Savaşa günlük 200 milyon dolar harcayan İsrail'in ekonomisi çöküyor

Lübnan ve Gazze'ye savaş 'İsrail'e büyük mali darbeler vuruyor: Rapor

İsrail ekonomisi, Gazze ve Lübnan'da yürütülen savaşlar nedeniyle ağır bir şekilde kan kaybediyor. Bu savaşların maliyeti günlük yarım milyar şekelin üzerinde. (135 milyon dolar)
Bu görünür kayıplar bir de dolaylı ve görünmez kayıplar var ki bunlarla birlikte günlük kaybın 200 milyon doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor..
Bir yılı dolduran savaşta bu hesapla İsrail 70-80 milyar dolar kayba uğradı..

İsrail medyası, Gazze ve Lübnan'daki devam eden savaşlar nedeniyle işgalin önemli ekonomik ve mali kayıplara uğradığını kabul ediyor ve bu kayıpların boyutlarını ortaya koyan raporlar, bunların İsrail ekonomisi üzerindeki uzun vadeli etkilerine ışık tutuyor .

Lübnan cephesinde Yedioth Ahronoth , Lübnan'daki savaşın tırmanmasından bu yana günlük maliyetinin yarım milyar şekeli (135 milyon dolar) aştığını bildirdi. Gazete, bu rakamın yakın gelecekte daha da artmasının beklendiğini vurguladı.

Raporda, Ekim 2023'te savaşın başlamasından bu yana ilk kez on binlerce yedek askerin seferber edilmesi ve birkaç askeri tümenin Lübnan'a konuşlandırılması nedeniyle maliyetlerin önemli ölçüde arttığı belirtildi.

Hizbullah'ın operasyonları devam ederken ve füzeleri ve insansız hava araçları işgal altındaki toprakların derinliklerine ulaşırken, son haftalarda devasa harcamalar daha da arttı. Gazeteye göre, buna büyük miktarda mühimmatın yüksek maliyetleri ve yüzlerce pahalı önleyici füze ateşleme ihtiyacı da dahil.

Yedioth Ahronoth ayrıca, bu ek maliyetlerin, başta Lübnan olmak üzere, İran'dan gelen füze ve insansız hava aracı fırlatmalarındaki artışın yanı sıra , Irak ve Yemen'den gelen insansız hava aracı saldırılarından kaynaklandığını belirtti .

Pahalı mühimmatlar

Ek olarak, Walla! haber sitesi, İsrail işgal güçlerinin Lübnan'da kullandığı mühimmatın yüksek maliyetleri hakkında daha fazla ayrıntı ortaya koydu. Web sitesinin aktardığı üst düzey bir IOF yetkilisine göre, Hizbullah Genel Sekreteri Seyyid Hasan Nasrallah'ın şehit edilmesiyle sonuçlanan 27 Eylül 2024'teki Beyrut'un Güney Banliyösü'ne düzenlenen saldırıda kullanılan mühimmatın maliyeti 25 milyon şekele (6,7 milyon $) ulaştı.

Yetkili, Güney Banliyösü'ne düzenlenen benzer bir saldırıda, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin 20 milyon şekel (5,3 milyon dolar) değerinde mühimmat kullandığını kaydetti. 

İsrail medyası ayrıca Gazze'de devam eden savaşın şaşırtıcı masraflarını da vurguladı. The Jerusalem Post'a göre , Gazze cephesinde bir yıldan uzun süredir devam eden savaş hem kaynaklar hem de canlar açısından son derece maliyetli.

Gazete , The Economist'in "İsrail savaşı göze alabilir mi?" başlıklı mart sayısından alıntı yaptı. Başlıkta, İsrail işgal güçlerinin 2023'ün son üç ayında 30 milyar şekel (8 milyar dolar) israf ettiği, bunun da İsrail gayri safi yurt içi hasılasının (GSYİH) %2'sine denk geldiği ortaya çıktı.

İsrail gazetesi ayrıca hükümetin bütçesinin önemli bir sıkıntı yaşadığını, açığın GSYİH'nın %8'ine iki katına çıktığını bildirdi. Haaretz'e atıfta bulunan The Jerusalem Post , mali baskının, çoğunluğu ultra-Ortodoks kurum ve programlarına yönlendirilen, koalisyon harcamaları için ayrılan 14 milyar şekel (3,6 milyar $) içeren Knesset'ten geçen 2023-2024 bütçesi nedeniyle yoğunlaştığını belirtti.

The Jerusalem Post ayrıca İsrail savaş bütçesini eleştirerek, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in böylesine büyük mali talepleri yönetecek uzmanlıktan yoksun olduğunu ve onun "küçük bir mağazayı bile yönetmeye yeterli olmadığını" öne sürdü.

Savaş bütçesi tahsisleri aşacak

İsrail işgalinin her iki alanda da büyük harcamalar yapması nedeniyle Maliye Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, Yedioth Ahronoth gazetesine yaptığı açıklamada , hükümetin 2024 bütçesinin önümüzdeki yıl üçüncü kez aşılacağını öngördü.

Yetkili, bu artışın, mevcut bütçede artan harcamaları karşılayacak mali kaynakların bulunmaması ve 2024'e ertelenen yaklaşık 18 milyar şekel (4,8 milyar dolar) tutarındaki ABD yardımının İsrail işgaline aktarılmasındaki gecikmeden kaynaklandığını açıkladı.

Ynet , son 50 günde, Lübnan'daki savaşı genişletmenin ve Gazze'deki devam eden savaşın toplam maliyetinin Eylül 2024'ün başından bu yana yaklaşık 25 milyar şekele (6,7 milyar $) ulaştığını açıkladı. Bu "muazzam harcamaların hükümetin bütçesini aşmayı ve doğrudan artırmayı gerektireceğini" vurguladı.

Raporda ayrıca İsrail güvenlik teşkilatı ile Maliye Bakanlığı arasında 20 milyar şekel (5,3 milyar $) olarak tahmin edilen bir mali uçuruma işaret edildi. Güvenlik aygıtı önümüzdeki yıllarda ek 220 milyar şekel (59 milyar $'ın üzerinde) talep ediyor, bu talep maliye bakanlığı tarafından tamamen reddedildi.

Yükselen maliyetler

Smotrich , ayın başlarında yaptığı açıklamada,  devam eden savaşın "İsrail tarihindeki en uzun ve en pahalı savaş" olduğunu, bugüne kadar yaklaşık 250 milyar şekel (66,6 milyar dolar) tutarında doğrudan maliyete yol açtığını kabul etmişti.

Ayrıca, bu rakamın artması muhtemel olduğunu vurgulayarak, "Hepimiz bu savaşı finanse etme ihtiyacını hissedeceğiz ve bizim için kolay olmayacak."

Bu arada, Ynet News için gazeteci olan Gad Lior , Ynet Studio ile yaptığı bir röportajda Smotrich'in ekonomik durum sunumuna sert bir eleştiri getirdi . Smotrich'in analizinin ekonomik prensipleri sağlam bir şekilde kavramadığını ve İsrail ekonomisini etkileyen hakim gerçekleri kabul etmede başarısız olduğunu savundu.   

Lior, Smotrich'in Moody's raporunu "zayıf ve saçma" olarak nitelendirmesine dikkat çekerek, "Londra'daki ekonomistler bize ders vermeyecek" dedi. Bu tür açıklamaların kredi derecelendirme kuruluşlarını "İsrail'in" notunu düşürmeye devam etmeye teşvik edebileceği konusunda uyardı ve Smotrich'in Moody's'in genel merkezi ve yönetimi hakkındaki bilgilerinin yanlış olduğunu belirtti.

Lior, "Smotrich'in görev süresi boyunca İsrail ekonomisini etkileyen tehlikeli durumda, bakanın tamamen bilgisiz olması nedeniyle kredi derecelendirme kuruluşlarına saldırarak sert ifadeler kullanmaya cesaret ettiğini" vurguladı.

"Endişe verici olan, İsrail'deki ekonomik sistemin başındaki kişinin hassas ve karmaşık ekonomik süreçleri anlama yeteneğinden yoksun olmasıdır" dedi.

Bu bağlamda, hem "İsrail"de hem de dünyada ekonomistler arasında, İsrail ekonomisinin son bir yıldır sorumlu bir şekilde yönetilmediği konusunda bir görüş birliği olduğunu kaydetti.