İSTİKLAL MARŞI'NIN BİLİNMEYEN ÖYKÜSÜ...

Klasik müzik dergisi Andante, son sayısında İstiklal Marşı’nın pek bilinmeyen öyküsüne değiniyor. Dergi yazarı Mehmet Ö. Alkan, Mehmet Akif Ersoy’un yazdığı, Zeki Üngör Bey’in bestelediği milli marşın ilk bestesi ve bestecisinin bugünden farklı olduğunu belirtiyor.

Alkan’ın verdiği bilgilere göre alaturka bir hava taşıyan marşın ilk bestecisi Ali Rifat Çağatay imiş ve bu beste 6 yıl süreyle (1924-1930) resmi marş olarak kullanılmış. 6 yıl boyunca okullarda ve resmi törenlerde milli marş olarak okutulan İstiklal Marşı’nın bestesi ve bestecisi, alafranga müziğin benimsenmeye başlandığı 1930 yılında değiştirilmiş ve Zeki Üngör’ün bestesi milli marş olarak kabul edilmiş. Dergideki yazıda ilginç bir ayrıntı da şöyle: Ali Rifat Çağatay’a ait beste, resmi beste olarak kabul edilene dek (1921-1924), İstiklal Marşı, Türkiye’nin değişik yerlerinde değişik bestelerle okunmuş. Mesela Edirne’de Ahmet Yekta Bey’in, İstanbul’un Kadıköy yakasında Ali Rifat Bey’in, İstanbul’un Anadolu yakasında Zati Arca’nın, Ankara’da ise Zeki Üngör’ün bestelediği marş söyleniyormuş.

Yine marşın az bilinen bir öyküsü şöyle: Zeki Üngör’ün bestelediği marşın özgün ritmi süratli olmasına rağmen, günümüzde daha yavaş söyleniyor. Oysa bestenin temposu Büyük Zafer’den sonra 1922’de İzmir’e koşan atların dört nal sesleri ve temposundan esinlenerek bestelenmiş. Sahibinin Sesi Stüdyolarında, marşın plağa kaydedilmesi sırasında teknik bir sorun yaşanmış ve şöyle bir çözüm üretilmiş: “Plağa yavaş kaydedilsin, gramofonda plak çalarken hızlıya alınır.” Bu formülden sonra İstiklal Marşı plakları bütün yurda dağıtılmış. Ancak plağın hiçbir yerine ‘hızlı ayarla çalınmalı’ notu düşülmediğinden marşın yavaş versiyonu benimsenmiş. İstiklal Marşı ile ilgili önemli bir ayrıntı da Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa’nın, Mehmet Akif’in yazdığı İstiklal Marşı’na, ‘uzun ve halkın seviyesine göre üstte’ olduğu için karşı çıkmış olması. Paşa, karşı çıkmakla kalmaz; alternatif bir marş da yazar. Hatta bu marş bestelenip plağa bile kaydedilir. Ancak Paşa’nın çabaları Akif’in İstiklal Marşı’nı değiştirmeye yetmez.

ZAMAN