TÜRK YETKİLİLER, TALABANİ İLE YAPTIKLARI TEMASLARDA İLGİNÇ MESAJLAR ALDILAR
HAKAN AKKAYA
ANKARA - Türkiye'nin Irak Özel Koordinatörü Büyükelçi Osman Korutürk ve beraberindeki Türk heyeti, Irak Kürdistan Yurtseverler Birliği (IKYB) Lideri Celal Talabani ile bölgede yaptıkları görüşmede Talabani'den ilginç mesajlar aldı. "Irak'ta Şiiler'in etkinliği ile laik bir devlet kurmak gerçekleşmeyecek bir hayal gibi" diyen Talabani, Irak'ta federal bir sistemde ve Kerkük'e Brüksel modelinin uygulanmasında ısrarlı olduklarını ifade etti.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgilere göre, Korutürk ve beraberindeki heyet, Kuzey Irak'a hafta başında yaptıkları ziyarette, Irak Cumhurbaşkanlığı görevi verilmesine neredeyse kesin gözü ile bakılan Talabani ile bir araya geldi. Türkiye ve Irak ilişkilerinin geniş çaplı olarak ele alındığı görüşmede, Talabani, her zamanki Türkiye karşıtı üslubunun aksine Türk heyeti aracılığıyla Ankara'ya çarpıcı mesajlar gönderdi. Talabani'nin ifadelerinden bazı anekdotlar şöyle:
"- Irak'ın bütünlüğüne bağlıyız, bu da Kürtler'in lehine olacak.
- Irak içinde birtakım bağımsızlık eğilimleri var. Ancak bunların gerçekçiliğine inanmıyoruz. Yönetimin devreye girmesi ile bunlar sona erecek.
- Çevre ülkeler içinde örnek alınabilecek tek ülke Türkiye. Ancak Türkiye'nin laik yapısını model almak istesek de, Irak'ta laiklik bizim için gerçekleşmeyecek bir hayal gibi.
- Şiiler'in istediği üzere, hazırlanacak anayasanın İslam hukukunun kaynak olarak kullanılmasını önlemek için elimizden geleni yapacağız.
- Sünniler'in parlamentoya girememesi büyük bir hata oldu. Sünniler, seçimlere katılsalardı, Şiiler'in önünü kesebilirlerdi. Ancak mevcut durumla çalışmak zorundayız. Sünniler'i mutlaka Anayasal sürece ve hükümete dahil etmek için formüller bulacağız.
- Irak demokratik bir ülke olmazsa bana teklif edilen cumhurbaşkanlığını kabul etmem. Bunun için özellikle Şiiler'le karşılıklı anlaşmaya varmam lazım.
- Kerkük geçmişten beri çeşitli grupların kardeşlik içinde yaşadığı bir yerdi. Bunu yeniden sağlamak için elimizden geleni yapacağız.
- Kerkük için Brüksel modelini esas olarak görüyoruz. Irak'ın genelinde de federal sistemi istiyoruz. Kerkük'ün hangi bölgeye bağlı olacağı konusunu aceleye getirmek istemiyoruz. Buna Kerkük halkının kendisi karar verecek. Zamanla, oluşturulacak bir sosyal mutabakatla bu konu tespit edilir.
- Irak'ta birkaç vilayetten oluşan toplam 5 eyalet düşünüyoruz. Bağdat'ın da hiçbir eyalete bağlı olmayan müstakil bir şehir olmasından yanayız."
Korutürk başkanlığındaki Türk heyeti aracılığıyla Talabani'ye Ankara'nın, Irak ve Kerkük'le ilgili kaygıları ve uyarıları da aktarıldı. Gerek Talabani'nin gerekse IKDP Genel Başkanı Mesud Barzani'nin dönem dönem Türkiye'ye karşı sert eleştirilerinin öncelikli olarak gündeme getirildiği görüşmede, Talabani'ye, "Bu tür söylemlerden vazgeçin" uyarısı yapıldı. Türk tarafının Talabani'ye ilettiği mesajlar ise şöyle:
"- Irak'ın bütünlüğünü istiyoruz. Irak'a ayrı ayrı pencerelerden bakmıyor, gruplar arasında ayrım yapmıyoruz.
- Irak'ın bütünlüğünün bozulması, Orta Doğu'nun dengelerini bozar. Diğer komşu ülkelerin Irak'a bakış açısını da değiştirir. Buna izin vermeyiz.
- Etnik ve mezhep çatışmalarının çıkması Irak'ta iç savaşı başlatır. Kerkük, bu konuda en büyük tehdidi taşıyan şehir. Burada, gruplar arasında çıkabilecek çatışmaları önleyin.
- Türkiye'nin Kerkük üzerinde bir mülkiyet ya da toprak iddiası yoktur ancak Kürdistan Bölgesel Yönetimi olarak ileride toprak genişlemesine girmeyin."
Diplomatik kaynaklar, Türkiye'nin seçimler sonrasında Irak'ta oluşan yeni tabloya karşılık bu yöndeki politikaları için 'Yeni bir sayfa açıldı' demek için çok erken olduğunu ifade ederken, Ankara'nın Irak politikasına çeki düzen verme evresine girdiğini ifade ettiler. Talabani'nin Cumhurbaşkanı olmasının söz konusu olduğunu belirten yetkililer, gerek Talabani gerekse Barzani ile temasların gelecekte de artarak sürdürüleceğini kaydediyorlar.
