Trump'la Prens Salman arasında İsrail gerilimi

Trump'ın MBS ile görüşmesi İsrail konusunda gerginleşti..

ABD Başkanı Trump ile Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman (MBS) arasında geçen hafta gerçekleşen görüşmede, Suudi Arabistan'ın İbrahim Anlaşmaları'na katılma ve İsrail ile ilişkilerin normalleşmesi ihtimalinin ele alınmasıyla gerginlik yaşandı. İki ABD'li yetkili ve konuya ilişkin bilgi sahibi bir kaynak, Axios'a yaptığı açıklamada, şunları söyledi:

Önemli olan: Gazze'deki savaşın sona ermesiyle Trump, MBS ile yapacağı görüşmenin Suudi-İsrail normalleşmesine doğru bir atılım sağlayacağını umuyordu .

İkisi de birbirlerini alenen övdü ve aralarında hiçbir yakınlık göstermedi, ancak kapalı toplantının bazı kısımlarında gergin anlar yaşandı. Yetkililer, Trump'ın MBS'nin tepkisinden dolayı hayal kırıklığına uğradığını söylüyor.

Perde arkası: Beyaz Saray yetkilileri, toplantı öncesinde veliaht prense Trump'ın Suudi Arabistan'ın İsrail ile ilişkilerinin normalleştirilmesi konusunda ilerleme beklediğini iletti.

ABD'li yetkililer, 18 Kasım'daki görüşmede konuyu gündeme getiren ve MBS'yi İbrahim Anlaşması'na katılmaya zorlayan kişinin Trump olduğunu söylüyor.

2020 yılında imzalanan İbrahim Anlaşmaları, İsrail ile diğer birçok Arap ülkesi arasındaki ilişkileri normalleştirdi ve Trump'ın ilk döneminde önemli bir dış politika başarısı oldu.

Yetkililer, bu noktada görüşmenin gerginleştiğini söylüyor. Trump baskı yapınca, MBS geri adım attı.

MBS, Trump'a İsrail ile normalleşme yolunda ilerlemek istese de, Gazze Savaşı'nın ardından Suudi kamuoyunun İsrail karşıtı tutumu nedeniyle bunu şu anda yapamayacağını açıkladı. Üç kaynağın Axios'a verdiği demeçte, MBS'nin Suudi toplumunun şu anda böyle bir adıma hazır olmadığını söylediği belirtildi.

Toplantıya ilişkin bilgi sahibi bir kaynak ve bir ABD'li yetkili, Trump ve MBS'nin medeni bir şekilde görüştüğünü ancak görüşmenin zorlu geçtiğini söyledi.

"Bunu dile getirmenin en iyi yolu hayal kırıklığı ve kızgınlıktır. Başkan, İbrahim Anlaşması'na katılmalarını gerçekten istiyor. Onu ikna etmek için çok uğraştı. Dürüst bir görüşmeydi. Ama MBS güçlü bir adam. Tavrını korudu," dedi kaynak.

MBS, Suudi Arabistan ile bir barış anlaşması karşılığında İsrail'in Filistin devleti için "geri döndürülemez, güvenilir ve zamana bağlı bir yol" üzerinde anlaşmaya varmasını talep etti. MBS, toplantının ardından bunu kamuoyuna da açıkça belirtti .

İsrail hükümeti Filistin devleti için her türlü yola karşı çıkıyor.

ABD'li bir yetkili, "MBS normalleşmeye asla hayır demedi. Bunu daha sonra yapmak için kapı açık. Ancak iki devletli çözüm bir sorun," dedi.

Ne diyorlar: Beyaz Saray'dan bir yetkili, Trump'ın İbrahim Anlaşmaları'nın genişletilmesini de içeren müreffeh bir Ortadoğu vizyonunu ortaya koyduğunu söyledi.

Beyaz Saray yetkilisi, "İran'ın nükleer programı tamamen ortadan kaldırılmış ve Gazze'deki savaş sona ermişken, Başkan Trump için tüm Ortadoğu ülkelerinin bölgede barışı ilerletecek olan İbrahim Anlaşmaları'na katılması çok önemli" dedi.

Suudi Arabistan Büyükelçiliği yorum talebine yanıt vermedi.

Son durum: Trump, geçen hafta basına yaptığı açıklamada, İsraillilerin itirazlarına rağmen, Suudi Arabistan'a İsrail'in sahip olduğu gelişmiş F-35 savaş uçağı modelini tedarik edeceğini MBS'ye söyledi.

Ancak bir gün sonra Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüştü ve ona durumun böyle olmadığını söyledi. ABD ve İsrail yetkilileri Axios'a, Rubio'nun Netanyahu'ya Suudi Arabistan'ın F-35'in daha düşük bir versiyonunu alacağını söylediğini aktardı.

Yetkililer, Rubio'nun Suudi Arabistan ile yapılan F-35 anlaşmasının İsrail Savunma Kuvvetleri'nin niteliksel askeri üstünlüğünü (QME) baltalamayacağından emin olmak için İsrail ile görüşmelerde bulunacağını söyledi. Bu, ABD yasalarında yer alan bir taahhüt.

ABD'li bir yetkili, "İsraillilere QME'ye bağlı olduğumuzu ve bunu ihlal etmeyeceğimizi söyledik" dedi.

Satır araları: Trump, MBS ile görüşmesinde, 11 Eylül kurbanlarının ailelerinin Suudi Arabistan'a karşı açtığı terörizm davasını gündeme getirmedi . Bir yargıç, krallığın 2.977 kişinin ölümüne yol açan saldırıda suç ortaklığına dair güçlü kanıtlara dayanarak, davanın açılmasına izin verdi.