Dünyada hızla yayılarak küresel bir sağlık tehdidi olmaya devam eden ölümcül korona virüs (Covid-19) salgınını durdurmak için tarihin en büyük aşılama kampanyası devam ediyor. Ülkelerin resmi web sitelerinden ve resmi açıklamalarından Covid-19'a ilişkin verileri analiz eden Bloomberg, dünya genelinde dağıtılan ve uygulanan aşı dozlarının raporunu hazırladı. Toplamda 151 ülkede 658 milyondan fazla doz aşı uygulandığı ve küresel nüfusun yüzde 4.3'ünün aşılandığı belirtilen raporda, ayrıca dünyadaki günlük aşı uygulanma oranının ortalama 16.5 milyon doz olduğu aktarıldı.

Covid-19'a karşı en umut verici 9 aşının gelişimini takip eden Bloomberg, şu anda 151 ülkede sınırlı miktarlarda toplam 7 aşının kullanıldığını belirtti.

Raporda dünya genelinde uygulanan toplam aşı dozunun 165 milyon 53 bin 746'sının uygulandığı ABD'nin en fazla aşı uygulayan ülke olduğu belirtildi. ABD nüfusunun yüzde 25.5'inin aşılandığı aktarılırken Çin'de ise 138 milyondan fazla doz aşı uygulandığı nüfusun yüzde 4.9'unun aşılandığı aktarıldı. AB genelinde uygulanan 78 milyondan fazla doz aşının AB nüfusunun yüzde 8.9'unu kapsadığı ifade edildi.

ABD Mayıs sonuna kadar tüm nüfusu aşılayacak

ABD'de, pandeminin başlamasından bu yana Covid-19 nedeniyle toplamda 31 milyondan fazla vaka ve 568 binden fazla ölüm kaydedildi. ABD'de aşılama kampanyasının başlamasıyla Mayıs ayının sonuna kadar tüm yetişkin nüfusun aşılanması hedeflenirken aynı zamanda çocuklara aşı uygulanması konusunda klinik çalışmalarının devam ettiği belirtildi. ABD'de Pfizer-BioNTech ve Oxford-AstraZeneca aşılarının yanı sıra Moderna, Novavax, Sanofi ve Johnson & Johnson aşılarından toplamda 1 milyar 210 milyon doz sipariş edildi.
ABD'de en fazla aşı dozu uygulanan eyaletler arasında sırasıyla California, Texas, Florida ve New York'un geldiği belirtildi. Ülkede aşılama oranında ırksal eşitsizler yaşandığını söyleyen Bloomberg, beyaz nüfusun siyahilere oranla 1.7 kez daha fazla aşılandığını aktardı.

Çin'de günlük 4 milyondan fazla doz aşı yapılıyor

Dünyanın en kalabalık nüfusuna sahip olan Çin'de toplamda 136 milyon 677 bin doz aşı uygulandı. En yüksek doz aşı uygulayan ülkeler arasında ikinci sırada yer alan Çin'de nüfusun 4.9'unun aşılandığı belirtildi. Çin, bir günde ortalama 4 milyondan fazla doz aşı uygularken toplamda 300 milyon doz aşı sipariş etti. Çin'de 200 milyon doz sipariş edilen Pfizer-BioNTech ve 100 milyon doz sipariş edilen Fosun Pharma aşılarından uygulandığı belirtildi.

AB'de 79 milyondan fazla doz aşı yapıldı

AB'de 79 milyon 435 bin 98 doz aşı uygulanmasıyla nüfusun 8.9'unun aşılandığı, yüzde 5.2'sinin ise aşının her iki dozunu aldığı belirtildi. AB, korona virüse karşı ilk kez geliştirilen ve yüzde 95 etkililiği olan Pfizer/BioNTech'in aşısından 500 milyon doz sipariş etti. AB'de 65 yaşın üzerindeki kişiler için etkili olmadığı ve kan pıhtılaşmasına neden olduğu iddia edilen Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca aşısından ise 300 milyon doz sipariş edildi. AB ayrıca, Moderna, Sanofi, CureVac ve Johnson & Johnson aşılarından da sipariş ederek toplamda 1 milyar 835 milyon aşı tedariği sözleşmesi yaptı.

Türkiye en yüksek doz aşı uygulayan ülkeler arasında 7'inci sırada

Hazırlanan Covid-19 aşı raporuna göre, ülkelerin toplamda uyguladığı doza göre yapılan sıralamada listenin en başında ABD, Çin ve AB yer alırken, bu ülkeleri Hindistan, İngiltere, Brezilya ve Türkiye'nin takip ettiği belirtildi. Ülkelerin aşı dozu uygulama sırasına göre raporda en yüksek doz aşıyı uygulayan 7'inci ülke olan Türkiye'de, 16 milyondan fazla doz aşı uygulanması ile nüfusun yüzde 10'unun aşılandığı belirtildi. Türkiye'yi takiben Almanya, Endonezya ve Fransa'nın sıralamada ilk 10'da yer aldığı aktarıldı.

İsrail'de nüfusun yarısından fazlası aşılandı

İsrail'in toplamda 10 milyon doz aşı uygulayarak nüfusunun yüzde 55.7'sinin aşılandığı kaydedilen raporda, İsrail'deki aşılama kampanyası ile Covid-19 vakalarının ve ölümlerinin azaldığı aktarıldı.

İngiltere'de 31 milyondan fazla kişi aşılandı

İngiltere'de 31 milyondan fazla kişinin aşılandığı ve 5 milyondan fazla kişinin ise aşının her iki dozunu aldığı belirtilirken, yapılan aşılama ile nüfusun 27.4'ünün aşılandığı ifade edildi. Covid-19 nedeniyle 127 binden fazla kişinin hayatını kaybettiği İngiltere'de 8 Aralık 2020'den bu yana Pfizer-BioNTech, 4 Ocak'tan bu yana ise Oxford-AstraZeneca aşıları uygulanıyor. İngiltere ayrıca Novavax, Sanofi, Vulneva ve Johnson & Johnson aşılarından da sipariş ederek toplamda 417 milyon doz aşı sözleşmesi yaptı.

Birleşik Arap Emirlikleri'nde nüfusun 39.9'u aşılandı

Birleşik Arap Emirlikleri nüfusunun yüzde 39.9'unu aşılayarak dünya genelinde İsrail'den sonra nüfusun en fazla aşılandığı ülkeler sıralamasında yer aldı. Toplamda 8 milyon 578 bin 979 doz aşı uygulanan Birleşik Arap Emirlikleri'nde günde ortalama 125 bin 511 doz aşı yapıldı.

Aşı sözleşmeleri ülkeler arasında eşitsizliğe neden oluyor

Rapora göre, yüzyılın salgınından kurtulmak için aşılarını güvenceye almak isteyen ülkeler, üreticilerle aşı sözleşmeleri yaptı. Toplamda 9.60 milyar doz aşı sözleşmesinin yapıldığını açıklayan Bloomberg, İngiltere'nin nüfusunun yüzde 340'ını kapsayacak şekilde aşı sözleşmesi yaptığını, Kanada'nın nüfusunun yüzde 335'ini, Macaristan'ın yüzde 267'sini, Avustralya'nın yüzde 249'unu, Yeni Zelanda'nın yüzde 246'sını ve ABD'nin ise nüfusunun yüzde 197'sini kapsayacak şekilde aşı anlaşması yaptığını aktardı.

Orta Doğu ve Asya'daki bazı ülkelerde aşıların daha az kişiye ulaştığını belirten rapor, Hindistan'ın 2 milyar 200 milyon aşı sözleşmesi ile nüfusunun yüzde 85'ini kapsayacak şekilde aşı sözleşmesi yaptığını, Çin'de 300 milyon doz aşı sözleşmesinin nüfusun yalnızca yüzde 16'sının kapsadığı belirtildi.

Ayrıca Rusya'nın, kendi üretimi olan Gamaleya aşısından nüfusunun yüzde 55'ini kapsayacak şekilde 160 milyon doz, Türkiye'nin nüfusun yüzde 63'ünü kapsayan Sinovac, Pfizer/BioNTech aşılarından sipariş ettiği belirtildi.

Hangi aşı ne kadar etkili?

Söz konusu raporda yüzde 95 etkinlik göstererek en umut verici aşıların başında Pfizer-BioNTech aşısının geldiği belirtildi. Ayrıca on binlerce gönüllü ile yapılan denemelerde Moderna'nın aşısının da yüzde 95 oranında etkili olduğunu aktaran raporda, AstraZeneca ve Oxford Üniversitesinin Covid-19 aşısının yüzde 70, Sinovac'ın yüzde 50, Sputnik V aşısının yüzde 92, Sinopharm'ın aşısının ise yüzde 79 oranında etkili olduğu kaydedildi.

Aylin Karadeniz