Türk Ticaret Kanunu'nu silbaştan değişti
Değiştirilen yasayla birlikte şirketlerin yapısından gelir gider hesaplarına kadar pek çok alanda yeniliklere gidildi.Her şirket kendi internet sitesini kurduracak.Şirketin internet sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az 6 ay süreyle internet sitesinde kalacak, aksi halde konulmamış sayılacak.
TBMM (AA) - Tacirin kullandığı her türlü kağıt ve belgede, sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarasının gösterilmesi zorunluluğuyla ilgili düzenlemenin yürürlüğü 1 Ocak 2014'e erteleniyor.
Türk Ticaret Kanunu'nda değişiklik yapan tasarıya göre, limited şirketler de anonim şirketlerde olduğu gibi sermayenin dörtte birini kuruluşta, geri kalan kısmını da 24 ay içinde ödeyecek. Esas sermaye pay bedellerinin ödenmesi, ödeme yeri, ifa borcu, ifa etmemenin sonuçları, bedelleri tamamen ödenmemiş payların devri hususlarında anonim şirketlere ilişkin hükümler kıyasen uygulanacak.
Küçük ve orta büyüklükteki işletmeleri tanımlayan ölçütler, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nun görüşleri alınarak, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca yönetmelikle düzenlenecek. Yönetmelik Resmi Gazete'de yayımlanacak.
Tasarıyla, internet sitesi oluşturmak durumunda olan sermaye şirketleri, sitenin kurulma zamanı, siteye konulacak içeriklerin hangi sürede bu siteye konulacağı, sitede ilan edilecek hususlar düzenlendi.
Buna göre, denetime tabi olan sermaye şirketleri, kuruluşlarının ticaret siciline tescili tarihinden itibaren 3 ay içinde internet sitesi açmak ve bu sitenin belirli bir bölümünü şirketçe kanunen yapılması gereken ilanların yayımlanmasına ayıracak. İnternet sitesinde yayımlanacak içerikler, belli bir süre belirtilmişse bu süre içinde, belirtilmemişse içeriğin dayandığı işlemin veya olgunun gerçekleştiği tarihten, tescil veya ilana bağlandığı durumlarda ise tescil veya ilanın yapıldığı tarihten itibaren en geç 5 gün içinde, şirketin kuruluşundan internet sitesi açılıncaya kadar geçen sürede yayımlanması gereken içerikler de bu sitenin açıldığı tarihte siteye konulacak.
Bu yükümlülüklere uyulmaması ilgili kararların iptal edilmesinin sebebini oluşturacak, kanuna aykırılığın tüm sonuçlarının doğmasına yol açacak, kusuru bulunan yöneticilerle yönetim kurulu üyelerinin sorumluluğuna neden olacak.
İnternet sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış bölümü herkesin erişimine açık olacak. Erişim hakkının kullanılması, ilgili olmak veya menfaati bulunmak gibi kayıtlarla sınırlandırılamayacağı gibi herhangi bir şarta da bağlanamayacak. Bu ilkenin ihlali halinde herkes engelin kaldırılması davasını açabilecek.
İnternet sitesinin, bu maddenin amaçlarına ayrılmış kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez içinde ''yönlendirilmiş mesaj'' ibaresi konulacak. Bu ibare ancak kanuna ve yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilecek.
-İnternete konulan içerik 6 ay kalacak-
Şirketin internet sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az 6 ay süreyle internet sitesinde kalacak, aksi halde konulmamış sayılacak.
Anonim şirketlerde genel kurullara elektronik ortamda katılma, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy verme, fiziki katılmanın ve oy vermenin bütün hukuki sonuçlarını doğuracak. Bu hükmün uygulanması esasları Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nca hazırlanan yönetmelikle düzenlenecek. Bu yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle birlikte, genel kurullara elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sisteminin uygulanması pay senetleri, borsaya kote edilmiş şirketlerde zorunlu hale gelecek.
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen Türkiye Muhasebe Standartları; Türkiye Muhasebe Standartları, Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve yorumları, kurum tarafından değişik işletme büyüklükleri, sektörler ve kar amacı gütmeyen kuruluşlar için belirlenen standartlar ve diğer düzenlemelerden oluşacak.
Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından belirlenen şirketler 1 Ocak 2013 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte başlayacak hesap dönemi için, münferit ve konsolide finansal tablolarının düzenlenmesinde Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulamak zorunda olacak.
Denetçi, denetime tabi tutulan şirketlerin yetkili organı tarafından en geç 31 Mart 2013'e kadar seçilecek. Seçimle birlikte ilgili kanuna göre görev yapan denetçinin görevi sona erecek, 31 Aralık 2012 tarihinde veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarihte sona erecek olan dönemin bilançosu, seçilen denetçi tarafından denetlenecek. 1 Ocak 2013 tarihini taşıyan veya özel hesap dönemi dolayısıyla daha sonraki bir tarih itibarıyla çıkarılmış bulunan açılış bilançosu, seçilmiş denetçi tarafından denetlenecek. Denetçi, geçmiş yıla ait finansal tablolarla gerekli karşılaştırmayı yapabilmek için finansal tablolara raporunda yer verecek.
Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 yıl içinde, sermayelerini öngörülen tutarlara çıkarmayan anonim şirketler ile limited şirketler, herhangi bir nedenle dağılmış olan kooperatifler, sebebi ne olursa olsun aralıksız son 5 yıla ait olağan genel kurul toplantıları yapılamayan anonim şirketler ile kooperatifler ile tasfiye işlemlerine başlanılmış ancak genel kurulun toplanamaması nedeniyle ara bilançoları veya son ve kafi bilançosu genel kurula tevdi edilemediği için ticaret sicilinden terkin işlemi yapılamayan şirket ve kooperatiflerin tasfiyeleri ve ticaret sicilinden kayıtlarının silinmeleri, ilgili kanunlardaki tasfiye usulüne uyulmaksızın bu düzenleme uyarınca yapılacak. Davacı veya davalı sıfatıyla devam eden davaları bulunan şirket veya kooperatiflere bu madde hükümleri uygulanmayacak.
-Tasfiye memuru bildirme-
Şirket veya kooperatif, ortaklarından herhangi birini, ticaret siciline kayıtlı en son yetkilileri ya da bunların belirleyecekleri üçüncü şahısları tasfiye memuru olarak bildirilebilecek. Üçüncü şahısların tasfiye memuru olarak tescil edilebilmeleri, ortakların veya yöneticilerin hiçbirinin tasfiye memuru olarak bildirilmemiş olmasına bağlı olacak.
Tasfiye memurları ve tasfiye adresi, ilgili ticaret sicili müdürlüğü tarafından, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ve ilgili odanın internet sitesinde ilan edilecek. Bu ilanda; şirket veya kooperatifin alacaklıları, alacaklarını kanıtlarıyla birlikte ilan tarihinden itibaren 2 ay içinde tasfiye memurlarına bildirmeye davet edilecek.
Buna göre yapılacak ilan, Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılmış tebligat yerine geçecek.
Tasfiye memurları, alacaklıların alacaklarını bildirmeleri için öngörülen sürenin sonunda şirketin veya kooperatifin durumunu gösteren bir bilanço hazırlayacak ve tasfiyeyi 6 ay içinde sonuçlandıracak.
Tasfiye memurlarınca hazırlanan bilançoya göre, şirket veya kooperatifin borçlarının varlığından fazla olması halinde, tasfiye memurları durumu derhal alacaklılara bildirerek, şirket veya kooperatifin iflasına karar verilmesi için mahkemeye başvuruda bulunmaları istenecek. Bildirimde, bildirim tarihinden itibaren 3 ay içinde şirket veya kooperatifin iflası için mahkemeye müracaat edildiğinin bildirilmemesi halinde, kaydın silineceği ihtar edilecek. Alacaklıların başvurusu üzerine mahkeme iflasın açılmasına karar verecek. Süresi içinde şirket veya kooperatifin iflası için mahkemeye müracaat edildiğinin bildirilmemesi halinde, ilgili şirket veya kooperatifin unvanı ticaret sicilinden silinecek Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edilecek.
Bu düzenleme uyarınca yapılacak tescil ve kayıt silme işlemleri her türlü harçtan; bu işlemler için düzenlenecek kağıtlar damga vergisinden muaf tutulacak.
Tasfiye edilmeksizin unvanı silinen şirket veya kooperatiflerin ortaya çıkabilecek mal varlığı, kaydın silindiği tarihten itibaren 10 yıl sonra Hazineye devredilecek. Hazine bu şirket ve kooperatiflerin borçlarından sorumlu tutulmayacak. Ticaret sicilinden kaydı silinen şirket veya kooperatifin alacaklıları ile hukuki menfaatleri bulunanlar, haklı sebeplere dayanarak silinme tarihinden itibaren 5 yıl içinde mahkemeye başvurarak şirket veya kooperatifin yeniden ihyasını isteyebilecek.
-İnternet sitelerinin içeriklerini düzenleyecek-
Tasarıyla, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce kurulan denetime tabi sermaye şirketlerinden internet sitesine sahip olanlar, kanunun yürürlüğünden itibaren üç ay içinde internet sitelerinin içeriklerini, kanunun öngördüğü şekilde düzenleyecek.
Tacirin işletmesiyle ilgili olarak kullandığı her türlü kağıt ve belgede, tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi, tacir sermaye şirketi ise taahhüt edilen ve ödenen sermaye, internet sitesinin adresi ve numarasının gösterilmesi zorunluluğuyla ilgili maddenin yürürlüğü 1 Ocak 2014'de erteleniyor.
Tasarıyla, TTK'dan çıkarılması öngörülen bazı düzenlemeler şöyle:
''Birleşmeye katılan şirketlerin; birleşme sözleşmesini, birleşme raporunu ve birleşmeye esas oluşturan bilançoyu, bu konuda uzman olan bir işlem denetçisine denetlettirmeleri şarttır.
Şirket, tür değiştirme planını, tür değiştirme raporunu, tür değiştirmede esas alınan bilançoyu işlem denetçisine denetlettirir.
Esas sermayeyi oluşturan payların tamamının, kurucular tarafından esas sözleşmede taahhüt olunduğu, esas sözleşmenin altında yer alan bir noter şerhi ile onaylanır.
Anonim şirketin ve topluluğun finansal tablolarını düzenlemekle yükümlü ana şirketin yönetim kurulu, bilanço gününden itibaren altı ay içinde; finansal tabloları, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporunu, kar dağıtımına ilişkin genel kurul kararını, denetçinin verdiği görüşü ve genel kurulun buna ilişkin kararını, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ettirir ve şirketin internet sitesine koyar.''
Şirket müdürlerinden en az birinin yerleşim yerinin Türkiye'de bulunması ve bu müdürün şirketi tek başına temsile yetkili olması zorunluluğu da kalkıyor.
Denetim standartlarının, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB) ile ilişkili bir Kurul tarafından uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu olarak belirlenmesine yönelik ibare de tasarıdan çıkarılıyor.
Denetçilerin, denetlemelerini standartlara ve amaca uygun olarak yapmalarını sağlamak için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından denetlenmesine ilişkin hüküm de tasarıdan çıkarılıyor.
Yönetim kurulu üyelerinin yakınları, şirkete nakit olarak borçlanamayacak, bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremeyecek.
TBMM Başkanlığı'na sunulan Türk Ticaret Kanunu'nda değişiklik yapılmasını öngören tasarıya göre, şirketin tescili ve ilanında, değer biçme uyarınca verilen bilirkişi raporu, ticaret sicili müdürlüğüne tevdi edilecek.
Yönetim kurulu üyesinin yakınları şirkete nakit borçlanamayacak. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremeyecek, sorumluluk yüklenemeyecek, bunların borçlarını devralamayacak. Aksi halde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebilecek.
Denetime tabi olan anonim şirketlerin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nca yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu, Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenecek. Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgiler, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içinde olacak.
Denetime tabi olanlar, hazırlanmış olan finansal tablolarının denetimden geçip geçmediğini, denetimden geçmiş ise denetçi görüşünü ilgili finansal tablonun başlığında açıkça belirtmek zorunda olacak. Bu hüküm, yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu için de uygulanacak. Denetime tabi olduğu halde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmünde olacak. Denetime tabi olacak şirketler Bakanlar Kurulu'nca belirlenecek.
-Kimler denetçi olamayacak--
Tasarıyla, Denetçi olamayacak kişiler sayılıyor. 10 yıl içinde aynı şirket için toplam 7 yıl denetçi olarak seçilen denetçi, 3 yıl geçmedikçe denetçi olarak yeniden seçilemeyecek. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu bu süreleri kısaltmaya yetkili kılınıyor.
Denetçi ve özel denetçi, bunların yardımcıları ile denetleme yapmasına yardımcı olan temsilcileri, denetimi dürüst ve tarafsız bir şekilde yapmak ve sır saklamakla yükümlü olacak.
Denetçinin bağımsız denetim yapmak üzere yetkilendirilen bir sermaye şirketi olması halinde sır saklama yükümü, bu kurumun yönetim kurulunu ve üyelerini ve çalışanlarını da kapsayacak.
-Esas sözleşmenin uygun duruma getirilmesi-
Yönetim kurulu, sermaye artırımı beyannamesinde, yeni çıkarılan payların sayısını, itibari değerini, türlerini, belirli gruplara tanınan imtiyazları veya hesap döneminin sonundaki sermayenin durumunu belirleyecek. Yönetim kurulu, esas sözleşmeyi mevcut duruma uyarlayacak.
''Yönetim kurulu beyannamede, denetleme doğrulamasının kanunda öngörülen bilgileri içerdiğini tespit eder' hükmü ise yasadan çıkarılıyor.
Değiştirme ve alım haklarının sona ermesi üzerine yönetim kurulu, şarta bağlı sermaye artırımına ilişkin hükmü esas sözleşmeden çıkaracak. Hüküm sicilde de silinecek.
-İmtiyaz tesis edilemeyecek-
Sermayesinin yarısından fazlası tek başına veya birlikte; devlet, il özel idaresi, belediye ve diğer kamu tüzel kişileri, sendikalar, dernekler, vakıflar, kooperatifler ve bunların üst kuruluşlarına ait anonim şirketlerde ve bu şirketlerin aynı oranda sermaye payına sahip oldukları iştiraklerinde; bunların sahip oldukları paylara tesis edilebilecek imtiyazlar hariç olmak üzere diğer paylara, belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine, belirli pay gruplarına ve azlığa bu Kanunda düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemeyecek.
Bu hüküm, payları borsada işlem gören anonim şirketlere, Bankacılık Kanunu'nda tanımlanan kredi kuruluşlarına ve finansal kuruluşlara uygulanmayacak.
Bankalar ile diğer kredi kurumlarının, finansal kiralama ve faktoring gibi finansal şirketlerin, sigorta ve reasürans şirketlerinin, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamındaki tüm kurumların finansal tabloları ile konsolide finansal tablolarına ilişkin olarak Türkiye Muhasebe Standartları'nda ve Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nca belirlenmiş idari düzenlemelerde hüküm bulunmayan hallerde, söz konusu alanları düzenlemek ve denetlemek üzere kurulan kurum, kurul ve kuruluşların özel kanunlarında yer alan hükümler uygulanacak.
Türkiye Muhasebe Standartları'nda, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'nca belirlenmiş finansal tablolara ilişkin idari düzenlemelerde ve özel kanunlarda hüküm bulunmayan hallerde, bu Kanun hükümleri uygulanacak. Kooperatiflerin finansal tabloları ile konsolide finansal tablolarına ilişkin Özel hükümler saklı tutuluyor.
Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir şirket kurmak veya şirketin sermayesini artırmak amacıyla veya vaadiyle halka her türlü yoldan çağrıda bulunularak para toplanması yasak olacak.
Şirketin ve şirketler topluluğunun yıl sonu ve konsolide finansal tablolarını, raporlarını, hesaplarını denetleyen denetçi ve özel denetçiler; kanuni görevlerinin yerine getirilmesinde kusurlu hareket ettikleri takdirde, hem şirkete hem de pay sahipleri ile şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarar dolayısıyla sorumlu olacak.
Tasarıyla, kanunla öngörülen suçlar ve cezalar da ''orantılılık'' ilkesi çerçevesinde yeniden belirleniyor.
