2001'de tarihindeki ağır krizden sonra 2002'yi yüzde 7.9 büyümeyle kapatan Türkiye ekonomisi, geçen yılı da yüzde 5.9'luk büyümeyle tamamladı. TL'nin de değer kazanmasının etkisiyle kişi başına düşen gayrisafi milli hasıla (GSMH) 3 bin 383 dolara çıkarak tarihinin en yüksek düzeyine ulaştı. Ancak bu gelir düzeyi Türkiye'nin önüne hedef olarak koyduğu AB ülkeleri ile birçok aday ülkenin gerisinde.
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) 2003 yılı büyüme verilerini açıkladı. 2003'te GSMH yüzde 5.9, gayri safi yurtiçi hasıla da (GSYİH) yüzde 5.8 arttı.
Verilere göre GSMH değeri cari fiyatlarla 356 katrilyon 681 trilyon lira, sabit fiyatlarla 123 trilyon 165 milyar lira oldu. 2002'de 2 bin 598 dolar olan kişi başına düşen GSMH ise geçen yıl 3 bin 383 dolara yükseldi. Kişi başına düşen GSMH'de yakalanan bu düzey cumhuriyet tarihinin en yüksek rakamı oldu. TL'nin değer kazanmasının da destek verdiği bu rekora karşın Türkiye kapısını çaldığı AB'deki ülkelerin hâlâ çok gerisinde bulunuyor.
2002 revize edildi
Kişi başına GSYİH verilerine göre 3 bin 412 dolarlık gelirle Türkiye, 15 AB, 12 AB'ye aday ülkeden sadece Romanya ve Bulgaristan'ı geride bırakabiliyor.
Kişi başına GSYİH; AB ülkelerinden Yunanistan'da 17 bin dolar, Almanya'da 31.6 bin dolar, İtalya'da 27 bin dolar, İrlanda'da 41 bin dolar, aday ülkelerden Macaristan'da 8 bin 684 dolar, Polonya'da 5 bin 823 dolar, Çek Cumhuriyeti'nde ise 9 bin 423 dolar düzeyinde bulunuyor.
DİE verilerine göre 2003'ün son çeyreğinde GSYİH gelişme hızı yüzde 6.1, GSMH gelişme hızı ise yüzde 7.2 arttı. Bu arada DİE, dün 2003 yılı verileriyle birlikte 2002 rakamlarını da revize etti. Açıklamaya göre, daha önce yüzde 7.8 olan GSMH artış hızı yüzde 7.9, 2 bin 584 olan kişi başına düşen GSMH de 2 bin 598 olarak düzeltildi.
Tarımdaki düşüşe rağmen büyüme sanayi ile arttı
Üretim yöntemiyle hesaplanan GSMH verilerine göre Türkiye 2003'teki yüksek gelişme hızını sanayi ve hizmetlerdeki yüksek büyümeye borçlu. Sanayi yılın son çeyreğinde yüzde 9.2, 2003 yılı tamamında yüzde 7.8; hizmetler sektörü de son çeyrekte yüzde 9.2, 2003'te yüzde 8.1 büyüdü. Hizmetlerdeki artış sanayinin alt kolu olan imalat sanayindeki yüzde 10'luk büyüme ve ithalat vergisindeki yüzde 23.7'lik artıştan kaynaklandı. Son çeyrekte en dikkat çeken küçülme ise yüzde 9.6 ile tarımda oldu. Tarım sektörü 2003 yılını yüzde 2.5'lik daralmayla tamamladı. Daha önceki yıllarda büyümenin lokomotifi olan inşaat sektörü ise son çeyrekte yüzde 1.3 büyümeyi başarmasına karşın 2003'te yüzde 9 oranında küçüldü.
Tüketim harcaması yükseldi, özel yatırımlar tırmanışta
Hükümetin kontrol altında tutmaya çabaladığı tüketim harcamalarının 2003'ün son üç aylık döneminde ciddi biçimde arttığı gözlendi. Verilere göre özel nihai tüketim harcamaları 1987 yılı sabit fiyatlarıyla son çeyrekte yüzde 10.3, yıl genelinde yüzde 6.6 arttı. Özel tüketim harcamaların alt kollarından olan dayanıklı tüketim harcamalarının ise son çeyrekte yüzde 49.5, 2003 genelinde yüzde 24 yükseldi. 2003'te hizmet harcamaları yüzde 7.5 büyürken, diğer özel tüketim harcamalarındaki artış GSYİH gelişme hızının altında kaldı. Kamunun hem tüketim hem de yatırım harcamalarının daraldığı 2003'te, özel sektörün makine - teçhizat harcamalarında ciddi artış oldu. Makine - teçhizat alımları son çeyrekte yüzde 54.4, 2003 yılında yüzde 46.1 yükseldi.
milliyet
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:56
