Shakespeare ''acımasız'' bir iş adamıymış

     Galler'deki Aberystwyth Üniversitesinden bir grup akademisyenin yaptığı araştırma, ünlü ozanın, kıtlık döneminde tahıl işinden para kazanan ''acımasız'' bir iş adamı olduğunu gösterdi.
     Akademisyenler, mayıs ayında Galler'de yapılacak Hay Edebiyat Festivali'nde sunulacak tezlerinde, Shakespeare'in, aynı zamanda tahıl tüccarı olduğunu, çevreye borç para verdiğini ve vergi kaçırdığını ileri sürdü.
     Shakespeare'in sıklıkla görmezden gelinen iş anlayışı incelenmeden tam anlamıyla anlaşılamayacağını savunan, Aberystwyth'de Ortaçağ ve Rönesans edebiyatı dersleri veren Jayne Archer ve meslektaşları Howard Thomas ile Richard Marggraf Turley, edebiyatçının Stratford-upon-Avon kasabasındaki bu yaşantısının ayrıntılarını ortaya çıkarmak için arşivleri taradı.
     Akademisyenler, tezlerinde ''Shakespeare'in, 15 yıl süresince komşularına ve yerel tüccarlara şişirilmiş fiyatlara satabilmek için tahıl, malt ve arpa satın alarak stokladığını, ürünler için kendisine tam ödeme yapamayacak (ya da yapmayacak) kişilerin peşine düştüğünü, kazançlarını borç para verme işinde kullandığını'' yazdı.
     Tezde, yetkililerin, vergi kaçakçılığı yüzünden Shakespeare'i takibe aldığı, 1598 yılında kıtlık sırasında tahıl istiflemekten hakkında kovuşturma açıldığı ifade edildi.
     Akademisyenler, tezlerinin, edebiyat severlerde şok etkisi yaratabileceğini ancak modern okuyucuların ve bilginlerin, Shakespeare ve onun döneminde yaşayanların karşı karşıya oldukları acı gerçekler hakkında bilgi sahibi olmadıklarını belirtti.
     Jayne Archer, Shakespeare'in bu yönlerinin, ''eleştirmenler ve bilginlerin, yaratıcı dehanın aynı zamanda kendi çıkarıyla hareket ettiği fikrini uygun bulmayacakları için görmezden gelindiğini söyledi.
     Archer, Shakespeare'in, 16. yüzyıl sonuyla 17. yüzyıl başında yaşadığını ve eserlerini kaleme aldığını belirterek, alışılmadık soğuk ve aşırı yağışların kıtlığa neden olduğu bu dönemin, ''Küçük Buz Devri'' olarak bilindiğine dikkati çekti.
     Akademisyen Archer, bu dönemde yaşanan gıda sıkıntısının, kıtlıktan harap olan antik Roma'da geçen ''Koryalanus'' dahil olmak üzere Shakespeare'in oyunlarına yeni bir ışık tutabileceğini, ''Kral Lear''da da kıtlığa değinildiğini kaydetti.
     Archer, Shakespeare'in ''acımasız'' bir iş adamı olması fikrinin, hassas sanatçının romantik görüşleriyle uyum içinde olmayabileceğini ancak edebiyatçının çok sert yargılanmaması gerektiğini ifade ederek, ''Shakespeare'i, açlığın adamı olarak hatırlamak, onu çok daha insan, çok daha anlaşılır ve çok daha karmaşık yapar'' dedi.
     Shakespeare uzmanı Jonathan Bate, Sunday Times gazetesine yaptığı açıklamada, Archer ve meslektaşlarının, çok değerli bir araştırma yaptıklarını ifade etti.

     Muhabir: Gamze Türkoğlu Oğuz / AP
     Yayıncı: İbrahim Uyar