Kara delik koca yıldızı yuttu

Gökbilimciler ilk defa bir kara deliğin bir yıldızı yutuşunu gözlemledi. 

Maryland Üniversitesi’nden gökbilimciler, ilk defa bir karadeliğin bir yıldızı yutuşunu gözlemledi. Karadeliğe fazla yaklaşan yıldız çekim gücüne kapılınca, parçalanan madde deliğe doğru düşmeye başladı.

Swift J1644+57 olarak adlandırılan kara delik yıldızı yutarken, devasa gaz bulutu parçalara ayrılarak deliğe doğru spiral bir şekilde yaklaşmaya başladı. Geri dönüşü olmayan bu yolculuk esnasında yıldızın çevreye saçtığı X-ray ışınları, özel bir teleskop yardımıyla izlendi.

Bilim insanları, saçılan x-ray ışınları sayesinde kara delik ve onun büyüyen diski (accretion disk) hakkında birçok bilgi edindi. Ekip, bulgularını Nature dergisinin Haziran sayısında paylaştı.

Yüzde 90'ı uykuda

Bilinen evrendeki kara deliklerin yüzde 90’ı uykuda. Yani çevrelerindeki kütleler ile çekim dengesindeler, bu kütleleri aktif olarak yutmuyorlar. Bu nedenle de ışık veya radyasyon saçmıyorlar. Fakat yıldızlar kara deliklere fazla yaklaşırlarsa ‘gelgitsel parçalanma olayı’ (tidal disruption event) adı verilen bu hadise gözlemleniyor.

NASA’nın Swift isimli uydusu olayı ilk fark eden oldu, otomatik olarak Avrupa Uzay Ajansı’nın Newton ve Japonya’nın Suzaku uydularını harekete geçirdi. Böylece bu nadir gök olayı farklı kaynaklarca kayıt altına alındı.

Kara delik yıldızı o kadar hızlı yuttu ki, olay esnasında ‘Eddington Limiti’ olarak bilinen kara deliklerin madde yutma hızı rekoru da kırılmış oldu.

Kaynak: phys.org