IMF’nİn olmazsa olmazları arasında gösterilen ve yakın zamanda Meclis Genel Kurulu’na gelerek yasallaşması beklenen Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası, özürlüler için emeklilik kriterlerini yeniliyor.
Düzenlemede çalışma gücü kaybı yüzde 40’dan yüzde 50’ye çıkarılıyor. 13 milyon özürlüyü yakından ilgilendiren tasarının yasallaşması halinde 2 milyona yakın özürlünün emeklilik hakkını yitireceği belirtiliyor. 70 milyonu yakından ilgilendiren, sendika ve sivil toplum örgütlerinin yoğun tepkisine neden olan yeni yasada emeklilik süresi uzatılırken, sağlık sisteminden yararlanabilmek için ek ödeme yapılması öngörülüyor. Mevcut uygula SSK’da bin 800 günü olan veya bin 800 günü olmasa bile beş yıldan beri sigortalı olup da her yıl için ortalama 180 günü (5 yıl için 900 gün) olanlar malül duruma düştüklerinde kendilerine malüllük aylığı bağlanıyordu. Yeni tasarıyla bu süre 10 tam yıla yani 3 bin 600 güne çıkarılıyor.
Öte yandan, malüllük hali malül raporunun hastanelerden alındığı gün esas alınarak aylığa hak kazanılıp kazanılmadığına karar veriliyor. Bu durumda, kanunun yürürlük tarihi olan 1 Ocak 2006 gününden önce bin 800 günü olup da malül olan birisi hastaneden alacağı raporu 2 Ocak 2006 günü alırsa yeni kanuna göre 3 bin 600 günden az günü olduğundan malüllük aylığından yararlanamayacak! Ayrıca, 1 Ocak 2006 gününden önce beş yılı (yani 900 veya bin 800 günü) tamamlayan birisi malül duruma gelme halinde bugünkü kanunlara malüllük aylığı alabilirken, 2006’nı ilk gününden itibaren aylık alamaz hale gelecek.
Bu durumu Anayasa’ya aykırı ve kazanışmış haklara tecavüz olarak değerlendiren Kerim Subengi şöyle bir çözüm öneriyor: “Malüllük aylığı için gereken süre beş yıldan on yıla çıkarılıyorsa en azından beş yıllık bir geçiş süresi öngörülmesi yerinde olur.”
Artık emeklilik hayal
Tasarını tamamını eleştiren Hak-İş Genel Başkan Yardımcısı Öz-İplik-İş Genel Başkanı Yusuf Engin, ‘reform’ olarak nitelendirilen yasanın hiçbir şekilde amaca hizmet etmediğini söyledi. “IMF’den 800 ya da 1 milyar dolar alabilmek için norm ve standartlara uymayan bir düzenleme yapılıyor” diye konuşan Engin, şöyle devam etti: “Kamuda iş güvencesi var, 25 yılda çalıştığı zaman 9 bin işgücünü dolduruyor. Özel sektörde bu sözkonusu değil. dolayısıyla özel sektörde insanların en az 50 yıl çalışması gerekiyor ki bu da 70 yaşına denk geliyor. Kimse 70 yaşında bir insanı çalıştırmaz. Özellikle özürlüler konusu yeniden ele alınmalı. akis takdirde ülkemizde emekli olabilecek insan kalmaz” dedi. Engin, düzenleme sonrası için şu örnekleri verdi: “5 saat esnek saat olmak üzere haftada 3 gün çalışma bir insan 86 yaşında, ülkemizde mevsimlik çalıma yaygın, bu durumda olanlar ise 118 yılda emekliliğe hak kazanacak. Dünyada böyle bir sistem yok.”
Yetim özürlüler
İlginç bir noktaya daha dikkat çeken Subengi, “Sosyal Güvenlik Kapsamı içindeki ana veya babası tarafından bakılan özürlüler daha 4958 Sayılı Kanun ile Ak Parti Hükümetince verilen tasarılarla evlenseler dahi ana-babalarınca bakılmaya devam edilirken şimdi evlenmeleri halinde cezalandırılarak ana-baba korumasından çıkarılmaktadırlar” diyor.
Yüzde 40 özür sayılmıyor
Tasarıyla yukarıdaki durum tamamen değiştirilmekte ve tasarının 28 inci maddesine göre, çalışma gücündeki kayıp oranı yüzde 50 ila 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4 bin 320 gün prim ödemeleri halinde emekli olabilecek.
Yüzde 40 ila 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar da en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4 bin 680 gün, Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanacaklar.
Bu düzenleme de yüzde 40 değil yüzde 50 ve daha fazla oranda rapora sahip olanlar özürlü olarak emekli edileceği anlamına geliyor. Yüzde 40 ile yüzde 50 arasında özürlü olanlar kapsamdan çıkartılarak normal çalışanlar kategorisine sokuluyor.
Ayrıca, vergi usul kanunundaki 1.,2.,3. derece sakatlık kategorilerinden tamamen farklı bir kategori getirildiği için bu ilerde karışıklıklara da neden olacak. Çünkü Maliye Bakanlığınca özürlü sayılan, Sosyal Güvenlik Kurumunca özürlü sayılmayacak.
(TERCÜMAN)
Güncellenme Tarihi : 17.3.2016 12:26
