Aldığınız telefonun kaçak olup olmadığını nasıl anlarsınız?

İnternetten 'Cep telefonunu işletebileceğiniz uygun pasaport var' ilanı vererek 75-130 TL'ye satın alıyorlar. Telefonunu kayıt altına almak isteyenler sitelerle bağlantı kurarken, yetkililer, uygulamanın yasa dışı olduğu uyarısında bulunuyor.
Kaçak ve hırsızlık malı cep telefonlarının kullanım dışı bırakılmasını öngören, cep telefonu kullanımı ve ticaretine ilişkin düzenlemeler getiren 'Telsiz Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'a göre; herkes yurtdışından aldığı cihazları pasaportuna kaydettirmek zorunda. Aksi takdirde telefonlar aktif hale gelmiyor. Üstelik pasaporta kayıtlı bir telefon varsa, bu kaydın üzerinden 2 yıl geçmeden yeni bir telefon kaydı yaptırılamıyor. Bu durumu fırsat bilen bazı kişiler, internette oluşturdukları siteler üzerinde 'Bir adet pasaport telefon kayıt hakkı satılıktır' ya da 'Kayıt için pasaport arıyorum' şeklinde ilan veriyor. Bunun için basit birkaç soruyu cevaplandırıp üye olmak yeterli.

Ne kadar güvenli oldukları tartışılan bu tür sitelerde şahıslar, telefon numaralarını, hatta gizli kalması gereken banka hesap numaralarını açıkça verebiliyor. Bazıları daha da ileri giderek TC kimlik numarasını dahi yazabiliyor. Aynı sitelerde, kaydı düşmüş telefonların da kayıt yaptırılacağı iddia ediliyor. Bunun fiyatı ise ortalama 100 liradan başlıyor. İnternete güvenmeyenler ise garantisiz ürünlerin ana merkezi İstanbul Sirkeci'deki Doğubank'a müracaat ediyor. Doğubank'ta toplanan pasaportlara, belli ücret karşılığında işlem yapılıyor. Fiyatlar, hac, umre ve yaz tatili gibi giriş çıkışın çok olduğu dönemlerde düşüyor. Bu kez kişiler internet ya da Doğubank yerine havaalanlarındaki GSM bayilerine başvuruyor. Bir bayi sahibi, her gün en az 3-4 kişinin gelerek "Telefon getirdim. Pasaport arıyorum. Yardımcı olur musunuz?" diye sorduğunu anlatıyor. Yetkililer ise bu tür işlemler sonucunda kişilerin başının derde girebileceği uyarısında bulunuyor: "Pasaport kayıt hakkı herkesin kendisi tarafından kullanılması gereken bir kural. Bu hak başkaları tarafından para karşılığında ticarî bir amaç için verilmedi. Tespiti halinde bu kişilerin başı derde girebilir. Çünkü kayıt ettirilen pasaport bir suçluya ait olabilir." Cep telefonlarının kayıt altına alınması ve kaçakçılığının önlenmesi amacıyla yapılan yasal düzenlemelere rağmen geçen yıl ele geçirilen kaçak cep telefonu miktarı önceki yıla göre yaklaşık 3 kat artarak 85 bin adedi geçti. Bu telefonların piyasa değeri ise yaklaşık 15 milyon lira.

2005'te gümrüklerde 77 bin 155 adet cep telefon ele geçirildi. Bu rakam 2006'da 80 bin 297'ye yükselirken, 2007'de 17 bin 663'e kadar düştü. Devam eden yıllarda 10-30 bin adet arasında olan el konulan kaçak cep telefonu sayısı, geçen sene rekor seviye olan 85 bin 297'ye kadar çıktı. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, kayıt dışı olduğu için geçen yıl 3 milyon 231 bin 955 adet telefonu görüşmeye kapattı. Görüşmeye kapatılan cep telefonu sayısı bu yıl 25 Şubat itibarıyla 398 bin 951 olarak kayıtlara geçti. Geçen yıl ithalat yoluyla ülkeye getirilip kaydı yapılan cep telefonu sayısı ise 17 milyon 839 bin 954 oldu.

Telefonun kaçak olup olmadığını nasıl anlarsınız?

Kaçak cep telefonları genellikle IMEI numarası değiştirilerek satılıyor. Bunun için kullanıcıların öncelikle *#06# işlemi yaparak telefonların IMEI numarasını öğrenmeleri gerekiyor. Bu numara, telefonun paketi üzerinde yazılanla karşılaştırılmalı. Ardından BTK'nın sitesinde yer alan 'IMEI No Sorgulama' bölümünden cihazın modeli ile uyuşup uyuşmadığı kontrol edilmeli. Numara cihazın modeliyle uyuşuyorsa problem yok. Örneğin, telefon BlackBerry ya da iPhone ise ve sitede yer alan cihaz bilgisi Nokia'nın ya da Samsung'un telefonunu gösteriyorsa kaçak demektir. Benzer olaylara özellikle faturasız ürünlerde sıklıkla karşılaşıldığı için tüketicilerin garantili ürün alması tavsiye ediliyor.