CNN : Suriye'de artık en önemli aktör Türkiye

Suriye ve Rus jetleri, muhaliflerin Halep'in büyük bölümünü ele geçirmesinin ardından isyancılara yönelik saldırılarını artırdı…

30 Kasım 2024'te Suriye rejiminin Halep'teki muhalif savaşçıları hedef alan hava saldırılarının ardından uzakta dumanlar yükseliyor.

Suriye ve Rus savaş uçakları , ülkenin ikinci büyük kenti Halep'in rejimin kontrolüne geçmesine neden olan ani saldırıya misilleme olarak, kuzey Suriye'deki muhalif güçlere yönelik saldırılarını artırıyor .

Saldırı ayrıca isyancı ittifakın Halep'in doğusunda önemli bir askeri üssü ve hem Halep hem de İdlib vilayetlerinin geniş alanlarını ele geçirmesine yol açtı. Rejim güçlerinden sahada çok az direnişle karşılaştı ve ayrıca Suriye'nin kilit destekçileri - İran ve Rusya - kendi çatışmalarına odaklandığı bir zamanda geldi.

İsyancıların büyük başarısı, Rus hava kuvvetlerinin iç savaşta isyancıların kazanımlarını tersine çevirmesine yardımcı olduğu son sekiz yıldır Devlet Başkanı Beşşar Esad için en büyük zorluğu oluşturdu .

Kendisine Askeri Harekat Komutanlığı adını veren yeni kurulan muhalif koalisyon, Halep'in havaalanı da dahil olmak üzere önemli noktalarını ele geçirdi. CNN'in doğruladığı videoda, ana terminalin içinde kamuflajlı savaşçılar görülüyor.

İsyancılar Pazar günü Halep şehrinin doğusundaki önemli askeri bölgeleri ele geçirerek kazanımlarını pekiştirdiler. Ancak bazı mahalleleri Kürt güçlerinin elinde bıraktılar.

Muhalif güçlerin Halep'i kontrol altına alması, Suriye Savunma Bakanlığı'nın rejime yönelik söz verdiği karşı taarruzun gerçekleştirilmesini oldukça zorlaştırıyor.

Hükümet uçakları, Suriye'de konuşlu Rus uçaklarıyla birlikte Halep, İdlib ve Hama'daki muhalif mevzilerine bombalı saldırılar düzenledi.

Rusya'nın resmi haber ajansı TASS, Pazar günü yayınladığı bir raporda Suriye ordu komutanlığının, hava kuvvetlerinin "terörist mevzilerine ve ikmal hatlarına yönelik saldırıları yoğunlaştırdığını, düzinelerce kişinin öldüğünü ve yaralandığını" söylediğini aktardı.

CNN'in sosyal medyada paylaştığı videoda, Pazar günü Halep Üniversitesi yakınlarında gerçekleşen hava saldırısında en az dört kişinin öldüğü belirtiliyor.

Saldırının Rus veya Suriye rejim uçakları tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği belirsiz. Saldırı, Cumartesi günü Batı Halep'teki bir meydanda birkaç kişinin ölümüne yol açan saldırının ardından gerçekleşti.

Bu arada İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani, Rus saldırısında Halep'teki bir Fransisken manastırının hasar gördüğünü söyledi. Vatikan Haber Ajansı ise olayda yaralanan olmadığını bildirdi.

Suriyeli gönüllülerden oluşan Beyaz Baretliler örgütü, Pazar günü İdlib kentine düzenlenen hava saldırılarında en az dört kişinin öldüğünü bildirdi. İdlib ilinin şu anda tamamen muhaliflerin elinde olduğu görülüyor.

Esad, Cumartesi günü bölge liderleriyle yaptığı görüşmelerde, ani darbeden bu yana ilk açıklamalarında Suriye'nin "tüm teröristlere ve destekçilerine karşı istikrarını ve toprak bütünlüğünü savunmaya devam edeceğini" söyledi.

Esad, Suriye'nin "müttefikleri ve dostlarının yardımıyla, terörist saldırıları ne kadar yoğun olursa olsun, onları yenme ve ortadan kaldırma yeteneğine sahip olduğunu" söyledi.

İsyancı saldırı, 300.000'den fazla insanın ölümüne ve yaklaşık 6 milyon mültecinin yaratılmasına neden olan Suriye'nin uzun süredir devam eden iç savaşını yeniden alevlendirdi. Çatışma hiçbir zaman resmen sona ermedi ve alevlenme, Rusya ve Türkiye'nin İdlib'de ateşkese vardığı 2020'den bu yana en önemlisi.

Pazar günü Esad, iç savaşta Esad'ı destekleyen İran'ın Dışişleri Bakanı Abbas Irakçi'ye, "tüm güç ve kararlılıkla ve (Suriye'nin) topraklarının tamamında" savaşmaya niyetli olduğunu söyledi.

İsyancılar, Suriye'de El Kaide'nin eski kolu olan ve daha önce El Nusra Cephesi adıyla bilinen Hayat Tahrir el-Şam (HTŞ) tarafından yönetiliyor. Ayrıca, Türkiye ve daha önce ABD tarafından desteklenen gruplar da bulunuyor.

Brookings Enstitüsü Ziyaretçi Araştırmacısı Aslı Aydıntaşbaş, CNN'e yaptığı açıklamada, bu durumun Batılı hükümetler açısından bir ikilem yarattığını söyledi.

"Muhalefetin Suriye'nin ikinci büyük şehri Halep'i ele geçirmesini mi alkışlamalılar, yoksa şehrin İslamcıların yönetimi altına girmesinden mi endişe etmeliler?" dedi.

Aydıntaşbaş, Suriye'de yaşanan olayların ülkede yeni bir güç dengesine işaret ettiğini, Türkiye'nin "önemli bir aktör" olarak ortaya çıktığını, Rusya'nın gücünün zayıfladığını ve İran'ın "geri planda" olduğunu düşünüyor.

İşleri daha da karmaşık hale getiren şey ise muhalif koalisyonun bazı üyelerinin aynı zamanda Kürt güçleriyle de savaşıyor olması.

İsyancı koalisyonun bir parçası olan Türkiye destekli Özgür Suriye Ordusu, Pazar günü Halep vilayetinin kuzey kesimindeki Tel Rıfat şehrinin ve Ayn Daqna ve Şeyh İsa kasabalarının kontrolünü ele geçirdiğini söyledi. Ayrıca Halep'in kuzey kırsalındaki Şaaleh ve Nairabiyyeh köylerini de ele geçirdiğini iddia etti.

Söz konusu topraklar daha önce Beşşar Esad hükümetinin değil, çok cepheli iç savaşta yer alan bir başka fraksiyonun, Suriye Demokratik Güçleri'nin elindeydi.

Suriye Demokratik Güçleri'nin büyük çoğunluğu, komşu Türkiye tarafından terör örgütü olarak kabul edilen Halk Koruma Birlikleri (YPG) adlı gruba mensup Kürt savaşçılardan oluşuyor.

Suriye Demokratik Güçleri daha önce diğer Suriyeli muhalif gruplarla savaşmış, ancak geçmişte IŞİD'e karşı mücadelesinde ABD'den destek almıştı.