?

Zorunlu BES’in iptal edilme hakkı var ancak bunun için yasal bir süre bulunuyor. Çalışanlar, emeklilik planına dahil edildiğinin kendisine bildirildiği tarihten itibaren 2 ay içerisinden otomatik BES iptali için başvuruda bulunabilecekler. Katılımcılar, cayma süresinden sonra da sistemden istedikleri zaman çıkış yapabilecekler. Zorunlu BES’ten çıkış bildiriminin emeklilik şirketine ulaşmasını müteakip on iş günü içinde çalışanın ödediği katkı payları, varsa hesabında bulunan yatırım gelirleri ile birlikte çalışana iade edilecek. Emeklilik halinde ise hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin yüzde 5'i oranında ek devlet katkısı teşviki verilecek.

Kesinti ne kadar olacak?

Prime esas kazancın yüzde 3'ü kadar kesinti bireysel emeklilik sistemine dahil edilecek. Bu oranı iki katına kadar artırmaya, yüzde 1'e kadar azaltmaya veya katkı payına maktu limit getirmeye Bakanlar Kurulu yetkili olacak. En düşük kesinti 53 lira, en yüksek 340 lira olacak.

Belirlenmiş olan %3’lük tutardan daha fazla katkı payı ödemesi yapabilir miyim? 

Evet. Alt limit, prime esas kazancın %3’lük kısmı olarak belirlenmiş olup üst limit çalışanın isteğine bağlı olarak belirlenecebilecek.

Katlı payları fonları nasıl değerlendirilecek?

Katkı payları yapılan tercih doğrultusunda öncelikle 2 aylık süre boyunca faizli ya da faizsiz fonlarda değerlendirilecek, akabinde ise standart fonda yatırıma yönlendirilmeye devam edecek. (Şirket tercihini faizli fonlardan yana kullanmıştır)

Bireysel emeklilik şirketine katkı payı ödemeleri ne zaman yapılır? 

Maaş ödemesini takip eden ilk iş günü bireysel emeklilik şirketine katkı payı ödemeleri işveren tarafından aktarılır. 

Katkı payı ödemeye ara verme hakkım var mıdır? 

Evet. Talep tarihinden itibaren azami 3 aylık süre için ara verme uygulanabilir. Bu sürenin bitiminden önce ve bitimi esnasında tekrar ara verme talebinde bulunulması mümkündür.

Hali hazırda sisteme kayıtlı olanlar ne olacak?

Mevcut bir bireysel emeklilik hesabı bulunanlar da otomatik olarak sisteme girecek. İsteyen iki BES'i de bir arada devam ettirebilecek veya 2 ay sonra zorunlu BES'te cayma hakkı kullanılarak mevcut BES'le devam ettirebilecek. Mevcut BES'i iptal edip yeni sisteme geçerseniz, geçmişe yönelik haklarınız iptal olur, otomatik sistem sözleşmesindeki haklar geçerli olur.

Emeklilik hakkı nasıl kazanılır? 

Otomatik katılım sisteminde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayan çalışanlar emeklilik hakkı kazanır.

Otomatik katılım sisteminde devlet teşviki var mıdır?

a. Çalışan sistemde kaldığı için 1.000 TL’lik teşvik alır (Emeklilik şartlarını sağlaması durumunda hak edilir). 

b. Çalışan, yapılan aylık ödemelerin %25’i kadar (takvim yılındaki toplam brüt asgari ücretin %25’i ile sınırlı olmak kaydıyla) devlet katkısı alır. 

c. Çalışanın emeklilik şartlarını hak kazanması ve toplu ödeme almayıp en az 3 yıl maaş bağlanmasını talep etmesi halinde toplam birikimin %5’i kadar ilave devlet teşviki uygulanır.

Her iki bireysel emeklilik sözleşmesi için devlet katkısı alabilir miyim? 

Evet. Her iki bireysel emeklilik sözleşmesi ayrı değerlendirildiği için ikisinden de %25 oranında devlet katkısı almayı hak kazanırsınız (takvim yılındaki toplam brüt asgari ücretin %25’i ile sınırlı olmak kaydıyla)