Sinwar'ın şehit edilmesinde bildiklerimiz
İsrail, 7 Ekim'in arkasındaki Hamas beyini öldürdüğünü söylüyor. İşte bildiklerimiz..
Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği yıkıcı saldırılardan bir yıldan fazla bir süre sonra, ülkenin ordusu Perşembe günü, sınır ötesi katliamın baş mimarı olduğunu düşündükleri kişiyi öldürdüğünü duyurdu.
ABD'li yetkililer, Hamas lideri Yahya Sinwar'ın ölümünün ateşkes için nadir bir fırsat yaratabileceğini söylüyor. Zira İsrail , grubun eski siyasi lideri İsmail Haniye ve Lübnan'daki militan grup Hizbullah'ın liderleri de dahil olmak üzere Hamas'ın diğer üst düzey komutanlarını ŞEHİT EDİLMİŞTİ
Hamas ve Hizbullah, İran destekli militan gruplardan oluşan bir eksenin parçasıdır.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu , Perşembe günü kaydettiği video mesajında, Sinwar'ın ölümünün "Hamas'tan sonraki günün başlangıcı" olduğunu ancak "önümüzdeki görevin henüz tamamlanmadığını" söyledi.
Hamas, liderinin öldürüldüğüne dair haberlere ilişkin henüz bir açıklama yapmadı.
İşte bilmeniz gerekenler.
Nasıl oldu?
7 Ekim saldırılarından bu yana İsrail, Sinwar için acımasız bir insan avına kaynaklarını akıttı ve onu Gazze'deki en çok aranan adam ve "yürüyen ölü adam" ilan etti. Bir noktada, bir İsrail askeri sözcüsü, avlarının "yakalanana kadar, ölü veya diri, durmayacağını" söyledi.
Ve ABD yetkilileri, İsrail ordusunun birkaç kez yaklaştığını, hatta bir noktada Sinwar'ı birkaç aile üyesiyle birlikte Gazze tünelinde gösterdiği iddia edilen bir video bile elde ettiğini düşünüyor - ancak Sinwar kaçmaya devam etti. İsrail ordusu daha önce Sinwar'ın evini kuşattı ve memleketi Han Yunus'a yoğun bir saldırı düzenledi, ancak onu bulamadı.
O yıl süren arama, Çarşamba günü Güney Gazze'deki Rafah'ta beklenmedik bir şekilde sona erdi. Konuya aşina iki İsrailli kaynağa göre, İsrail güçleri rutin bir askeri operasyon sırasında bölgedeydi ve bir binanın yakınında ateş altında kaldılar.
İsrail ordusuna göre askerler bir tankla ateşe karşılık verdi, ardından ağır hasarlı binaya bir drone uçurdu. Ordu tarafından paylaşılan video, Sinwar'ın son anları gibi görünenleri gösteriyor: Toz ve molozlarla çevrili bir sandalyede tek başına oturuyor ve doğrudan kameraya bakıyor gibi görünüyor. Elinde bir tahta parçası tutuyor ve video bitmeden önce drone'a fırlatıyor.
İsrail ordusu, askerlerin enkazı incelediğinde Sinwar'ın cesetler arasında olduğunu fark ettiklerini söyledi.
ABD'li bir yetkili ve konuya yakın eski bir yetkili, İsrail'in Hamas liderini diş kayıtları ve diğer biyometrik veriler sayesinde tespit ettiğini söyledi.
Perşembe günü bir başka İsrail askeri sözcüsü, Sinwar'ın öldürüldüğünde kuzeye kaçmaya çalıştığını söyledi. Sözcü, yanında bir silah ve 10.000 dolardan fazla İsrail şekeli bulunduğunu söyledi.
Bazıları tarafından aynı zamanda pragmatik bir siyasi lider olarak görülüyordu: Hamas, 2017'de Sinwar'ı Gazze'deki ana karar alma organı olan Politbüro'nun siyasi şefi olarak seçti.
Sinwar, 2015 yılında ABD Dışişleri Bakanlığı ve Avrupa Birliği tarafından küresel terörist olarak tanımlanmış, son yıllarda İngiltere ve Fransa tarafından da yaptırımlara tabi tutulmuştu.
Ancak 7 Ekim saldırılarından sonra İsrail'in kilit hedeflerinden biri olarak daha da öne çıktı. İsrailli yetkililer ona "şeytanın yüzü" ve "Han Younis kasabı" adını verdiler.
Ağustos ayında İsmail Haniye'nin İran'da suikasta uğramasının ardından Hamas'ın en kıdemli liderlerinden biri oldu . Sinwar, 7 Ekim saldırılarından beri görülmemişti; büyük ihtimalle İsrail'in Gazze kuşatmasından, geniş bir yeraltı tünelleri ağında sığınak bularak kurtulmuştu.
7 Ekim'deki rolü neydi?
İsrail, Sinwar'ı Hamas'ın 7 Ekim saldırısının "beyni" olmakla suçladı ; ancak uzmanlar onun muhtemelen birkaç kişiden biri olduğunu söylüyor.
Saldırı, İsrail'e karşı tarihindeki en ölümcül saldırıydı. Hamas ve diğer Filistinli silahlı gruplar, çoğunluğu sivil olmak üzere 1.200'den fazla kişiyi öldürdü ve yaklaşık 250 kişiyi rehin olarak Gazze'ye götürdü.
Sinwar, rehinelerin geri gönderilmesine ilişkin yoğun müzakereler sırasında önemli karar vericilerden biri ve muhtemelen Gazze'deki dış dünyanın ana temas noktası olarak görülüyordu.
Görüşmelere İsrail, Hamas, ABD, Katar ve Mısır'dan üst düzey yetkililer katıldı.
Peki bundan sonra ne olacak?
Bundan sonra ne olacağını veya Hamas'ın nasıl bir yanıt vereceğini söylemek için henüz çok erken olsa da, Sinwar'ın şehit edilmesi İsrail'in Hamas'ı tamamen dağıtma kampanyası sırasında üst düzey liderlerin birer birer öldürüldüğü HAMAS'a indirilen son darbe oldu.
Haniye suikastından sadece bir gün sonra İsrail, daha önce düzenlediği bir saldırıda Hamas'ın askeri şefi Muhammed Daif'i öldürdüğünü doğruladı. Daif, 7 Ekim suikastinin arkasındaki isimlerden biriydi.
Ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasının aylarca inatla durdurulmasıyla, üst düzey ABD yetkilileri Sinwar'ın bir gün ortadan kaldırılabileceği umuduna tutunmuştu - bu da bir çözüme giden bir yol açacaktı. Artık onun gitmesiyle, yetkililer bunun İsrail-Hamas savaşını sona erdirmenin en iyi şanslarından biri olabileceğini düşünüyorlar, ancak bunun istikrarsız bölge için nihayetinde ne anlama geleceği konusunda herhangi bir tahminde bulunmaktan çekiniyorlar.
Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamaya göre, ABD Başkanı Joe Biden, Perşembe günü Netanyahu ile yaptığı telefon görüşmesinde, "Her iki lider de rehinelerin serbest bırakılması konusunda bir fırsat olduğu ve bu hedefe ulaşmak için birlikte çalışacakları konusunda anlaştı."
Ancak Sinwar'ın kardeşinin kaderi de dahil olmak üzere pek çok şey bilinmiyor.
Geçtiğimiz ay CNN'e konuşan kıdemli bir İsrailli yetkili, Mohammed Sinwar'ın yakın zamanda Hamas'ın askeri komutanı olarak göreve geldiğini söyledi. Kardeşler birbirine çok yakındı ve en son Ağustos ayına kadar sık sık birlikteydiler, aynı yetkili CNN'e söyledi.
Muhammed bu hafta hayatta kalırsa, İsrail'in Filistin yerleşiminden kalan rehinelerini çıkarmaya çalışmasıyla kardeşinin sert müzakere taktiklerini sürdürmesi muhtemeldir. Ancak net bir resim ortaya çıkana kadar, militan grubun bir sonraki hamlesini bilmek zor olacaktır.
Ve Sinwar'ın ölümüyle birlikte, daha geniş Orta Doğu çatışması devam ediyor - özellikle de İsrail'in bu ayın başlarında İran'ın balistik füze saldırısına misilleme yapmaya hazırlanmasıyla . CNN daha önce bu hareketin ABD seçimlerinden önce beklendiğini bildirmişti.
Çatışmanın bir diğer cephesi ise İsrail-Lübnan sınırında yoğunlaşıyor. Hizbullah, Perşembe günü İsrail ile savaşında "yeni ve tırmanan bir aşama" ilan etti.
Hizbullah da son aylarda önemli kayıplar verdi. Onlarca kişinin ölümüne ve binlercesinin yaralanmasına yol açan çağrı cihazı ve telsiz saldırılarından, çoğu sivil olmak üzere, geçen ay liderleri Hasan Nasrallah da dahil olmak üzere birçok üst düzey komutanın suikastına kadar.
Bu arada Gazze'de Filistinliler, CNN'e, Sinwar'ın öldürülmesinin savaşı bitireceğine inanmadıklarını söyledi; ancak bazıları temkinli bir umut dile getirdi.
CNN'den Kara Fox, Ivana Kottasová, Jeremy Diamond, Dana Karni, Pauline Lockwood, Sophie Tanno, Kevin Liptak, MJ Lee, Kylie Atwood ve Alex Marquardt habere katkıda bulundu.
Güncellenme Tarihi : 18.10.2024 13:16
