İSMAİL BALLI
BAĞDAT - Saddam rejiminin sona ermesinin ardından Irak'ta baş gösteren siyasi boşluk sürüyor. ABD'nin Irak Savaşı'nda destek göreceğini umduğu Şiiler, koalisyon güçlerinin yanında yer almadığı gibi, Washington'un yönetim planlarına uzak duruyor.
Irak nüfusunun yüzde 60'ını oluşturan Şiiler, Irak'ta siyasi üstünlük istiyor.
ABD, Irak'ta savaşın sona erdiğini henüz resmen açıklamadı ama geçici yönetimle ilgili hazırlıklar tüm hızıyla sürüyor. Önceki gün, daha 10 gün öncesine kadar sıcak çatışmaların yaşandığı Nasıriye yakınlarında ABD'nin öncülüğünde Iraklı muhaliflerin bir araya geldiği bir toplantı düzenlendi. Katılımın az olduğu ve Irak'ın yeni yöneticisi olarak gündeme gelen Amerikalı General Jay Garner başkanlığında yapılan toplantıdan önemli bir sonuç çıkmadı, zaten beklenmiyordu.
Şİİ DİN ADAMLARI FAALİYETTE
Şiiler, Saddam liderliğindeki Sünni yönetimin devrilmesiyle Irak'ta yakın tarihte ilk kez siyasi üstünlük istiyor. Şii din adamları, geçen haftalarda kentlerde yöneticiler atadı, sokağa çıkma yasağı koydu, fakirlere para yardımı yaptı, sağlık hizmeti ve iş verdi. Amerikan güçleri ve ülkeye dönmeye başlayan sürgündeki Iraklı liderli protesto eden Şiiler, Saddam yönetiminin devrilmesiyle uzun zaman sonra ilk kez dini törenler düzenledi.
Şii din adamları, başkent Bağdat'ta kendi polis gücünü kurdu, hastane yönetimleriyle gıda dağıtımını ele aldı. Irak'ın güneydoğusundaki Kut kentinde Şii lider Seyid Abbas, kendisini kent yöneticisi ilan etti. Kerbela ve Necef'te de benzer durumlara rastlandı.
TEOKRASİ İHTİMALİ YOK
Irak'ta yönetimin, Şii nüfusunun çoğunlukla olduğu İran'daki gibi olması, teokrasi olması beklenmiyor. Bazı Iraklı Şii liderler, Batı'nın demokratik değerlerinin Irak'a uygun olup olmadığını sorguluyor ancak Ur kentinde ABD'nin önderliğinde düzenlenen Irak'ın geleceğine ilişkin toplantıda Şiiler dahil 80 katılımcı, Irak'ta demokratik yönetim olması yönünde fikir birliğine vardı. Bunun yanı sıra Irak İslam Devrimi Konseyi toplantıyı boykot etti.
İran'ın, Irak'ı çok fazla etkilemesi de beklenmiyor. Iraklı Şiiler, İranlılar gibi Fars değil, Arap ve aşırı milliyetçiler. Şiiler, 1980-1988'deki İran-Irak savaşında Saddam'a karşı ayaklanmadı ya da İran'ın yanında savaşmadı. Ancak İran'ın Irak'taki Şii çoğunluktan yararlanıp yararlanmayacağı sorgulanabilir. ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Irak savaşında İran'ın desteklediği savaşçıların Irak'ta olduğunu söylemişti.
ARALARINDA BÖLÜNME VAR
Şiilerin Irak'ta birleşmiş bir güç olması da ihtimal dışı görünüyor. Şii din adamları, birliğin sağlanması için ülkenin güneyindeki kutsal bölgeyi ziyaret ediyor. Irak'taki Şiiler arasında bölünmeler görülüyor. Şii din adamları, birliğin sağlanması için ülkenin güneyindeki kutsal bölgeyi ziyaret ediyor. Saddam yönetiminde İran'a kaçan ve Irak'ta kalan Şiiler arasında da bölünme var. Ayrıca Kerbela'taki Şiilerle Necef'tekiler arasındaki sessiz bir rekabet söz konusu. Şii gruplar arasında çıkabilecek çatışmaların, Irak'ta yeni yönetim kurulması çabalarına gölge düşüreceği ihtimali üzerinde duruluyor.
Irak'taki Şii üstünlüğü, Sünnilerin tepkisine yol açması ise kuşku götürmüyor. Sünnilerin yönetimdeki üstünlüğü Irak'ın kurulmasına kadar dayanıyor. Sünniler, ordu ve ekonomi alanlarda Şiilerden önde geliyor ve bundan kolay vazgeçmeyecekleri düşünülüyor.
VALİ ATAMASI YALANLANDI
Amerikan deniz piyadeleri, savaş sonrası Bağdat'ta hiçbir atamanın gerçekleşmediğini veya yeni bir yönetimin kurulmadığını açıkladı.
Halkla İlişkiler Subayı Yüzbaşı Joe Plenzler, Bağdat'ta bir belediye başkanı ve bir vali atanmasında deniz piyadelerinin bir ilgisinin olmadığını belirterek, ''Bir kimsenin kendisini bir belediye başkanı veya başka bir şey ilan etmesi doğru değil. ABD hükümeti henüz kimseyi atamadı'' diye konuştu.
Öte yandan Irak'ın başkenti Bağdat'ta ''geçici vali'' ilan edilen Muhammed Mohsen Zübeydi, hükümetin Iraklılar tarafından seçileceğini ve bunun bir ''demokrasi modeli'' olacağını kaydetti.
ABD'nin onayı ile aşiret ve dini yetkililer tarafından geçici yönetime liderlik etmek üzere seçildiğini ileri süren 51 yaşındaki Muhammed Mohsen Zübeydi, önceliğin elektrik ve diğer temel ihtiyaçların servisini hemen başlatmak olduğunu ifade etti.
Zübeydi, Filistin Oteli'nde düzenlediği basın konferansında, ''Irak halkı hükümetlerini seçmekte özgürdür'' dedi.
ABD GÜÇLERİ, 25 SİYASİ MAHKUMUN BULUNMASINA YARDIM ETTİ
Bu arada ABD güçlerinin, Irak'ın başkenti Bağdat'ın bir banliyösünde 25 Iraklı siyasi mahkumun bulunmasına yardım ettiği bildirildi.
Muhammed Muhsin Zubeydi isimli Iraklı yetkili, 25 mahkumun Kazimiya banliyösünde Irak rejiminin güvenlik ve istihbarat kanadı tarafından işletilen bir yeraltı hücresinde bulunduğunu belirtti. Ancak durumları hakkında bilgi vermedi. ABD ordusuna işbirliği sayesinde yerlerinin tespit edildiğini kaydeden Zubeydi, ABD'ye teşekkür etti.
Zubeydi ayrıca, Saddam askerleri tarafından esir alınan ABD, İngiliz ve Kuveyt askerlerin yerinin tespit edilmesi amacıyla ABD güçleri ile Irak geçici yönetiminin birlikte çalıştığını sözlerine ekledi.
Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 19:49
