WASHİNGTON - TAHRAN - ABD Başkanı George Bush'un bir yıl önce ilan ettiği ''şer ekseni'' ülkelerinin ortak bir özelliği olduğu belirlendi. Bu ülkeler şu sıralar nükleer programları sebebiyle ABD ile kriz yaşıyor. Irak ve Kuzey Kore'den sonra ''şer ekseni''nin üçüncü ülkesi İran'da son dönemde nükleer hareketlilik gözleniyor. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed El Baradey de İran hükümetinin daveti üzerine 2 günlük bir ziyaret için bugün Tahran'a gitti. Görüşmelerde, İran'daki şüpheli nükleer tesislerde daha yoğun denetimlerde bulunulması konusu ele alınacak.
ABD, kitle imha silahlarına sahip olduğu gerekçesiyle Irak'a saldırmaya hazırlanıyor. Elektrik üretme gerekçesiyle nükleer santrallerini yeniden açan Kuzey Kore, nükleer programını durdurmak için Amerika'dan saldırmazlık garantisi vermesini istiyor. Kuzey Kore ile nükleer kriz sürerken, bugün Kuzey Kore ile Güney Kore arasındaki sınır bölgesinde yaklaşık 5 bin Amerikan askerinin katılımıyla bir tatbikat başlatıldı.
Bush'un ''şer ekseni''nin üçüncü ülkesi İran'da da özellikle son dönemde bir nükleer hareketlilik görülüyor. Nitekim Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed El Baradey, İran hükümetinin daveti üzerine 2 günlük bir ziyaret için bugün Tahran'a vardı. Görüşmelerde, İran'daki şüpheli nükleer tesislerde daha yoğun denetimlerde bulunulması konusu ele alınacak.
''İRAN BÜYÜK NÜKLEER GÜÇ OLACAK''
İran'da yayımlanan muhafazakar Kayhan gazetesi, ''İran yakında büyük bir nükleer güç olacak'' başlığıyla verdiği yorumda, ''Bu, Amerika ve müttefiklerini çok kızdıracak ancak Müslümanları sevindirecek. Müslümanlar, İslam dünyasının parlak geleceğinden emin'' ifadesi yer alıyor.
Amerika'nın ''şer ekseni''nin parçası olarak tanımladığı İran'ın bir atom bombasına sahip olması özellikle, İsrail ve Amerikalılar için kabus senaryosu anlamına geliyor. İran yönetimi ise nükleer programının tamamen barışçı olduğunu ve bomba üretiminin söz konusu olmadığını sürekli vurguluyor. Ancak Washington, İran'ın atom bombası üretme çabası içinde olduğundan emin. Nitekim ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, şüphelerini şu sözlerle dile getirdi:
''İran gibi petrol ve doğalgaz zengini bir ülkenin bir de nükleer enerji elde etmek için santral kurmasını anlamak zor.''
ALMANYA'DAN SONRA RUSYA DEVAM ETTİ
İran'ın nükleer sanayiinin temeli daha 30 yıl kadar önce Şah döneminde Alman Siemens şirketi tarafından atıldı. Siemens'in Basra Körfezi'ndeki Buşehir kentinde kurduğu nükleer reaktörün inşası daha tamamlanmadan İslami devrim gerçekleşti. Hemen ardından Saddam Hüseyin, İran'a saldırdı ve inşaat sahasını bombaladı. O dönemde daha yarısı tamamlanmış olan reaktör büyük hasar gördü. Daha sonra Amerika'nın baskısı üzerine Siemens şirketi Buşehir'den çekildi.
O zamandan bu yana İran, gerekli tüm desteği Rusya'dan görüyor. İran nükleer programında yaklaşık 2 bin Rus uzman çalışıyor ve iyi para kazanıyor. Önümüzdeki yılın başında Buşehir'deki bin 100 megawatt'lık reaktörün yapımının tamamlanması bekleniyor. Beş küçük araştırma reaktörü işletmeye açıldı bile.
İran, önümüzdeki 10 ila 20 yılda Rusya'nın yardımıyla 5-6 tane daha reaktör inşa etmeyi planlıyor. ABD, Rusya'ya programa desteğini çekmesi için sürekli baskı yaparken, İran'dan gelecek paraya ihtiyacı olan Rusya programın tehlikeli olmadığını savunuyor.
Rus tarafının savı, İran'a gerekli yakıt çubuklarının sağlandığı, ancak bomba yapımı için gerekli temel parçalara İran'ın sahip olmadığı yönünde.
İki hafta öncesine kadar durum buydu. İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi, İran'ın kendi madeninde uranyum çıkardığını, nükleer fabrikalarda kendi yakıt çubuklarını üretmeyi amaçladıklarını açıklayana kadar.
Aralık ayında ticari bir uydu tarafından çekilen görüntülerin yayınlanması, İran'ın nükleer programının sanıldığından daha ilerlemiş olduğu şüphesini güçlendiriyor. Ayrıca yeraltında da gizli tesislerin bulunmasından şüpheleniliyor. İran da, nükleer programını destekleyen Rusya da Buşehir'deki santralin uluslararası uzmanlara açık olduğunu vurguluyor.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:23
