GENÇ DAHİLER ARAMIZDA... HIRDAVATÇIDAN ALDIKLARI MALZEME İLE 'ELEKTROMANYETİK SİSMOGRAF' ÜRETTİLER

Sadece 100 milyon lira masraf yaptılar. Projeleri Türkiye’de birincilik, Avrupa’da ikincilik ödülü aldı. Halit Calayır ve Mehmet Çakan, henüz üniversiteye yeni adım atmış iki genç bilim adamı. Calayır makina mühendisliğinde, Çakan ise elektronik mühen-disliğinde okuyor. İsimleri dünya bilim listelerinin zirvesinde. Kendi yaptıkları Elektromanyetik sismografla TÜBİTAK’ın açtığı yarışmada birincilik, Avrupa Birliği Genç Bilim Adamları yarışmasında da ikincilik ödülü aldılar. İrlanda’nın başkenti Dublin’deki yarışmanın ilgi odağı olan genç fizikçiler, birinciliği kaçırmalarını, projelerini çok iyi anlatamamalarına bağlıyor. Ancak, dünya bilim çevreleri onların başarısını alkışlıyor. Aralıktaki Nobel Bilim Töreni’ne davetliler. Calayır ve Çakan’ın ödüle boğuldukları projenin yapım süreci ise hayli ilginç. Depremin şiddetini ölçmeye yarayan elektromanyetik sismografta kullandıkları birçok malzemeyi Karaköy’deki hırdavatçı dükkanlarından almışlar. Dolayısıyla çok ucuza mal etmişler. 100 milyon lira masraf yaptıklarını dile getiren genç bilim adamlarının buluşu, ‘her üniversiteye sismograf’ imkanı getiriyor. “Basit, ucuz; ama çok iyi bir proje hazırladık.” diyen Calayır ve Çakan, 8 yıl önce İstanbul Lisesi’nin orta kısmını beraber kazandı. Mezun oluncaya kadar aynı sınıfta okuyan Halit ve Mehmet, lise birinci sınıfta fizik öğretmenleri Rüdiger Wisskirchen ile birlikte Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu’nun (TÜBİTAK) bilim olimpiyatlarına katılmaya karar verdi. 1999 Marmara Depremi'nden yola çıkan genç araştırmacılar, karşı kuvvet mantığı ile bir elektronik sismograf projesi geliştirmek için harekete geçti. Okulları, fizik laboratuvarlarından birini öğrencilere tahsis etti. Öğretmenleri, projenin hazırlanmasında büyük destek verdi. Öğrenciler, önce eski teknoloji bir bilgisayar kullanırken Wisskirchen, kendi dizüstü bilgisayarını talebelerine verdi. Sismografın yapımında kullanılacak malzemelerin çok pahalılığı iki genç bilim adamını farklı bir yöntem denemeye sevk etti. Halit ve Mehmet, projenin unsurlarını Karaköy'deki hırdavatçılar çarşısından aldı. Bu malzemeler arasında, alüminyum parçalar, bakır çubuklar, adaptör, cam ve benzerleri bulunuyordu. Çok basit teknikler kullandıklarını söyleyen Calayır, örneğin iki metalin paralelliğini masanın kenarlarına göre ayarladıklarını anlattı. Genç fizikçi, ucuz diye aldıkları bir güç kaynağının etiketindeki bilgilerin yanlışlığı nedeniyle zaman zaman sorunlar bile yaşadıklarını ifade etti. Mehmet Çakan, yaklaşık 100 milyon liraya mal olan sismografın, mekanik sismograflara göre daha hassas ölçümler yapabildiğini belirtiyor. Halit Calayır, kendi çalışmalarının basit tekniklerle, çok daha ucuza yapılmasına rağmen hassas veriler toplaması nedeniyle olimpiyatta başarı kazandığını kaydetti. İki öğrenci, hem üniversiteye hem de TÜBİTAK'ın bilim olimpiyatına eş zamanlı hazırlandıkları için ciddi sıkıntılar yaşamış. Mayıs ayında Ankara'da düzenlenen olimpiyata sismografı yetiştirmek isteyen öğrenciler, Öğrenci Seçme Sınavı'na (ÖSS) çalışmaktan yorulduklarında laboratuvarda dinlendi. Mehmet Çakan, ''Yarışmaya günler kala sabah 08.00'de okula geliyorduk. Çıkmamız ise 23.00'ü buluyordu.'' diyor. İki idealist gencin yoğun gayreti, Türkiye birinciliği ve ‘Yılın Genç Bilim Adamları' ödüllerini getirmiş. Bir ay sonra ÖSS'ye giren iki arkadaş da Boğaziçi Üniversitesi'ni kazandı. Halit Calayır, Makine Mühendisliği'ne, Mehmet Çakan ise Elektronik Mühendisliği'ne girdi. Üniversiteye kayıtlarını yaptıran genç araştırmacılar 25 Eylül - 30 Eylül arasında Dublin'deki yarışmaya katıldı. 35 ülkeden, 100 öğrencinin 76 projeyle katıldığı bilim yarışmasında Halit ve Mehmet'in projeleri ikinci oldu. Lisedeki eğitim dili nedeniyle projelerini Almanca hazırlayan öğrenciler, TÜBİTAK için Türkçe rapor, Dublin'deki yarışmaya da İngilizce rapor yazmak zorunda kaldı. Derecelendirmede raporların hazırlanma şeklinin de etkili olduğunu söyleyen Mehmet Çakan, raporu iyi bir şekilde yazmaya yeteri kadar vakit ayıramadıklarını, bu nedenle birinciliği kaybetmiş olabileceklerini dile getirdi. Aynı yarışmaya Türkiye'den katılan bir diğer öğrenci Galatasaray Lisesi'nden Ocan Sonkur da üçüncü oldu. Halit Calayır ve Mehmet Çakan, Onur Ödülü'ne de layık görüldü ve aralıktaki Nobel Bilim Töreni'ni takip etmek üzere davet edildi. Genç bilim adamları Türkiye'ye toplam 4 ödül kazandırdı. Danışman öğretmenleri Rüdiger Wisskirchen, ilk kez böyle bir yarışmada derece yaptıklarını belirterek, çok yetenekli talebelerle çalışmaktan mutluluk duyduğunu ifade etti. Wisskirchen, Almanya, İngiltere ve Amerika'da da çeşitli okullarda görev yaptığını, ancak şimdiye kadar herhangi bir yarışmaya katılmadığını anlattı. Avrupa'nın en ünlü teknoloji firmalarından Analog Devices, iki talebeyi şirketlerinde staj yapmak için davet etti. zaman Güncellenme Tarihi : 16.3.2016 23:01