KOLESTROL HAKKINDA BİLMENİZ GEREKENLER

İSTANBUL (İHA) - Her vücutta bulunan, büyüme ve gelişmeyi sağlayan bir madde kolesterol. Doymuş yağ oranı yüksek beslenmeyle doğrudan irtibatlı olan kolesterolün kanda artması, kalp ve damar rahatsızlığına, hatta bazen felce kadar götürebiliyor. Ailede kalp hastalığı hikayesi, sigara, yüksek tansiyon, şeker gibi faktörlerle birleştiğinde riski katlanan kolesterole 45 yaş üstü erkek ve 55 yaş üstü kadınlarda daha sık rastlanıyor.
Sanılanın aksine, kolesterol kandaki yağ oranı değil. Her vücutta bulunan, hücre zarı ile bazı hormonların yapımında kullanılan ve büyümeyi sağlayan kolesterol karaciğer ve hücreler arasındaki yolculuğunu kan vasıtasıyla gerçekleştiriyor. Beyaz bir madde olan kolesterol kanda lipoprotein denen paketler halinde taşındığından LDL kolesterolün yüksek olması damarlarda tabaka oluşturacağı için 'kırmızı alarm' anlamına geliyor. Bu durumda kolesterol, damarların iç yüzüne yapışıp, plaklar oluştururken, başka maddelerin de eklenmesiyle plaklar büyüyor ve bunların üzerinde oluşan çatlaklarda biriken pıhtılar damarları tıkıyor. Damar sertliği olarak bilinen bu tıkanıklık kalpteyse kalp krizine, beyin damarlarında ise inmeye yol açıyor.
Kolesterolün büyük çoğunluğu vücut tarafından üretilirken, dörtte biri besinler yoluyla alınıyor. Tüm doymuş yağ oranı yüksek hayvansal besin ve yağlarda (et, süt, tereyağı vb.) kolesterol bulunurken, bitkisel besin ve yağlarda (meyve, sebze, tahıl vb.) bulunmuyor. Günlük besin tüketimindeki yağ miktarı kişinin kalıtsal özelliklerine göre değişen oranda kan düzeyine yansıyor. Toplumlar için de durum aynı. Diyetlerinde fazla yağ bulunan toplumların ortalama kan kolesterol düzeyi, yani kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski yağ tüketimi düşük olanlara göre daha yüksek.
Ailede kalp hastalığı hikayesi, sigara, yüksek tansiyon, şeker gibi faktörlerle birleştiğinde riski katlanan kolesterole 45 yaş üstü erkek ve 55 yaş üstü kadınlarda daha sık rastlanıyor. Ancak, uzmanlar diyetle veya ilaçlarla kolesterol düzeyi düşürüldüğünde kalp hastalığı bulunanlarda yaşam süresinin uzadığı, bulunmayanlarda ise yakalanma riskinin azaldığının kesin olarak kanıtlandığını belirtiyor.
Sağlıklı bir diyette günlük toplam kalorinin yüzde 30'unun yağlardan alınması gerekiyor. Bu miktar erkekler için günde 55-70 gram, kadınlar için 50-60 gram demek. Diyette doymuş, çoklu doymamış, tekli doymamış yağlar eşit oranda bulunmalı.
"www.saglik-info.com" sitesinde sağlıklı bir yaşam için şu tavsiyelerde bulunuluyor:
"- Kilo artışı kolesterolü de arttırır. Kilonuz normal üstüyse, toplam kalori alımını azaltıp, hareketleri artırarak kilo verin.
- Sakatat tüketimini azaltın. Pişirmeden önce etlerdeki yağları ayırın.
- Doymuş yağ oranı yüksek işlenmiş et ürünlerini, sosis, salam, sucuk vs. az tüketin.
- Koyun ve sığır eti yerine tavuk, hindi ve balık etini; kızartma yerine ızgara, haşlama veya buğulamayı seçin.
- Balık eti kalp sağlığı açısından en yararlı ettir. Balık yağını ise sadece doktorunuz önermişse kullanın. Karides ve kabuklu deniz hayvanları kolesterol açısından zengindir.
- Tahıl, sebze ve meyve tüketimini artırın. Araştırmalar; yulaf, çavdar, fasulye, bezelye, pirinç kabuğu, turunçgiller, çilek gibi vitamin ve eriyebilen posadan zengin ürünlerin kolesterolü düşürdüğünü kanıtlıyor.
- Tam yağlı değil, az yağlı veya yağsız süt ürünlerini tercih edin.
- Pasta, krema, dondurma çoğunlukla doymuş yağlar içerir. Az kullanın.
- Haftada 3 ya da 4'ten fazla yumurta yemeyin. Yumurta sarısı kolesterolce zengindir. Beyazı protein içerdiğinden daha çok tüketilebilir.
- Beslenmemizde oldukça önemli bir yeri olan lifli yiyecekler kabızlığı önlemenin yanı sıra kolesterolün yükselmesini de engeller. Kepek, yulaf, buğday kepeği ile yapılan ürünler, sebze ve meyveler iyi birer lif kaynağı."