'KURTLAR VADİSİ' ŞİDDETİ KÖRÜKLÜYOR MU?

"İnfaz" yöntemleri aynı

Kurtlar Vadisi'nin son günlerde işlenen bazı cinayetlere esin kaynağı olduğunun iddia edilmesi ortalığı karıştırdı. Uzmanlar dizinin toplumu, özellikle de çocukları olumsuz etkilediğini savunuyor.

Türk televizyonlarında en çok izlenen dizi ünvanını uzun süredir kimseye kaptırmayan, milli maçları bile geride bırakıp toplam izleyicinin yüzde 60'ını ekran başına toplayan Kurtlar Vadisi'ne tepkiler giderek artıyor. Şiddet içerdiği ve mafyaya özendirdiği için toplumu ve özellikle de çocukları olumsuz etkilediği öne sürülen dizinin son günlerde işlenen cinayetlere de esin kaynağı olduğu iddia ediliyor. Bu yüzden başta psikiyatr ve psikologlar olmak üzere birçok uzman dizinin yayından kaldırılmasını, en azından şifreli kanallarda veya geç saatlerde yayınlanmasını istiyor. Bu arada Amerika ve Avrupa'da da benzer diziler olduğu ama onların çocuklar uyku saatinden sonra ve çocukların izlemesinin sakıncalı olduğunu belirten uyarıyla yayınlandığı örneği veriliyor. Perşembe akşamı 70. bölümü yayınlanacak olan Kurtlar Vadisi'nin her zaman seveni kadar düşmanı da çok oldu. Reyting rekorları kırmasına rağmen birçok kurum ve kişi dizinin yayından kaldırılmasını istedi durdu. Diziyle ilgili izleyiciden binlerce şikayet dilekçesi alan RTÜK, yayınlayan kanala uyarma ve hatta bir gün kapatma cezası bile verdi. RTÜK'e gelen şikayetler "Vahşet boyutuna varan şiddet görüntüleri, şiddete özendirmesi ve çocukların ruh sağlınını bozması" üzerine yoğunlaşıyor.

KAFASINA SIKACAKSIN!
En son kamuoyunun çok yakından takip ettiği Sarıyer'deki bir ailenin katledilmesi ve Trabzon'da aynı yerde bir gün arayla iki silahlı saldırının Kurtlar Vadisi'ndeki infaz sahneleriyle benzerlikler göstermesi tepkilerin ayyuka çıkmasına yol açtı. Kurtlar Vadisi'ndeki çarpıcı cinayet sahnelerinin "infaz" yöntemini gösterdiğini ve tetikçilere ilham verdiği de öne sürülüyor ve şu örnekler veriliyor: Çakır'ın kurşun yağmuruna tutulup öldürülmesi, Cerrahpaşalı Halit'in kardeşinin konsey masasında boğazının kesilmesi, Pala'nın kafasına ateş edilerek öldürülmesi, Memati'nin armatörün ağzına tuvalette susturucu sokup öldürmesi gibi liste uzayıp gidiyor. İnfazların yanı sıra dizideki kahramanların sürekli söyledikleri, "Kafana sıkarım" "Kafasına sıkacaksın", "Kafasına sıkıp bir kenara at" gibi sözleri de eleştirilerden nasibini alıyor. Uzmanlar dizideki bu infaz kültürünün hırsız ve katil adayları için birer şiddet referansı yarattığını ileri sürüyor. Trabzon, Boztepe Mahallesi'nde, 7 Ocak'ta Karadeniz Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sadettin Güner ve oğlu Selçukhan Güner yollarını kesen tetikçiler tarafından öldürüldüler. Özel otomobilleriyle bir aile ziyaretinden dönen Profesör Güner, iki oğlu, kızı ve eşiyle bir kavşakta yavaşladıktan sonra kurşun yağmuruna tutuldu. Cinayeti işleyenlerin tıpkı Kurtlar Vadisi'ndeki suikastçıler gibi önceden kavşakta keşif yaptığı ve aracın güzergahında tespit yaptıkları iddia edildi. Çok geçmeden bu cinayetin yanlışlıkla işlendiği anlaşıldı çünkü zanlılar aradan neredeyse 24 saat geçmeden, Güner'i vurdukları yerde çek-senet tahsilatçısı olduğu öne sürülen Engin Bayramoğlu'nu kurşunladı.

SUSTURUCU KULLANDILAR
Sarıyer'de aynı aileden 7 kişiyi katliam yaparak yok eden Hamza Karadeniz, Metin Taniş, Ertekin Taniş ve Mehmet Salih Erdem'in cinayetlerden bir hafta önce plan yapması ve susturucu kullanmaları da Kurtlar Vadisi'ndeki infazları akla getirdi. Çünkü dizideki son suikast susturucuyla işlenmişti. Sarıyer Katliamı'nı gerçekleştiren çete üyeleri, Diyarbakır'dan 10 bin dolar karşılığında susturucu takılabilen iki silah getirmiş ve Çınar ailesinin bütün fertlerini "kafalarına sıkarak" yok etmişti. Kamuoyunda büyük yankı uyandıran bu cinayetlerin dizideki infaz sahneleriyle benzerlikler göstermesini, uzmanlar "Kurtlar Vadisi'deki şiddet sahnelerinin suç işleme potansiyeli olanlara yol ve yöntem öğrettiği" şeklinde yorumluyor. Son günlerde kamuoyunu çok meşgul eden bu cinayetlerin, Kurtlar Vadisi'ndeki sahnelerle benzerlikler gösterdiği dolayısıyla toplumu etkilediği iddiaları üzerine taraflarla iddiaları tartıştık. Psikiyatrlara dizinin toplum ve çocuklar üzerindeki etkilerini sorduk, televizyon eleştirmenininden görüş aldık ve sonra sözü dizinin senaristine bıraktık.

Doç. Dr. Arif Verimli/ Psikiyatr
Yol gösteriyor Şiddet görüntülerinin insanlarda şiddet eğilimini artırdığı tartışılmaz bir gerçek. Özellikle çocukların gelişiminde olumsuz etkiler yaratır ve ciddi biçimde şiddeti günlük hayatın parçası gibi gösterebilir. Ayrıca insanlar, kendi içlerindeki hesaplaşmalarda haklarını hukuki yollardan değil de şiddetle elde etme gibi yöntemlere başvurabilir. Bu görüntüler bunu durumu normalleştirebilir. Her olumsuz örnek, hayatımızda normal hale gelme eğilimini gösterdi. Cinayet işleyecek kişiye yolunu gösteririyorlar. Oysa insanlığa hizmet etmesi gerekiyor.

Doç. Dr. Armağan Samancı / Psikiyatr
Görerek öğrenilir İnsanlar görerek öğrenir. Dizilerin de insanlar üzerinde böyle bir etkisi var. Çok izlenen, insanların çok beğendiği dizilerin izleyen tarafından içselleştirdiği anlamına gelir. Yetişkin, kişilik özellikleri oturmuş bireylerde böyle görüntülerin çok etkisi olamaz ama çocuk ya da genç olup da davranış problemleri olan grupta oldukça etkilidir. Bu tarz dizilerde sahnelerin ciddiyetle ele alınması gerek. Bu diziler suç konusunda eğilimli olanlara ipucu veriyor. Bunları örnek alıp daha teknik suçlar işleyebiliyorlar.

Doç. Dr. Bengi Semerci / Çocuk Psikiyatrı
Çocuklara izlettirmeyin Kurtlar Vadisi gibi dizilerin çocuklar üzerinde iki olumsuz etkisi var. Birincisi, çocuklar gelişirken kahramanları özdeşim modeli olarak seçerler. Seçtikleri kahramana benzemeye çalışırlar. Günümüzde genellikle kötü özdeşim modelleri oluyor. İkinci sakıncası ise davranış bozukluğu olan çocuklarda ortaya çıkıyor. Şiddet eğiliminde olan çocuklar, bu dizileri izleyince orada gördüklerini aynı şekilde uygulmaya başlar. Bu yüzden anne babaların bu gibi dizileri çocuklarına izlettirmemeleri gerekiyor.

Mesut Yar/ Sabah Gazetesi Televizyon Eleştirmeni
Zararlı bir dizi Ben Kurtlar Vadisi'ni sadece mesleğim gereği izliyorum. Bunun dışında ne kendim izlerim ne de oğluma izletiyorum. Türk izleyicisinde şöyle birşey var; yalanla gerçek içiçe geçiyor. Bir dönem sonra sokakta Çakırlar, Polatlar, Mematiler türemeye başlıyor. Hatta çok daha kötü bir durum, bir ülkenin en itibarlı üniversitesinin, en itibarlı hukuk fakültesinde Kurtlar Vadisi oyuncularına gerçek birer mafya elmanı gibi davranıp onları alkışlamaları gibi enterasan durumlar ortaya çıkıyor. psikolojik ve topluma yansıma boyutu olarak oldukça sağlıksız ve zararlı bir dizi.

Bahadır Özdener / Kurtlar Vadisi'nin senaristi.

* <ı>Kurtlar Vadisi'ni sevenler kadar eleştirenler de var. Eleştiriler en fazla şiddet üzerinde yoğunlaşıyor. Bu eleştiriler için ne diyeceksiniz?
İnsanları şiddete özendirdiği veya yönelttiği yolunda somut bir veri yok. Kurtlar Vadisi yüzünden işler kötüye mi gidiyor, ekonomi mi çöküyor, herkes birbirini mi dövüyor, çocuklar okula mı gitmiyor? Yani hiçbir somut delil ortaya konmuyor. Son 13 bölümde hangi karede, hangi şiddet var, hangi bilinçaltına gönderme var? Kurtlar Vadisi aksiyon dizisidir bunun dışında birşey yoktur. Şimdiye kadar 69 bölüm yayınlandı, yani yaklaşık 5 bin dakika yayın yaptık. Bu kadar süre içinde nerede, hangi dinamikleri harekete geçirici yayın veya psikoloji bozacak yayın yaptık. Şiddete yönelik şimdiye kadar bize iki eleştiri geldi; boğaz kesme ve testere ile adam kesme sahneleri. Testere ile adam kesme sahnesinde adam kesme gösterilmedi. Müzikle ve efektle anlattık. Boğaz kesme meselesine gelince, o sahnenin olduğu bölüm 66 dakikalık bölümdür, bölümün son 30 saniyesinde boğaz kesme sahnesi gerçekleşti. Yani 69 bölümde, şiddet sahnesi olarak değerlendirilebilecek bölüm 1 dakikayı geçmez. Ve son 13 bölümde eleştirilen iki sahne ve benzeri hiçbir sahne koymadık. Ama hala şiddet içeriyor diyorlar.

* <ı>Mafyaya özendiriyor eleştirilerine ne diyeceksiniz?
Kurtlar Vadisi, devletin mafyayı çökertmek üzere, sistemin içine adam koyması üzerine kurulan bir hikaye. Anketlerde en sevilen karakter olarak yüzde 90 oranında Polat Alemdar çıkıyor. Polat devlet görevlisi, amacı mafyayı yok etmek. 5 Ocak 2003'te yayına başladık. O tarihten bugüne kadar mafya kadrolarında artış mı oldu? Böyle bir istatistik mi var acaba?

SabaH