Milyarderlerin gizli şehirleri ortaya çıktı

ABD merkezli Newsweek, yıllardır bilim kurgu olarak görülen senaryonun gerçeğe dönüştüğünü yazdı. Teknoloji milyarderleri, kendi kurallarını koyacakları kâr amaçlı özel şehirlerin inşasına fiilen başladı.

Malezya’daki Forest City’den Honduras’taki Prospera’ya uzanan projeler, küresel ölçekte perde arkasında şekillenen yeni bir güç haritasını ortaya çıkardı. Milyarderler, klasik devlet yapılarından uzaklaşarak kendilerine ait yönetim, hukuk düzeni kurma arayışına girdi. 

Uzun yıllar “ütopya” olarak anılan planlar, artık somut şehirler, satın alınan adalar ve kapalı yerleşimlerle hayata geçiyor. İşte milyarderlerin sırlarla dolu şehirleri.

ELON MUSK’TAN İLK HAMLE: ŞEHİR DEVLETTEN ÖNCE GELDİ

Teknoloji dünyasının en güçlü isimlerinden Elon Musk, milyarderlerin özel şehir planlarında ilk somut adımı atan isimler arasında yer aldı. Musk, ABD’nin Teksas eyaletinde Starbase adı verilen yerleşimi fiilen hayata geçirdi. Daha önce Boca Chica olarak bilinen bölge, yapılan oylamayla ayrı bir belediye statüsü kazandı. Belediye başkanlığı koltuğuna ise uzun yıllardır SpaceX’te görev yapan bir isim oturdu.

Starbase, büyük ölçüde SpaceX çalışanlarının yaşadığı kapalı bir yerleşim olarak öne çıktı. Bölgedeki konutlar, üretim tesisleri ve altyapı doğrudan Musk’ın şirketleri etrafında şekillendi. Kamuya açık alanların sınırlandırılması ve bölgenin kontrolünün özel yapılar üzerinden yürütülmesi dikkat çekti.

Musk’ın Teksas’taki etkisi Starbase ile sınırlı kalmadı. Bastrop yakınlarındaki Snailbrook adlı yerleşimde de konutlar, okul ve üretim tesisleri kuruldu. Bölge, Tesla ve SpaceX çalışanları için planlanan özel bir hayat alanı olarak konumlandı. 

MARK ZUCKERBERG: ADA İÇİNDE ADA, YERALTINDA SIĞINAK

Elon Musk’ın ardından sahneye çıkan bir diğer isim Mark Zuckerberg oldu. Meta’nın kurucusu, ABD’nin Hawaii eyaletine bağlı Kauai Adası’nda binlerce dönümlük arazi satın alarak kapalı bir hayat alanı kurdu. Ko‘olau Ranch adı verilen bölgede, yüksek güvenlikli yapılar ve yeraltına inşa edilen dev bir sığınak yer aldı.

Bölgede kendi enerji ve gıda kaynaklarına sahip, dış dünyayla teması sınırlı bir yerleşim oluşturuldu. Yeraltı kompleksi; hayat alanları, teknik odalar ve kaçış tünelleriyle donatıldı. Üstte ise onlarca yatak odası ve banyoya sahip büyük yapılar inşa edildi. Alan, halka kapalı ve tamamen özel bir düzen içinde tasarlandı.

Zuckerberg’in Hawaii hamlesi, teknoloji milyarderlerinin sadece şehir değil, aynı zamanda kriz senaryolarına göre şekillendirilmiş özel hayat alanları kurduğunu gösteren en çarpıcı örneklerden biri olarak öne çıktı.

MARK CUBAN: SATIN ALINAN KASABA, BEKLEMEDE TUTULAN PLAN

ABD’li milyarder Mark Cuban, 2021 yılında Teksas’taki Mustang kasabasını satın aldı. Nüfusu yalnızca 23 olan kasaba, Dallas’ın güneyinde yer alıyor. Bölge, geçmişte alkol satışına izin verilen nadir yerlerden biri olarak kurulmuştu. Cuban, kasabayla ilgili büyük bir dönüşüm planını açık etmedi ancak yerleşimi tamamen kontrol altına aldı. Mustang, milyarderlerin sessizce elde tuttuğu ve zamanı geldiğinde devreye sokmayı planladığı şehirlerden biri olarak dikkat çekiyor.

LARRY ELLİSON: BİR ADANIN NEREDEYSE TAMAMI

Oracle’ın kurucusu Larry Ellison, klasik şehir kurmak yerine doğrudan bir ada satın aldı. 2012 yılında Hawaii’deki Lanai Adası’nın yaklaşık yüzde 98’ini aldı. Ada üzerindeki otellerin, ticari alanların ve konutların büyük bölümü Ellison’ın kontrolüne geçti. Lanai, devlet yapısı içinde kalsa da fiilen tek bir milyarderin yönlendirdiği kapalı bir hayat alanına dönüştü. Ada, küresel elitlerin uğrak noktası haline geldi.
 

PETER THİEL: HARİTASI OLAN AMA YERİ GİZLİ ŞEHİR

PayPal’ın kurucu ortağı Peter Thiel, Praxis adlı projeyle sahneye çıktı. Proje, minimum devlet müdahalesi, teknoloji merkezli hayat ve özgürlükçü ekonomi üzerine kurulu bir şehir hedefi taşıyor. Praxis’in tam olarak nerede kurulacağı netleşmedi. Grönland, ABD dışı bölgeler ve izole coğrafyalar seçenekler arasında yer aldı. Proje, klasik devlet düzenine alternatif bir “startup şehir” modeli olarak tanıtıldı.
 

BALAJİ SRİNİVASAN: NETWORK STATE GERÇEĞE DÖNÜŞTÜ

Eski Coinbase teknoloji direktörü Balaji Srinivasan, Network State kavramını teoriden pratiğe taşıyan isim oldu. Malezya’daki Forest City’de Network School adıyla kurulan yapı faaliyete geçti. Üyelik sistemiyle çalışan yerleşim, ortak ofisler, dijital altyapı ve kapalı bir topluluk düzeni sundu. Srinivasan, bu yapıyı geleceğin devlet modeli olarak tanımladı.

BİLL GATES: SESSİZLİĞE GÖMÜLEN AKILLI ŞEHİR

Bill Gates’in Arizona’da planladığı Belmont adlı akıllı şehir, bir dönem büyük ses getirdi. Otonom araçlar, yüksek hızlı ağlar ve yeni nesil şehircilik vaatleriyle duyurulan proje için son yıllarda sahada ilerleme görülmedi. Belmont, hayata geçmeyen ama hala haritalarda yer alan milyarder şehirleri arasında kaldı.

PROSPERA: HONDURAS’TA ÖZEL HUKUK, ÖZEL DÜZEN

Honduras’ın Roatán Adası’nda kurulan Prospera, milyarder şehirlerinin en somut örneklerinden biri haline geldi. Kendi vergi sistemi, kendi yönetim yapısı ve yatırımcı dostu kurallarla öne çıktı. Teknoloji dünyasından yüz milyonlarca dolarlık yatırım aldı. Prospera, devlet içinde ama devlet dışında işleyen bir yapı olarak dikkat çekti.

HARİTA NETLEŞTİ: GİZLİ ŞEHİRLER ORTAYA ÇIKTI

ABD merkezli Newsweek’in yayımladığı harita, milyarderlerin dünyanın farklı noktalarında kurduğu ve kurmayı planladığı şehirleri açık etti. Satın alınan kasabalar, adalar, kapalı yerleşimler ve özel yönetim bölgeleri artık tek tek ortaya çıkıyor. Yıllarca bilim kurgu olarak görülen senaryo, milyarderlerin sırlarla çevrili şehirleriyle gerçeğe dönüşmüş durumda.