ANKARA - Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) hisse senedi piyasalarında manipülasyon için kullanılan yöntemler ve bunlardan korunma yöntemleri hakkında bir rapor yayınladı.
SPK tarafından yayınlanan raporda, manipülasyonun neden yasaklandığı, hangi yollarla yapıldığı, aracı kurumların sorumlulukları ve dikkat etmeleri gereken hususlar gibi ayrıntılara yer verildi.
Manipülasyon un neden yasaklandığı konusunda SPK'nın raporunda şöyle denildi:
"Manipülasyon, kamunun aydınlatılması mekanizmalarının işlerliğini ve piyasaların şeffaflığını ortadan kaldırdığından, yatırımcıların piyasaya olan güvenlerini olumsuz yönde etkilemekte ve dolayısıyla piyasaların gelişimini de engellemektedir. Son yıllarda modern tekniklerin gelişmesi ve özellikle internet kullanımındaki yaygınlık, finansal bilgilere ulaşımı kolaylaştırmakla birlikte sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyecek yanıltıcı bilgilerin de daha hızlı yayılmasını sağladığından, bu alanda da bazı kuralların belirlenmesi ihtiyacı doğmuştur."
BİLGİ VE İŞLEM BAZLI MANİPÜLASYON
Bunlardan ilkinin bilgi bazlı manipülasyon olarak belirlenen raporda, "Bilgi bazlı manipülasyonlarda, yatırımcılara şirketle ilgili yanlış ve yanıltıcı bilgiler verilmekte veya şirketle ilgili gerçek olmayan bir takım söylentiler çıkarılmakta ya da açıklanması gerekli bilgiler açıklanmamaktadır. Bu tür maniplasyonlar bilgisel etkinliğin sağlanmadığı, şirketle ilgili bilgilerin yatırımcılar tarafından kolaylıkla elde edilemediği ve asimetrik bilgi dağılımının söz konusu olduğu piyasalarda daha sık görülmektedir" denildi.
İkinci tür manipülasyon ise işlem bazlı manipülasyon olarak tanımlandı. İşlem bazlı manipülasyon yöntemleri ise mülkiyet değiştirmeyen işlemler, fiyat adımlarını yükselterek seri halde yapılan tek lotluk işlemler, menkul kıymette yoğunlaşma, arzı kısıtlama, gibi alt başlıklara ayrıldı.
YATIRIMCILARIN YAPMASI GEREKENLER
Yatırımcıların manipülatif işlemlerden korunmaları için yapması gerekenler ise şöyle özetlendi:
"Yatırımcılar hisse senedi işlemleri yaparlarken hisse senedinde meydana gelen fiyat hareketlerinin, hisse senedini ihraç eden şirketle veya piyasayla ilgili olarak mevzuat gereği kamuya açıklanmış olan yahut basında yer alan yeni bir bilgiden kaynaklanıp kaynaklanmadığına dikkate etmelidirler. İMKB, olağanüstü fiyat hareketlerinin meydana geldiği dönemlerde, ihraççı şirketten fiyat hareketlerine neden olabilecek kamuya açıklanmamış bir bilgi olup olmadığı konusunda kamuya açıklama yapılmasını istemeye yetkili kılınmıştır. Dolayısıyla, olağanüstü fiyat hareketlerinin olduğu dönemlerde bu açıklamalar dikkatle takip edilmelidir. Eğer kamuya açıklanan bilgilerle izah edilemeyecek nitelikte fiyat ve miktar hareketleri bulunmakta ise yatırımcılar ihtiyatlı davranmalıdırlar. Aynı şekilde, yatırımcıların halka arzlarda şirketle ilgili bilgilerin yer aldığı izahname ve sirkülerleri okuyarak, yatırım kararlarını buna göre vermeleri yerinde olacaktır. İzahname ve sirküler ile kamuya açıklanan bilgileri daha çabuk, kolay ve doğru şekilde değerlendirebilmek amacıyla, kurulumuzca yetkilendirilen kuruluşların hizmetlerinden yararlanılması da mümkündür.
"MANİPÜLATÖRE GEREKLİ TALEBİ ORTAYA ÇIKARMAYIN"
Hisse senedinde meydana gelen artışın belli bir manipülatör tarafından gerçekleştirildiği yolunda bilgi edinen yatırımcıların, fiyat artışlarından kazanç sağlamak için manipülatörün işlem yaptığı hisse senedini satın aldıkları ancak çoğunlukla bu hisse senetlerini zamanında satarak piyasadan çıkamadıkları için zarar ettikleri görülmektedir. Yatırımcıların bu yöndeki davranışları, aslında manipülatörün haksız menfaat elde etmesi için gereken talebi ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle, yatırımcıların işlem stratejilerini manipülatörden bağımsız olarak kendileri oluşturmaları önem arz etmektedir. Yine uygulamada manipülatörlerin satışta zorlukla karşılaşmaları halinde, hisseleri değişik aracı kurumlarda değişik yatırımcıların hesaplarına virmanlayarak, çok sayıda hesaptan satış yapılmasını sağladıkları görülmektedir. Bu nedenle yatırımcıların kendi işlemleri dışında başka yatırımcılar için işlem yapmaması, bu tür işlemler için aracı olmaması gerekmektedir.
"VEKİL TAYİN EDİLENLERE DİKKAT"
Müşteri hesaplarından, müşteri dışında sadece müşteri tarafından noter marifetiyle düzenlenmiş vekaletname ile yetkilendirilmiş kişilerce işlem yapılabilir. Yatırımcıların hesaplarında işlem gerçekleştirmek üzere başkalarına vekalet vermeleri durumunda, hesaplarının ileride manipülasyon amacıyla kullanılmaması bakımından vekil tayin edecekleri kişiyi iyi tanımaları, yatırım kararlarına itibar etmeleri ve güven duymaları büyük önem taşımaktadır. Diğer yandan, yatırımcıların hisse senetlerine yapılacak yatırımlar konusunda kendilerine yapılan telkinlerin ve yatırım tavsiyelerinin, belirli bir grup tarafından gerçekleştirilen manipülasyon işlemlerine hizmet etme amacını taşıyabileceğini göz önünde bulundurarak, bu bilgileri piyasa koşulları ve kendi yatırım kararları çerçevesinde değerlendirmeleri gerekmektedir. Aksi takdirde, yatırımcılar anılan yönlendirmeler üzerine gerçekleştirdikleri işlemlerle, manipülasyon amacıyla hareket eden bir gruba hizmet edebilirler. Bu nedenle, piyasa koşullarını değerlendirerek yatırımlarını yönlendirme konusunda yeterli bilgi ve tecrübesi olmayan yatırımcıların, kurulumuz düzenlemeleri uyarınca yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği konusunda yetki belgesi almış kuruluşlarla sözleşme yaparak, yatırım kararlarını profesyonel kişilerin yardımı ile almalarında fayda görülmektedir."
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 21:15
