Genel Kurul''da temel yasa olarak 4 bölüm halinde görüşülen yasa,
belediyenin kuruluşunu, organlarını, yönetimini, görev yetki ve
sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenliyor.
Yasaya göre, nüfusu 5 bin ve üzerinde olan yerleşim birimlerinde
belediye kurulabilecek. İl ve ilçe merkezlerinde belediye kurulması
zorunlu olacak. İçme ve kullanma suyu havzaları ile sit ve diğer
koruma alanlarında ve meskun sahası, kurulu bir belediyenin
sınırlarına 5 kilometreden daha yakın olan yerleşim yerlerinde
belediye kurulamayacak.
Belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüşü üzerine valinin onayı ile kesinleşecek. Kesinleşen sınırlar, zorunlu olmadıkça 5 yıl süre ile değiştirilemeyecek. Sınır uyuşmazlıklarında İl İdaresi Kanunu hükümleri uygulanacak.
Belde, köy veya bunların bazı kısımlarının bir başka beldeye
katılabilmesi için bu yerlerin meskun sahalarının, iltihak olunacak
beldenin meskun sahasına uzaklığı 5 bin metreden daha fazla
olamayacak.
Bir belde veya köyün veya bunların bazı kısımlarının meskun
sahasının, komşu bir beldenin meskun sahası ile birleşmesi veya bu
sahalar arasındaki mesafenin 5 bin metrenin altına düşmesi ve
buralarda oturan seçmenlerin yarısından bir fazlasının komşu beldeye
katılmak için başvurması halinde katılmak isteyen vatandaşların oyuna
başvurulacak. Katılınmak istenen belediye meclisinin uygun görmesi
halinde katılım gerçekleşecek.
Büyükşehirlerde birleşme veya katılma işlemleri iltihak olunacak
ilçe ve ilk kademe belediye meclislerinin görüşü üzerine büyükşehir
belediye meclisince karara bağlanacak.
-BÜYÜKŞEHİRLERDE YENİ BELEDİYE-
Büyükşehir belediyesi bulunan yerlerde ayrılma yoluyla yeni belde
kurulabilecek. Ancak, yeni beldenin kurulabilmesi için belde nüfusunun
100 binden aşağı düşmemesi ve yeni kurulacak beldenin nüfusunun da 50
binden az olmaması koşulları aranacak.
Beldenin adında, belediye meclisi üye tamsayısının en üz dörtte üç
çoğunluğunun kararı ve valinin görüşü üzerine İçişleri Bakanlığı''nın
onayı ile değişiklik yapılabilecek.
''''Hemşehri Hukuku'''' uygulaması getiren yasaya göre, herkes ikamet
ettiği beldenin hemşehrisi sayılacak. Hemşehrilerin, belediye karar ve
hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve
belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları olacak.
-BELEDİYENİN GÖREVLERİ-
Belediye, mahalli müşterek nitelikte olmak şartıyla imar, su ve
kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel altyapı, çevre ve çevre sağlığı,
temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve
ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park
ve yeşil alanlar, konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik
ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikah, meslek ve beceri kazandırma;
ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapacak.
Belediye, okul öncesi eğitim kurumları açabilecek; devlete ait her
derecedeki okul binalarının inşaatı ile yapılmış binaların bakım ve
onarımını yapabilecek, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını
karşılayabilecek; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilecek ve
işletebilecek; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent
tarihi bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerinin korunmasını
sağlayabilecek, bu amaçla bakım ve onarım yapabilecek. Korunması
mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilecek.
EĞLENCE YERLERİNE BELEDİYE YETKİSİ
Belediye, gerektiğinde öğrencilere, amatör spor kulüplerine
malzeme verecek ve gerekli desteği sağlayacak. Her türlü amatör spor
karşılaşmaları belediye tarafından düzenlenebilecek ve belediye
meclisi kararıyla başarılı sporculara ödül verebilecek.
Ayrıca belediye, kanunlarla başka bir kamu kurum ve kuruluşuna
verilmeyen mahalli müşterek nitelikteki diğer görev ve hizmetleri de
yapacak veya yaptıracak.
Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin mali
durumu ve hizmetin ivediliği dikkate alınarak belirlenecek.
Belediye, gayrisıhhi işyerlerini, eğlence yerlerini, halk
sağlığına ve çevreye etkisi olan işyerlerini kentin belirli yerlerinde
toplayabilecek.
-BELEDİYELERİN YETKİ VE İMTİYAZLARI-
Belediye, belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikteki
ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde
bulunacak.
Belediye, kanunların verdiği yetki çerçevesinde yönetmelik
çıkaracak, emir verecek, yasak koyacak ve uygulayacak. Kanunlarda
belirtilen cezalar ile gerçek ve tüzel kişilerin faaliyetleri ile
ilgili izin veya ruhsatı verecek.
Özel kanunları gereğince belediyeye ait vergi, resim ve harçların
tarh, tahakkuk ve tahsilini yapacak.
Müktesep haklar saklı kalmak üzere belediye sınırları içinde;
içme, kullanma ve endüstri suyu temin edecek; kullanılmış sular ile
yağmur sularının uzaklaştırılmasını sağlayacak; bunlar için gerekli
tesisleri kuracak, kurduracak, işletecek ve işlettirecek.
BORÇ ALACAK, BAĞIŞ KABUL EDEBİLECEK
Belediye, sınırları içinde toplu taşıma yapacak; bu amaçla otobüs,
deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dahil her türlü toplu
taşıma sistemlerini kuracak, kurduracak, işletecek ve işlettirecek.
Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri
kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün
hizmetleri yapacak ve yaptıracak.
Mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi
amacıyla, belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde taşınır ve
taşınmaz malları alacak, satacak, kiralayacak veya kiraya verecek,
takas edecek, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesis edecek. Borç
alacak, bağış kabul edecek.
Toptancı ve perakendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı,
mezbaha ve yat limanları kuracak, işletecek, işlettirecek; gerçek ve
tüzel kişilerin belediye sınırları içinde hal açmasına izin verecek.
Vergi, resim ve harçlar dışında kalan uyuşmazlıkların anlaşmayla
tasfiyesine karar verebilecek.
KAMUOYU YOKLAMASI VE ANKET YAPABİLECEK
Birinci sınıf gayri sıhhi müesseseler ile umuma açık istirahat ve
eğlence yerleri, belediye tarafından ruhsatlandıracak.
Belediye, toplu taşımaya ilişkin hizmetlere ait hakkını
kiralayabileceği gibi imtiyaz oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek
suretiyle de kullanabilecek.
Belediye, belde sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili görüş
ve düşüncelerini tespit etmek amacıyla kamuoyu yoklaması ve
araştırması yapabilecek.
Beldede ekonominin geliştirilmesi ve kayıt altına alınması için
izinsiz satış yapan seyyar satıcılar, belediye tarafından faaliyetten
men edilecek.
KORUMA EVLERİ AÇILACAK
Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50 bini geçen belediyeler,
kadınlar ve çocuklar için koruma evi açacak.
Kara, deniz ve su üzerinde işletilen her türlü servis ve toplum
taşıma araçları, ile taksi sayıları, bilet ücret ve tarifeleri, zaman
ve güzergahları, durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan
ve benzeri yerler üzerinde araç park yerleri belediye tarafından
belirlenecek, işletilecek işlettirilecek veya kiraya verilecek.
Belediye, kanunların kendisine verdiği trafik düzenlemesinin
gerektirdiği bütün işleri de yürütecek.
Belediyenin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde edilen
gelirleri, şartlı bağışlar ile kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan
malları haczedilemeyecek.
Belediyenin kamu hizmetine ayrılan veya kamunun yararlanmasına
açık, gelir getirmeyen taşınmaz malları ile bunların inşa ve
kullanımları her türlü vergi, resim, harç ve katkı paylarından muaf
tutulacak.
-BELEDİYENİN ORGANLARI-
Belediyenin karar organı, seçilmiş üyelerden oluşan belediye
meclisi olacak.
Belediye başkanının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle iade ettiği
kararlar salt çoğunlukla yeniden kabul edilirse kesinleşecek. Başkan,
bu kararlar aleyhine idari yargıya dava açabilecek. Meclis kararları
mahallin en büyük mülki idare amirine gönderilmedikçe yürürlüğe
giremeyecek. Mülki idare amirleri de hukuk aykırı gördüğü meclis
kararları aleyhine idari yargıya başvurabilecek.
Belediye meclisleri, üyeleri arasından en az 3 en fazla 5 kişiden
oluşan ihtisas komisyonları kurabilecek. İl ve ilçe belediyeleri ile
nüfusu 10 binin üzerindeki belediyelerde plan ve bütçe ile imar
komisyonları zorunlu olarak kurulacak. İl ve ilçe belediyeleri ile
nüfusu 10 binin üzerindeki belediyelerde belediye meclisi, bir önceki
yılın hesaplarının denetimi için denetim komisyonu oluşturacak.
Belediye meclisi, bilgi edinme ve denetim yetkisini, faaliyet
raporunu değerlendirme, denetim komisyonu, soru, genel görüşme ve
gensoru yollarıyla kullanacak.
Belediye meclisine sunduğu bir önceki yıla ait faaliyet raporu
meclis üye tam sayısının dörtte üç çoğunluğuyla yeterli görülmeyen ve
yetersizlik kararı Danıştay''ca uygun bulunan belediye başkanı
başkanlıktan düşecek. Gensoru önergesinin kabulünde de aynı süreç
işleyecek.
Belediye başkanı ve meclis üyeleri, münhasıran kendileri, ikinci
derece dahil kan ve kayın hısımları ve evlatlıkları ile ilgili işlerin
görüşüldüğü meclis toplantısına katılamayacak.
Belediye meclisi, imar ve yıllık bütçe dışındaki diğer konuları,
üye salt çoğunluğunun kabulü halinde komisyona havale etmeksizin
görüşüp karara bağlayabilecek.
-BAŞKAN VE MECLİS ÜYESİNE YASAKLAR-
Belediye başkanı, görevi süresince ve görevinin sona ermesinden
itibaren 2 yıl süreyle meclis üyeleri de görevleri süresince ve
görevlerinin sona ermesinden itibaren bir yıl süreyle belediye ve
bağlı kuruluşlarına karşı doğrudan doğruya veya dolaylı olarak
taahhüde giremeyecek, komisyonculuk ve temsilcilik yapamayacak.
BELEDİYE BAŞKANLARI SPOR KULÜPLERİNE YÖNETİCİ OLAMAYACAK
Belediye başkanları, görevlerinde kaldıkları sürece siyasi partilerin ve profesyonel spor kulüplerinin yönetim organlarında görev alamayacak.
TBMM Genel Kurulu''nda kabul edilen yasaya göre, belediye meclisi,
kendisine kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmayı ihmal eder
ve bu durum belediyeye ait işleri sekteye veya gecikmeye uğratırsa
belediyeye verilen görevlerle ilgisi olmayan siyasi konularda karar
alırsa İçişleri Bakanlığı''nın bildirimi üzerine, Danıştay kararı ile
feshedilebilecek.
Belediye meclisinin Danıştay tarafından feshi veya meclisin
ertelenmesi, meclis üye tam sayısının yarıdan fazlasının tutuklanması,
yedek üyelerin getirilmesinden sonra da meclis üye tam sayısının
yarısından aşağı düşmesi ve geçici olarak görevden uzaklaştırma
durumlarında, yeni meclis seçilinceye kadar meclis görevini, belediye
encümeninin memur üyeleri yürütebilecek.
Belediye encümeni, belediye başkanının başkanlığında; il
belediyelerinde ve nüfusu 100 binin üzerindeki belediyelerde, belediye
meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için gizli oyla
seçeceği üç üye, mali hizmetler birimi amiri, belediye başkanının
birim amirleri arasından bir yıl için seçeceği iki üye olmak üzere
yedi kişiden oluşacak.
Diğer belediyelerde, belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri
arasından bir yıl için gizli oyla seçeceği iki üye, mali hizmetler
birim amiri ile belediye başkanının birim amirleri arasından bir yıl
için seçeceği bir üye olmak üzere 5 kişiden meydana gelecek.
-BELEDİYE BAŞKANI-
Belediye başkanı, belediye idaresinin başı ve belediye tüzel
kişiliğinin temsilcisi olarak tanımlanırken, belediye başkanı,
görevinin devamı süresince siyasi partilerin yönetim ve denetim
organlarında görev alamayacak, profesyonel spor kulüplerinin
başkanlığını yapamayacak ve yönetiminde bulunamayacak.
-BELEDİYE BAŞKANININ ÖZLÜK HAKLARI-
Belediye başkanlarının özlük haklarını düzenleyen maddenin de
bulunduğu ikinci bölüm, Hükümet''in istemi üzerine Genel Kurul''da
tekkar görüşüldü ve Cuma günü önergeyle yükseltilen gösterge rakamları
düşürüldü.
Buna göre, nüfusu 10.000''e kadar olan belediyelerde 70 bin,
10.001''den 50 bine kadar olan belediyelerde 80 bin, 50.001''den
100.000''e kadar olan belediyelerde 100 bin, 100.001''den 250.000''e
kadar olan belediyelerde 115 bin, 250.001''den 500.000''e kadar olan
belediyelerde 135 bin, 500.0001''den 1.000.000''a kadar olan
belediyelerde 155 bin, 1.000.001''den 2 milyona kadar olan
belediyelerde 190 bin ve nüfusu 2.000.001''den fazla belediyelerde 230
bin gösterge rakamının devlet memurları için belirlenen aylık
katsayısının çarpımı sonucu bulunan tutarda aylık ödenecek.
Nüfusu 50.001''den az olan il merkezlerinin belediye başkanlarına
da 100 bin gösterge rakamının çarpımıyla oluşan tutar ödenecek.
-BELEDİYE BAŞKANLIĞININ SONA ERMESİ-
Belediye başkanlığı, ölüm ve istifa hallerinde kendiliğinden sona
erecek. Belediye başkanının, mazeretsiz ve kesintisiz olarak 20 günden
fazla görevini terk etmesi ve bu durumun mahalli mülki idare amiri
tarafından belirlenmesi, seçilme yeterliliğini kaybetmesi, görevini
sürdürmesine engel bir hastalık veya sakatlık durumunun yetkili sağlık
kuruluşu raporuyla belgelenmesi, meclis feshine neden olan eylem ve
işlemlere katılması hallerinden birinin meydana gelmesi durumunda,
İçişleri Bakanlığı''nın başvurusu üzerine Danıştay kararıyla başkanlık
sıfatı sona erebilecek.
-BELEDİYE BAŞKANLIĞININ BOŞALMASI-
Belediye başkanlığının herhangi bir nedenle boşalması halinde
vali, belediye meclisinin 10 gün içinde toplanmasını sağlayacak.
Meclis, belediye başkanlığının boşalması veya seçim dönemini aşacak
şekilde kamu hizmetinden yasaklanma cezasının verilmesi durumunda bir
başkan seçecek. Başkanın görevden uzaklaştırılması, tutuklanması veya
seçim dönemini aşmayacak şekilde kamu hizmetinden yasaklanması
durumunda ise bir başkanvekili seçecek.
Belediye başkanı veya başkanvekili, belediye meclisi üyeleri
arasından gizli oyla belirlenecek. Yeni seçilen başkanın görev süresi,
yerine seçildiği belediye başkanının görev süresiyle sınırlı olacak.
Başkanvekili ise yeni başkan seçilinceye veya görevden
uzaklaştırılmış ya da tutuklanmış başkan göreve dönünceye kadar görev
yapacak.
Belediye başkanı veya başkanvekili seçiminin 15 gün içinde
tamamlanmaması halinde, belediye meclisinin feshine ilişkin hükümler
uygulanacak.
Belediye başkanının görevlendirilmesine ilişkin hüküm uyarınca da
belediye başkanlığının herhangi bir nedenle boşalması ve yeni belediye
başkanı veya başkanvekili seçiminin yapılamaması durumunda, seçim
yapılıncaya kadar büyükşehir ve il belediyelerinde İçişleri Bakanı,
diğer belediyelerde vali tarafından görevlendirme yapılacak.
Belediyeler, beldenin nüfusu, fiziki ve coğrafi yapısı, ekonomik,
sosyal ve kültürel özellikleri ile gelişme potansiyeli dikkate
alınarak, norm kadro ilke ve standartlarına uygun olarak gerektiğinde
sağlık, itfaiye, imar, insan kaynakları, hukuk işleri ve ihtiyaca göre
diğer birimler oluşturabilecek. Norm kadro ilke ve standartları
İçişleri Bakanlığı ve Devlet Personel Başkanlığı tarafından ortaklaşa
belirlenecek.
Belediye ve bağlı kuruluşlarında norm kadroya uygun olarak
sözleşmeli statüsünde uzman ve teknik personel çalıştırabilecek.
-BELEDİYE ZABITASI-
Belediye zabıtasının görev ve yetkilerini de düzenleyen yasaya
göre, zabıta, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası
tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara
uymayanlar hakkında, mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları
uygulayacak.
Görevini yaparken zabıtaya karşı gelenler, devlet kolluk güçlerine
karşı gelenler gibi cezalandırılacak.
Belediye zabıta teşkilatında büro hizmetlerinde çalışanlar hariç,
zabıta hizmetlerinde çalışanlara, yılı bütçe kanununda belirtilen
miktar ve süre üst sınırlarını aşmamak kaydıyla belediye meclisi
tarafından uygun görülen miktar ve süreler dahilinde saat başı fazla
çalışma ücreti ödenebilecek.
Büyükşehir belediyesi ve mücavir alan sınırları içerisindeki emlak
vergileri ilçe ilk kademe belediyelerince toplanacak. Toplanan
vergilerden il özel idaresi ve büyükşehir belediyesine pay
verilmeyecek.
-GELECEK YILLARA YAYGIN HİZMET YÜKLENMELERİ-
Belediyede, belediye meclisinin, bağlı kuruluşlarda yetkili
organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı
ve tamiri; araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek
hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayar sistem
ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri; sağlıkla ilgili
destek hizmetleri; fuar, panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve
katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakım ve temizleme,
altyapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma
bakımı, sayaç okuma ve sayaç söküp-takma işleri ile ilgili hizmetler;
toplu taşım hizmetleri; sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili
işleri, süresi ilk yerel seçimleri izleyen altıncı ayın sonunu
geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilecek.
Belediye, kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili
mevzuatta belirtilen usullere göre şirket kurabilecek, özel gelir ve
gideri bulunan hizmetlerini İçişleri Bakanlığı''nın izniyle bütçe
içinde işletme kurarak yapabilecek.
Belediyeler, görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri
karşılamak amacıyla belli esaslara göre borçlanma yapabilecek ve
tahvil ihraç edebilecek.
Arsa ve konut üretimiyle de yetkilendirilen belediyenin ve bağlı
kuruluşları ile sermayesinin yüzde 50''sinden fazlası belediye ait
şirketlerin 31 Aralık 2004 tarihi itibarıyla kamu kurum ve
kuruluşlarından alacakları ve bunlara olan borçları, 31 Aralık 2005
tarihine kadar takas ve mahsup edilecek. Bunu sağlamak için uzlaşma
komisyonları oluşturulacak.
Belediyeler, kentin gelişimine uygun olarak eskiyen kent
kısımlarını yenilemek, konut ve sanayi alanları oluşturmak, kentin
dokusunu korumak, depreme karşı tedbir almak amacıyla kentsel dönüşüm ve gelişim projeleri uygulayacak.
Belediye, belediye meclisinin kararına bağlı olarak görev alanıyla
ilgili konularda faaliyet gösteren uluslararası kuruluş ve
organizasyonlara kurucu üye veya üye olabilecek ve bu
organizasyonlarla görev alanlarıyla ilgili olarak İçişleri
Bakanlığı''nın izniyle projeler geliştirebilecek.
Belediye hizmetlerine katkıda bulunma, saydamlık, hesap sorma ve
hesap verme, yerel yönetimlere katılma ilkelerini hayata geçirmek için
meslek örgütleri ve sivil toplum kuruluşları ve muhtarların
katılımıyla kent konseyi oluşturulacak.
Belediye sınırları ve mücavir alanları içerisinde şehirlerarası
otobüs terminali kurulması ve işletilmesi ile her türlü akaryakıt,
sıvılaştırılmış petrol ve doğalgaz istasyonlarına belediye tarafından
izin verilebilecek.
Cadde, sokak, meydan, park, tesis ve benzerlerine ad verilmesi ve
beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerinin tespitine ilişkin
kararlar belediye meclisinin salt çoğunluğunun, bunların
değiştirilmesine ilişkin kararlarda ise üçte iki çoğunluğunun oyuyla
yapılabilecek. Norm kadro uygulamasına geçilinceye kadar Bakanlar
Kurulu''nca ihdas edilmiş mevcut kadrolar, norm kadro uygulamasına
geçilinceye kadar norm kadro kabul edilecek.
Nüfusu 2 binin altına düşen belediyelerin tüzel kişiliklerinin
kaldırılarak köye dönüştürme işlemi (bu yerlerin 31 Aralık 2006
tarihine kadar başka bir belediyeye katılmaları ya da başka
belediyelerle birleşmeleri halinde) yapılmayacak. Tüzel kişiliklerin
kaldırılmasında, birleşme sonrasında 2000 yılı genel nüfus sayımı
sonucuna göre oluşan toplam nüfus esas alınacak.
Merkez idare tarafından yürütülen görev ve hizmetlere ait
yatırımlardan ilgili bakanlıklarca uygun görülenler, il özel idaresi
eliyle gerçekleştirilebilecek. Bu yatırımlara ait ödenekler, ilgili
kuruluşlar tarafından o yılın özel idare bütçesine aktarılacak. İl
özel idaresi, bu yatırımların yüzde 25''ine kadar olan kısmı için kendi
bütçesinden harcama yapabilecek. Merkezi idare, ayrıca desteklemek ve
geliştirmek istediği hizmetleri proje bazında gerekli kaynaklarını il
özel idaresine aktarmak suretiyle onlarla işbirliği içinde
yürütebilecek. Bu kaynaklar ve ödenekler, başka amaçlarla
kullanılamayacak.
Güncellenme Tarihi : 17.3.2016 12:29